Üçüncü doz aşı ne vakit yapılmalı? 3. doz aşı zarurî mu? sorularına karşılık aranıyor. 3. doz aşı, Sinovac ve Biontech olan vatandaşlara uygulanmaya devam ediyor. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca 3. doz aşı için 2 doz mRNA aşısı olan vatandaşlarımızın da ikinci doz üzerinden 5-6 ay geçtikten sonra hatırlatma dozuna muhtaçlık duyacakları öngörülmektedir açıklamasında bulundu.
3. DOZ AŞI MECBURÎ MU?
Sıhhat Bakanlığı, 2 doz BioNTech aşısı olanlara 3’üncü dozu Bilim Şurası gündemine aldı. Milyonlarca vatandaşın antikor düzeyini ölçen Bakanlık, önümüzdeki günlerde yaş, cinsiyet ve bağışıklığı baskılanmış bireylerde 3’üncü doz BioNTech aşısının ne vakit yapılacağına dair ayrıntılar da geliyor. Ülkemizde aşı yaptırmak zarurî değil lakin birtakım yerlerde aşı yaptırmayı tercih etmeyenler, PCR testi yaptırmak zorunda. BioNTech geliştiricilerinden olan Hasret Türeci ve Uğur Şahin, üçüncü doz aşı yapılması sayesinde hastalığa karşı daha güzel muhafaza sahibi olunacağının altını çizmekte.
ÜÇÜNCÜ DOZ AŞI NE VAKİT YAPILMALI?
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Yaklaşık 3 milyon kişi, vakti gelen üçüncü doz aşısını şimdi yaptırmadı. Bilim insanları üçüncü dozu ‘koruma kalkanı dozu’ biçiminde isimlendiriyor. Üçüncü doz aşınızı yaptırın. 18-59 yaş ortasında ve sağlıklıysanız üçüncü doz için TURKOVAC da tercih edebilirsiniz.” tabirlerini kullandı.
Birinci olarak İsrail, iki doz BioNTech olan vatandaşına 6 ay sonunda azalan antikor düzeyi nedeniyle 3’üncü doz Aşı yapma kararı almıştı. ABD Besin ve İlaç Dairesi de (FDA), geçtiğimiz günlerde 65 yaş ve üzerindekiler, ağır hastalık riski taşıyan bireyler ve virüse nizamlı olarak maruz kalanlar için BioNTech COVID-19 aşısının üçüncü destek dozunun uygulanmasını onayladı. Stanford Üniversitesi ve Emory Üniversitesi’nde yapılan öteki bir araştırmada da BioNTech aşısı olanlarda bağışıklığın 6-7 ay içinde bittiği bildirildi.
3. DOZ AŞI RANDEVU EKRANI..
HATIRLATMA DOZU NEDİR?
Genel itibariyle her iki doz aşılı olanlara üçüncü doz hatırlatma dozudur ve üçüncü doz ister Sinovac olsun ister Biontech olsun daha güçlü bir antikor karşılığı oluşturur.
HATIRLATMA DOZU KAÇ AY SONRA, NE VAKİT YAPILMALI?
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca hatırlatma dozu hakkında “inaktif aşıdan 3 ay sonra yapılan hatırlatma dozunun koruyuculuğu çok kıymetli ölçüde artırdığını göstermektedir. 3 doz aşı olmuş vatandaşlarımızın hadise sayıları içindeki oranı %2’den daha azdır. 2 doz mRNA aşısı olan vatandaşlarımızın da ikinci doz üzerinden 5-6 ay geçtikten sonra hatırlatma dozuna muhtaçlık duyacakları öngörülmektedir.” formunda açıklamada bulundu.
YAŞ VE CİNSİYETE NAZARAN FARKLILIK GÖSTEREBİLİR
Hususla ilgili Türkiye’de de çalışmalar sürat kazandı. Sıhhat Bakanlığı’nca Bilim Konseyi gündemine alınan “BioNTech’lilere 3’üncü doz aşının kimlere ne vakit yapılacağı” milyonlarca vatandaştan alınan antikor sonuçlarına nazaran açıklanacak. Buna nazaran, aşılama vaktinin yaş, cinsiyet ve bağışıklığı baskılanmış şahıslarda değişiklik gösterebileceği öğrenildi. Çalışmayla, iki doz Sinovac, 1 doz BioNTech aşısı olanların da tekrar ne vakit aşı olacakları belirlenecek.
