ORHAN YOLDAŞ – Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Botanik Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. İffet İrem Tatlı Çankaya, tedavi gayeli yararlanılacak bitkilerin bilimsel olarak tanımlanması ve hastalarca gerçek kullanılması gerektiğini, aksi takdirde değerli sıhhat meselelerine neden olabileceğini bildirdi.
Çankaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sıhhat Bakanlığı Sıhhat Hizmetleri Genel Müdürlüğünce düzenlenen klasik ve tamamlayıcı tıp uygulamaları kurslarında, hekim ve diş tabiplerine fitoterapi eğitimi verdiğini söyledi.
Bakanlık tarafından 280 saatlik eğitimi tamamlayanlara sertifika verildiğini anlatan Çankaya, “Hastaların, bu alanda sertifika alan ve uzman olan doktorlar ile diş tabiplerine müracaatı uygundur. Bunların dışında bitkisel eserleri uygulayan, kendilerini ‘doktor’ diye tanıtan ve ölümlere dahi sebep olabilen şahıslardan bu tip tedavileri almamaları gerekir.” sözlerini kullandı.
“Tedavide, bitkinin gerçek teşhis edilmesi, bilimsel olarak tanımlanması ve hastalarca hakikat kullanılması kıymetli.” diyen Çankaya, şöyle devam etti:
“Örneğin tıbbi papatya genel olarak üst teneffüs yolu enfeksiyonlarında ve bebeklerde gaz giderici olarak kullanılıyor. Fakat bugün piyasada satılan ve papatya ismiyle hastalara sunulmaya çalışılan bitkilerin bir kısmı tıbbi papatya değil. Bunlar ilerleyen süreçte kullanıma bağlı olarak karaciğerde toksik hepatit gelişim (karaciğerde işlev bozukluğu) riskine yol açıyor. Bu, organ yetmezliğine ve kaybına da yol açacaktır. Pek çok bitkinin organ yetmezliğine sebep olacak tesirleri var. Hasebiyle tedavide kullanılacak bitkinin yanlışsız olması çok manalı. Bunun için yanlışsız kaynaklara gidilmesi gerekiyor. Bitkilerin alınması gereken yerlerin, ilerleyen çalışmalar ve yasal düzenlemelerle eczaneler olacağını belirtmek isterim.”
Çankaya, “Yeditepe Üniversitesinden Prof. Dr. Fazilet Yeşilada, İstanbul’da 15-20 aktarda tıbbi papatya olarak satılan eserler üzerinde çalışma yaptı. Bu çalışmada satılan papatyaların hiçbirinin tıbbi papatya olmadığını belirledi. Münasebetiyle bizim derslerde bir tıbbi papatyayı yahut öteki bitkileri nasıl ayırt edeceğimiz üzerine verdiğimiz bilgiler bu manada çok değer kazanıyor. Hakikat bitkileri tanıtarak, kullanım biçimleri hakkında bilgiler veriyoruz.” diye konuştu.
2023 ulusal ilaç gayesi
TÜBİTAK’ın klasik bitkisel tıbbi eser geliştirilmesi için proje yürüttüğünü anlatan Çankaya, şunları kaydetti:
“Çalışmalar TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Kimyasal Teknoloji Enstitüsü himayesinde yürütülüyor. 2023 ulusal ilaç maksatlarına yönelik olarak Sıhhat Bakanlığınca ruhsatlandırılmak üzere klasik bitkisel tıbbi eser geliştirilmesi planlanıyor. Fitoterapi alanında eğitim alan hekim ve diş tabiplerinin yazmakla yükümlü olduğu klâsik bitkisel tıbbi eser reçeteleme sürecinde, sayısal olarak ruhsatlandırılacak eser sayısını artırma eforları var. Ben de projede araştırmacı olarak yer alıyorum.”
İlaç ve tıbbi aygıt üretilmesi hedefiyle kurulacak merkezin tamamlanmasının akabinde Türkiye’nin biyolojik çeşitliliğinden daha verimli yararlanılacağını lisana getiren Çankaya, bu merkezde ilaç geliştirme teknolojisi kullanılarak, farklı formlarda klasik bitkisel tıbbi eser geliştirmenin mümkün olacağını söyledi.