Kalp ve damar cerrahları Türkiye‘de her yıl 30 bin kişinin vefatına sebep olan ‘pıhtı’ya karşı pedal çevirdi
İSTANBUL – ‘Dünya Tromboz Günü’ nedeniyle kalp ve damar cerrahları Türkiye’de her yıl 30 bin kişinin vefatına sebep olan ‘pıhtı’ya karşı pedal çevirdi. Doktorlara nazaran, hareketsiz ömür ‘pıhtı’ya davetiye çıkarıyor. Birçok vakit dikkatten kaçan ‘pıhtı’ ile uğraş için antrenman öneren tabipler, kâfi hareket ve uygun tedavi ile her yıl binlerce insanın hayatının kurtarılabileceğinin altını çiziyor.
Halk ortasında ‘pıhtı atma’ olarak bilinen, atar ve toplar damar ile akciğer damarlarındaki tıkanıklık (tromboz), dünyada ve ülkemizde büyük bir halk sıhhati sorunu olmaya devam ediyor. Hareketsizlik ve obezite üzere nedenlerin tetiklediği hastalık yüzünden her yıl Türkiye’de 30 bin, dünya genelinde ise 3 milyon kişi hayatını kaybediyor. Kolay idmanlarla önlenebilecek hastalığa dikkat çekmek ve farkındalığı artırmak isteyen bir küme kalp ve damar cerrahı, İstanbul Florya’dan Yeşilyurt’a kadar bisiklete binip pedal çevirdi. Bayer’in sponsorluğunda düzenlenen aktifliğe Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği, Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği ve Fleboloji Derneği üyesi doktorlar katıldı.
“Pıhtı’ kanser hastalarında olağandan yedi kat daha fazla görülüyor”
Dünyada ve ülkemizde ‘pıhtı’nın gereğince tanınmadığının altını çizen Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği Lideri Prof. Dr. Mustafa Şırlak, “Pıhtı’ mevt nedenleri ortasında da birinci sıralarda yer alıyor. Her yıl Türkiye’de ortalama 30 bin, dünyada ise 3 milyon kişi ‘pıhtı’ nedeniyle hayatını yitiriyor. Bu bir yılda göğüs kanseri, HIV ve trafik kazalarında ölenlerin toplamından daha yüksek bir sayı. Kolay bir kadro tedbirlerle riskini azaltabileceğimiz ‘pıhtı’yı, ‘kanın damarda pıhtılaşması’ olarak tanım ediyoruz. Bu rastgele bir atar ya da toplar damar olabilir. Kan dolanımında ‘pıhtı’nın hareket halinde olmasını ’emboli’ olarak isimlendiriyoruz. ‘Pıhtı’yı genel olarak atar ve toplar damar pıhtısı formunda ayırıyoruz. Lakin toplar damar pıhtısı daha sık görülüyor. Toplar damar pıhtısının dolanıma katılması ve akciğerlere yerleşmesine ‘akciğer embolisi’ diyoruz. Kimi özel durumlar ve faktörler ölümcül pıhtılaşma sürecini artırıyor. Örneğin kanser hastalarında olağandan yedi kat fazla’pıhtı’ görülüyor. Kanserin yanı sıra uzun devir hastanede kalma, kanserle ilgili cerrahiler, kalça ve diz ameliyatları, uzun müddetli seyahat ve hareketsizlik yüksek risk oluşturuyor. Ayrıyeten 60 yaş üstündekilerle, genetik hikayeye sahip olma, kemoterapi, hormon tedavileri, doğum denetim hapları, obezite, hamilelik, sigara ve alkolü de ‘pıhtı’yı tetikleyen öteki riskler ortasında sayabiliriz” halinde konuştu.
“Koronovirüs enfeksiyonunda da ‘pıhtı’ya bağlı vefatlar gelişiyor”
Pıhtı’nın hastane vefatlarında üçüncü sırada yer aldığını söz eden Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği Lideri Prof. Dr. A. Kürşat Bozkurt, “Hareketsizlik, travma ve genetik yatkınlığın ‘pıhtı’ için büyük risk oluşturduğunu 100 yılı aşkın müddettir biliyoruz. Bu risk faktörleri günümüzde de değişmedi. Ek olarak kanserli hastalarda pıhtı riskinin olağana nazaran yedi kata çıktığını biliyoruz. Kanserli hastalarda ölümlerin birçok da ‘pıhtı’dan kaynaklanıyor. Ayrıyeten ‘pıhtı’ Covid enfeksiyonu kaynaklı ölümlerde de kıymetli rol oynuyor. Covid enfeksiyonu kaynaklı vefatlar akciğer meselelerinden sonra en sık pıhtıya bağlı olarak gelişiyor. Halk sıhhati için çok büyük bir tehdit olan sorun beşerler tarafından gereğince bilinmediği için gerekli tedbirler alınmıyor. Bu nedenle hastalığı tanımamızı sağlayan Rudolf Virchow’un doğum gününe ithafen 13 Ekim Dünya Tromboz Günü’nde farkındalığı artıracak çalışmalar yapıyoruz. Şayet bireyler kâfi idman yapar ve uygun tedaviler uygulanırsa hastalığı önleyebilir, her yıl binlerce hayat kurtarabiliriz” tabirlerini kullandı.
“Attığımız her adım bizi daha çok hayata bağlıyor”
‘Pıhtı’ ile en faal uğraş usulünün ‘hareket’ olduğunu vurgulan Fleboloji Derneği İdare Şurası Lideri Prof. Dr. Serdar Bayrak, “Hareketsiz bir ömür ‘pıhtı’ya davetiye çıkarıyor. Pıhtı’yı önlemek için hareket etmeli, kilomuzu standart kıymetlerde tutmalıyız. Gündelik hayatımıza bir biçimde spor ya da daha kolay hareketleri katmalıyız. Unutmamalıyız ki attığımız her adım sıhhatimizi güçlendiriyor ve bizi hayata daha çok bağlıyor. O nedenle adım atmayı ve spor yapmayı unutmamalıyız. Uçak seyahati üzere uzun mühlet sabit durumda kalınması gereken durumlarda fırsat buldukça hareket yapılmalı ve anti emboli çorapları kullanmalıyız. Ayrıyeten bedenimizin sıvı gereksinimini karşılayabilmek için kâfi ölçüde su içmeliyiz” diyerek kelamlarının tamamladı.
Tromboz (Pıhtı) riskini yükselten nedenler: Kanser, yaşlılık, hareketsizlik, obezite, travmalar, gebelik ve östrojen hormonu içeren ilaçlar, sigara ve tütün eserleri kullanımı, uzun müddetli seyahatler, cerrahi ve ortepedik operasyonlar, genetik faktörler.
Tromboz riski nasıl azaltılabilir: Tertipli idman yapılmalı, sigara, tütün eserleri ve alkolden uzak durulmalı, zerzevat yüklü beslenme tercih edilmeli, işlenmiş besin tüketimi en aza indirilmeli, aile bireyleri ortasında ‘tromboz’ hikayesi olan varsa tabibe danışılmalı.
(UGR-MFA-E)