BAKAN KOCA ‘KORUYUCULUK DÜŞEBİLİR’ DEMİŞTİ
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, geçtiğimiz aylarda 31 milyon aşılı vatandaşın incelendiğini, çalışma sonuçlarında 3 doz aşı olmuş bireylerin 2 doz aşı olmuş şahıslara nazaran hem hastalığa yakalanma oranında hem de hastane ve ağır bakıma yatışta daha güzel korunduğunun anlaşıldığını açıklamıştı:
“Çalışma sonuçlanınca anlaşıldı ki 3 doz inaktif aşı ile 2 doz inaktif ve bir doz mRNA aşısı yapılmış bireyler benzeri oranda korunuyor. Bunun yanında 3 doz aşı olmuş şahıslar, 2 doz aşı olmuş bireylerden daha uygun korunuyor. 2 doz inaktif aşı olmuş vatandaşlarımızın 3’ncü doz ister mRNA ister inaktif aşı olmasının gerekli olduğu anlaşılmıştır. 2 doz mRNA aşısı olan vatandaşlarımız için ise 3’üncüdoz çalışması yeni yapılmaktadır. Fakat ön sonuçlar, makul müddet sonra 2 doz mRNA aşısının da koruyuculuğunun düşebileceğini gösteriyor.”
3. DOZ AŞI İSTEYEN ÜLKELER VE BAŞKA KARARLARI
İngiltere, İsrail, Almanya ve Fransa da dahil olmak üzere kimi ülkeler 50 yaş üstü şahıslara ve bağışıklığı zayıf olanlara üçüncü doz aşı imkanı sunarken, birtakım ülkeler hala aşıya erişimde sorun yaşıyor. Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), mevcut dataların destek aşıya muhtaçlık duyulmadığını ortaya çıkardığını bu yüzden de yüksek gelirli ülkelere üçüncü doz aşıyı yaptırmadan evvel muhtaçlık duyulan şahıslara aşı ulaştırılmasını talep ediyor.
Afrika Birliği de benzeri bir görüş savunarak, gelişmiş ülkelerin ‘bilimsel ispatlarla desteklenmediği halde’ üçüncü doz için harekete geçmek yerine Afrika’ya gereken ölçüde aşı göndermelerinin daha uygun olacağını savundu.
Pekala dünyada ülkeler üçüncü doz aşı ile ilgili ne düşünüyor? Hükümetlerin aldığı üçüncü doz kararları nedir?
ABD: Lider Joe Biden 27 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, federal sıhhat yetkilileriyle birlikte ek dozlara müsaade vermek için harekete geçtiklerini açıkladı. Sıhhat yetkilileri, Moderna ve Pfizer-BioNTech tarafından en az sekiz ay evvel yapılan iki doz Covid-19 aşısının da bu ay itibariyle üçüncü doz aşıya geçecekler.
Avrupa Birliği: Avrupa Kurulu 26 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, destek Covid-19 aşısının şimdi yasal olarak tavsiye edilmediğini belirtirken, ellerinde üçüncü dozu destekleyecek kâfi data olmadığını açıkladı. Lakin, Pfizer/BioNTech ve Moderna ile yakın vakitte yapılan tedarik mukaveleleri aksi istikamette bir harekete işaret ediyor.
Arjantin: Sıhhat Bakanı Carla Vizzotti, 31 Ağustos’ta, sıhhat çalışanlarına ve bağışıklık sistemi zayıf olan şahıslara destek aşı yapabileceklerini açıkladı
Avusturya: Avusturya, aşı yaptıran birinci kümenin ikinci dozunu tamamlamasından dokuz ay sonra, 17 Ekim’de üçüncü doz aşılamaya başlamayı planlıyor.
Belçika: Bağışıklığı zayıf yahut kronik rahatsızlığı olan şahıslara üçüncü doz onayı verildi.
İngiltere: İngiliz yetkililer Salı günü yaptığı açıklamada, kronik rahatsızlığı olanlara ,sağlık çalışanına ve 50 yaş üstüne üçüncü doz aşı önerdiklerini söyledi.
Brezilya: Brezilya, üçüncü doz ile ilgili net bir adım atmadı. Mayıs ayından beri ülkede üçüncü doz tartışmaları yaşanıyor.
Kamboçya: Ülkede, Sinopharm ve Sinovac aşılarını yaptıranlara AstraZeneca üçüncü dozu öneriliyor.
Kanada: Ülkede yayımlanan yeni bir rapor, bağışıklığı zayıf olan şahıslara üçüncü doz mRNA aşısı öneriyor.
Çin: Ekim ayı sonuna kadar ülkede aşılamayı bitirmeyi hedefleyen Çin, yaşlılara, sıhhat çalışanlarına ve zayıf bağışıklığa sahip olanlara üçüncü doz aşı öneriyor.
