Son Dakika Haber... Prof. Dr. Tutkun: Sis Olarak Görülen 'smog' Erken ölümlere De Yol Açabilir

İSTANBUL (DHA) – PROF. Dr. Engin Tutkun, sis olarak görülen olayların ‘smog’ diye tabir edilen hava olayları olduğunu belirterek “İleri yaştakiler başta olmak üzere kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akut ve kronik bronşial astım, teneffüs yolu komplikasyonları ile seyreden kronik hastalığı olanlarda hastalığı şiddetlendirebildiği üzere erken ölümlere de yol açabilir” ihtarında bulundu.

Endüstriyel Toksikoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Engin Tutkun, son günlerde Ankara ve İstanbul‘da sis olarak görülen hava olayların aslında smog diye tabir edilen olgular olduğunu söz etti. Tutkun, smog olayının geçmişteki bilimsel çalışmalara da mevzu olduğunu belirterek “Son günlerde başta Ankara ve İstanbul olmak üzere ağır sis varlığına dair haberler in basınımıza yansıdığını görmekteyiz. Bunun aslında sis olmayıp ‘smog’ olarak isimlendirilen, toplum sıhhati açısından risk oluşturan bir olgu olduğunu hatırlamamız gerekiyor. Bu, meteorolojik bir süreç olmakla birlikte hava kirliliği ile birleştiğinde çok sayıda sıhhat meselesine yol açtığı geçmişte yapılan bilimsel çalışmalarla ortaya konmuş durumda” dedi.

Bu hususta en çok bilinen örneklerin; 5 Aralık 1930’da Belçika Meuse Valley’de, 27-30 Ekim 1948’de ABD Donora kentinde, 5-9 Aralık 1952’de İngiltere Londra‘da görüldüğünü hatırlatan Tutkun, “Kavramsal olarak ‘smog’; sıcaklık inversiyonu (meteorolojik antisiklonik inversiyon) ile oluşan bir olay lakin toksik sanayi emisyonlarının varlığında, etkilediği alanlarda, başta teneffüs yolları olmak üzere sıhhati olumsuz etkilemekte. Sıcaklık inversiyonu üstteki hava katmanlarının yere yakın hava katmanlarından daha sıcak olması durumuna denir. Sıcaklık yükseldikçe azalması gerekirken artıyordur. Bu türlü bir durumda hava kütlesi üst hakikat değil aşağı gerçek hareket eder ve taşıdığı tüm kirleticiler insanların soluma uzaklığında yer almaya başlar. İleri yaştakiler başta olmak üzere kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akut ve kronik bronşial astım, teneffüs yolu komplikasyonları ile seyreden kronik hastalığı olanlarda hastalığı şiddetlendirebildiği üzere erken ölümlere de yol açabiliyor. Bu havanın solunmasıyla birlikte sülfür dioksit, sülfirik asit dumanı, karbondioksit, karbonmonoksit, florid gazları başta olmak üzere birçok toksik kimyasala maruz kalma riski mevcut bulunuyor” sözlerini kullandı.

‘FARKINDALIĞIN ARTTIRILMASI HALK SIHHATİ AÇISINDAN KIYMET ARZ ETMEKTE’

Tutkun, smog sıkıntısının pandemi ile yakından münasebeti oldugunu aktararak “Bu sorunun, yaşadığımız pandemi ile de yakından bağlantısı olduğunu vurgulamak gerekiyor. 1952’de Londra’da yaşandığında tıpkı periyotta bir influenza epidemisi olduğu ve smog varlığının, bu epidemiden beklenen mevt ve hastalık suratlarını çok manalı bir biçimde artırdığı bilimsel çalışmalarda gösterilmiş durumda. 1952’de Londra’da olan smogda 12 bin kişinin öldüğü bilimsel araştırma sonucu olarak karşımıza çıkıyor. Hasebiyle Covid-19 pandemisinin oluşturduğu hastalık yüküne bir de bu durumun eklenmiş olmasının; mümkün vefat ve hastalık suratını çok önemli bir biçimde artıracağı; hastane müracaat sayılarında ve Acil Servis-Yoğun Bakım yatış oranlarındaki yükselişin sıhhat sisteminde zorlanmalar oluşturacağından hareketle aktif tedbirler alınması çok kıymetli hale gelmektedir” halinde konuştu.

‘SOLUNUM ESİRGEYİCİ MASKELER KULLANMALARI ÖNERİLEBİLİR’Prof. Dr. Tutkun; açıklamasının devamında ise şunları lisana getirdi: “Sağlık Bakanlığı, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın, hatta İçişleri ve Çalışma Bakanlıklarının, acilen bu durumun yaşandığı bölgelere özel tedbirler alması ve toplumun bu bahiste eğitim ve farkındalığının artırılması halk sıhhati açısından ehemmiyet ve öncelik arz etmektedir. Hassas popülasyonların ve kronik hastalığı olanlar başta olmak üzere hassas kümelerin sokağa çıkmaması, sağlıklı bireylerin açık havada spor yapmamaları, sokağa çıkmak zorunda kalan herkesin bu süreçte sokakta geçirecekleri mühlet konusunda dikkatli olması, teneffüs kollayıcı maskeler kullanmaları önerilebilir. İlgili kentlerde lokal idarelerin kalorifer ve sobaların yanma derecesi ile ilgili kararlar almaları ve duyurmaları bu sürecin daha kolay atlatılabilmesine yardımcı olacaktır. Vatandaşların kalorifer ve sobalarını daima fakat düşük sıcaklıklarda yakmaları, araçların egzoz kirliliğinin tesirinin önlenebilmesi için mümkün olduğunca toplu taşıma kullanılması tavsiye edilebilir.”