Türkiye‘de resmi datalara nazaran 30 bine yakın insan organ nakli bekliyor. Buna rağmen her 3 saatte 1, günde ise 8 kişi nakil beklerken hayatını yitirirken 2021’in birinci altı ayında toplamda 3 bin 703 organ nakli gerçekleşti. Yapılan organ nakillerinin yalnızca 143’ünün vefaten bağış olduğunu söyleyen Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Ali Bakan, “canlıdan organ bağışında epey uygun durumda olmamıza karşın vefaten bağışlarda istenilen seviyede değiliz” dedi.
Organ nakli konusunda son yıllarda gerçekleştirilen tanıtım ve farkındalık çalışmalarına karşın bağış sayısı organ bekleyen insanların sayısına nazaran hala çok düşük düzeylerde. Türkiye’de vefat eden bireylerden organ bağışı sayısının yetersizliği nedeniyle canlı vericiden nakillerle açığın kapatılmaya çalışıldığını söyleyen Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Nefroloji uzmanı Doç. Dr. Ali Bakan, “Organ naklinin gelişmiş olduğu ülkeler ile ortamızda bir kıyaslama yapmak gerekirse ortada ortalama 10-15 kat fark bulunmakta. Katolik bir toplum olmasına karşın İspanya’da oranlar 1 milyon kişi başına 35-40 ortasıdır. Tekrar öteki Avrupa ülkelerinde ve Amerika da oranlar 1 milyonda 25’in üstünde seyrediyor. Ülkemizde 30 bine yakın hasta organ nakli bekliyor ve her yıl bu sayıya 4000-5000 yeni hasta ek oluyor. Lakin her yıl 4 bin ile 5 bin bireye nakil yapılabiliyor. Organ bağışının önündeki ön değerli mani ise organ bağışına dair temelsiz bilgilerin, ön yargıların ve yanlış dini inançlar” diye konuştu.
“İNSANLAR ‘ORGAN BAĞIŞI YAPARSAM GÜNAH İŞLER MİYİM’ DİYE DÜŞÜNÜYOR”
Avrupa İlaç Kalite ve Sıhhat Hizmetleri Yöneticiliği (EDQM) ile Global Organ Bağışı ve Nakli Gözlemevi (GODT)’nin birlikte hazırladığı 2017 tarihli rapora nazaran tüm dünyada toplamda 128 bin 234 organ nakli gerçekleşti. Dünyada vefaten organ nakli oranlarının toplam organ nakillerinin yüzde 80’i oluşturduğunu lakin Türkiye’de tam bilakis canlı vericiden organ naklinin yüzde 80’lerin üstünde olduğunu söz eden Doç. Dr. Ali Bakan, “Ülkemizde vefaten naklin az olmasının en değerli nedeni bilgi eksikliğidir. Vefat eden bir yakınının organlarını bağışlamayı düşünen bir aile kişinin bedensel bütünlüğünün büsbütün bozulacağı telaşını taşıyor. İnsanlarda ‘organ bağışı yaparsam günah işler miyim?’ niyeti var. Dini bilgi yetersizliği yahut önyargılardan kaynaklı çekinceler de az değil. Bazen ‘organ bağışında bulunmak ister misiniz?’ diye sorduğumuz ailelerin mevzuyu evvel bir din adamına danışmak istediklerini görüyoruz. Ülkemizde organ bağışının artması için diyanet işleri başkanlığının bu mevzu üzerinde ısrarla durması gerekmektedir. Vilayetlerde ve ilçelerdeki din vazifelileri ve müftülerin olumlu dayanakları ile artış suratı daha da artacaktır” diye konuştu.
Ağır bakım ortamında nakil için elverişli, beyin mevti tespit edilen donör sayısı ortalama yılda bin 250 kişidir. Bunun da sadece yüzde 40’ının organlarını bağışladığını belirten Doç. Dr. Ali Bakan, vefaten organ bağışı yapanların nüfusumuza oranının 1 milyon şahısta 7 bireye denk geldiğini de kelamlarına ekledi.
BELÇİKA MODELİ TAHLİL OLABİLİR
Dünyada organ bağışı ile ilgili dört sistemin olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Ali Bakan, bu yolların bağışı yapacak kişinin kendi isteği ile organ bağışı yapmaya hazır olmadığı durumlarda devreye girdiklerini de aktardı. “Bu düzenlemeler her ülkede farklılık gösteriyor. Ülkemizde 18 yaşını doldurmuş, akli istikrarı yerinde olan herkes kendi isteğiyle organ bağışında bulunabilir. Lakin dünya geneli süratle, 18 yaşından büyük her birey, sağlıklıyken organ bağışçısı olduklarına itiraz etmemişlerse, ‘organ bağışçısı olarak kabul edilir’ anlayışı olan, ‘Organ Bağışı Sisteminde Belçika Modeli’ uygulamasına yöneliyor” diye konuşan Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Bakan, ülkemizde vefaten bağışların artması için bağış metotlarında yasal değişikliğe giderek Belçika modeline geçmemizin tahlil olabileceğini vurguladı.
YAŞARKEN ORGANLARINIZI BAĞIŞLAYIN
Bir kişinin tüm organlarını bağışladığında sekiz bireye hayat verebileceğini aktaran Doç. Dr. Bakan, 2 bini çocuk olmak üzere 30 bine yakın insanın nakil beklediğine dikkat çekerek, “Tüm yurttaşlar fedakarlıkta bulunmalı, elini taşın altına koymalı. Lütfen yaşarken organınızı bağışlayın” dedi.