Çek Cumhuriyeti: Çek Cumhuriyeti’nde 20 Eylül’den itibaren isteyen herkes üçüncü doz aşı yaptırabilecek.
Danimarka: Danimarka Sıhhat Otoritesi 20 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, kemoterapi alan kanser hastaları yahut organ nakli olanlar üzere bağışıklık sistemi zayıf olan Danimarkalılara üçüncü doz aşı önerdiklerini açıkladı.
Ekvador: Ekvador’da da bağışıklık sistemi zayıf olanlar üçüncü doz aşıya erişebilecek.
Fransa: Fransa, Eylül ayından itibaren bakım konutlarında üçüncü corona virüs aşısı uygulamasına başlayacak . Bu ortada, 65 yaş üstü ve mevcut tıbbi rahatsızlıkları olanlar, Eylül ayının başından itibaren bir destekleyici aşı için randevu alabilecek.
Almanya: Almanya, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar üzere savunmasız insanlara Eylül ayında destekleyici bir aşı sunmaya başlayacak. Üçüncü dozda mRNA aşıları kullanılacak.
Yunanistan: Sıhhat Bakanlığı uzmanları, Delta varyant enfeksiyonlarındaki artışı durdurmak için, Eylül ortası itibariyle bağışıklık sistemi zayıf olan bireylere ve 60 yaş üzerine destekleyici aşı randevuları vermeye başlayacak.
Macaristan: Ağustos ayı itibariyle isteyenler üçüncü doz aşı olabilecek.
Endonezya: Endonezya, Temmuz ayında Moderna tarafından üretilen destekleyici aşıları sıhhat çalışanlarına uygulamaya başladı, daha geniş kullanım için ekstra dozlar devreye sokulmaya hazırlanıyor.
İsrail: Eylül ayı itibariyle isteyen herkes üçüncü doz aşısını olabilecek.
İtalya: İtalya’nın ilaç ajansı AIFA, bağışıklığı zayıf olanlar, 80 yaşın üzerindekiler, huzurevinde kalanlar ve sık sık virüse maruz kalan ön saflardaki sıhhat çalışanları için üçüncü bir dozun kullanımının onaylandığını söyledi.
Rusya: Moskova’daki sıhhat merkezli, aşılanması altı ayı geçen şahıslara Temmuz ayında destekleyici aşılar sunmaya başladı.
Filipinler : Ülkede, sıhhat yetkililerinin şimdi üçüncü bir doza muhtaçlık olduğu sonucuna varmamasına karşın, Filipinler’in 2022 bütçesi altında destekleyici aşılar için 45.3 milyar peso (899 milyon milyon dolar) ayırdığı belirtiliyor.
Güney Kore: Güney Kore, ülke nüfusunun yüzd 70’ini tam olarak aşılamayı başardığında, Ekim ayından itibaren destekleyici aşılara başlamayı planlıyor. Birinci destek dozları, bağışıklık sistemi zayıf yahut yüksek risk altında olduğu düşünülen bireylere yapılacak.
İspanya: İspanya, 7 Eylül’de, bağışıklık sistemi önemli ziyan görmüş şahıslara ve kronik rahatsızlığı olanlara üçüncü doz aşı yapılmasını onayladı.
İsveç: İsveç, 2022 yılında, iki doz aşısını tamamlayan tüm nüfusa üçüncü doz yapmayı planlıyor.
İsviçre: Sıhhat Bakanlığı, İsviçre’nin, 2022’de mümkün destek aşı hazırlıkları da dahil olmak üzere 43 milyon doz aşı sipariş ettiğini söyledi.
Körfez ülkeleri: Birleşik Arap Emirlikleri, üçüncü doz aşı için onay verdi. Bahreyn ise, Rus Sputnik V aşısının üçüncü dozuna onay veren birinci ülke oldu.
Tayland: Tayland, daha evvel Sinovac aşısı uygulanan kestirimi 3.4 milyon şahsa AstraZeneca yahut mRNA tipi güçlendirici aşılar yapmayı planlıyor.
Türkiye: Sıhhat bakanlığı 16 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, Sinovac aşısı ile aşılanan şahıslara ek bir Pfizer dozu alınmasını önerdiklerini açıkladı. Türkiye’de Sinovac aşısı olanlara üçüncü doz mRNA aşısı öneriliyor.
Uruguay: Daha evvel Sinovac aşısı yaptıranlara üçüncü doz mRNA aşısı öneriliyor.