Yumurtalık kistlerinin sanılanın tersine birçok bayan tarafından fark edilmediğini belirten Doç. Dr. Lebriz Hale Aktün, “Çoğu zararsız ve tabiatıyla geçmesine karşın büyüyüp sorunlara neden olmayacağından emin olmak için her kist takip edilmelidir. Kist büyüyüp belirti verdiğinde adet düzensizliği, idrar yolu ve sindirim sistemi hastalıkları, karında şişlik ve ağrı görülür. Bu belirtilere kilo alma, mide bulantısı ve kusma eşlik edebilir. Kısırlık kelam mevzusuysa over kistleri, temelde yatan nedenlerden biri olarak akla gelir” dedi.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Kısmından Doç. Dr. Lebriz Hale Aktün, doğurganlık yaşlarındaki bayanlarda çok sık görülen yumurtalık kistlerine karşı uyardı. Doç. Dr. Aktün, “Yumurtalık kisti, alt karın bölgesinde, rahmin iki yanında bulunan yumurtalıklardan birinde ya da her ikisinde meydana gelen, içi sıvı ile dolu, boyutları ve tipleri değişken kist duvarı ile sarılı oluşumlardır. Üreme çağında olan bayanların yumurtalıkları, rutin olarak ayda bir defa bir yumurta üretir. Folikül olarak isimlendirilen bu oluşum, adet periyodunun ortalarında çatlar yani yumurtlama oluşur. Kimi periyotlarda bu folikül çatlamayarak büyümeye devam eder ve ‘yumurtalık kisti’ dediğimiz hale bürünür. En sık görülen çeşidi folikül kistidir. Corpus Luteum kisti, Serözkistadenom, Endometriomalar (Çikolata Kistleri) ve Müsinözkistadenom ise öteki güzel huylu yumurtalık kisti türleridir” diye konuştu.
İDRAR YOLU VE SİNDİRİM RAHATSIZLIĞINA DA NEDEN OLABİLİR
Yumurtalık kistlerinin birçoklarının küçük olduğunu ve genelde belirti vermediğine değinen Doç. Dr. Lebriz Hale Aktün, şöyle devam etti:
“Yumurtalık kistlerinin kimileri zaten geçer. Kimileri ise burkulma, kanama ve patlama nedeniyle belirtilere neden olabilir. Karında küt bir ağrıya yahut bağ sırasında ağrıya da neden olabilir. Birçok işlevsel (işlevsel kist) bir yahut iki ayda tedavi gerektirmeden tabiatıyla geçer. Kisti büyük ve şikayetlere neden oluyorsa tedavi gerekir. Yumurtalık kisti, anıldığı üzere çoklukla birden fazla bayan tarafından fark edilmez. Çoklukla rutin jinekoloji muayenesi esnasında tespit edilir ya da vakit içerisinde büyüyüp belirti göstermeye başladığında hastada kuşku uyandırır. Bu belirtiler ortasında en sık görülenleri adet düzensizliği (lekelenme ya da adet görememe), idrar yolu ve sindirim sistemi rahatsızlıkları, karın bölgesinde şişlik ve ağrıdır. Birçok kist zararsız olmasına ve bizatihi geçmesine karşın büyüyüp sorunlara neden olmayacağından emin olmak için her yumurtalık kistini takip etmek gerekir. Lakin bu belirtiler çok fazla büyümemiş ya da iltihaplanmamış kistlerde görülmez. Kist çok fazla büyümüşse ele de gelebilir. Dışkılama esnasında sancı ya da dışkılayamama (kabızlık) ve idrara sık çıkmada emsal özellikteki kistlerin mesaneyi baskılayarak yol açtığı olumsuzluklardır. Bu belirtiler, beraberinde kilo alma, mide bulantısı ve kusma üzere yan tesirler de gösterebilir. Kasıklarda ve cinsel alaka esnasında ortaya çıkan ağrılar da öteki yumurtalık kisti belirtileri ortasındadır. Kısırlık kelam mevzusuysa da over kistleri, temelde yatan nedenlerden biri olarak akla gelir.”
BU DURUMLARDA CERRAHİ MÜDAHALE KOŞUL
Doç. Dr. Aktün, kistlerin birçoklarının düzgün huylu olduğunu fakat makus huylu da seyredebileceğini belirterek, şu bilgileri verdi:
“Çeşitli nedenlere bağlı olarak birçok bayanda ömrü boyunca en az bir sefer ortaya çıkan over kistleri ekseriyetle hiçbir belirti göstermez ve ağrısızdır. Yumurtalık kisti oluşmuşsa hastada belirti görülmeyebileceği üzere tüm bu belirtiler, tek başına ya da toplu halde de görülebilir. Kistlerin yaklaşık yüzde 85’i uygun huylu gelişim göstermesine rağmen kimi durumlarda makus huylu da olabilir. Teşhis çoklukla ultrasonografi ile konur. Büyük ve kuşkulu durumlarda MR ve kan testleri tanıya yardımcı olur. Kesin teşhis cerrahi sonucu patolojik incelenme ile konur. Over kistinin katı yahut yarı katı halde olması, menopozdan ya da ergenlik periyoduna geçiş olmadan ortaya çıkması, 6 cm üstü büyüklüğe erişmesi, berbat huylu gelişim göstermesi ve süratle büyümesi durumunda kiste cerrahi müdahalede bulunulur. Öte yandan kist kendi etrafında dönerek kan deveranı rutinini bozduysa (torsiyon) ya da pelviste metastaz ve asit üzere belirtiler baş göstermişse de cerrahi gereklidir.”
YUMURTALIK REZERVİNİ ETKİLEMİYORSA GEBELİK MÜMKÜN
Her yaştan bayanda görülebilen yumurtalık kistinin, kimi vakit büyüyüp sapından döndüğüne (torsiyon) ve bu durumda yumurtalık dokusunun kanlanmasını bozarak yumurtanın kaybedilmesine yol açabildiğine dikkati çeken Doç. Dr. Aktün, “Tek yumurtalığın torsiyon nedeni ile alınması gebe kalınması ihtimalini düşürür. Tüm bayanların ve bilhassa anne olmak isteyenlerin rutin aralıklarla en az yılda bir jinekolojik muayenelerden geçmesinin kıymeti büyüktür. Öte yandan yumurtalık kisti yumurtalık rezervini olumsuz istikamette etkilemediği sürece (her iki yumurtada olsa dahi) hastanın gebe kalma ihtimali her vakit vardır. Lakin Endometriozis ya da Polikistik Over Sendromu kelam mevzusuysa yumurtlamanın gerçekleşmediği için gebe kalınması zorlaşabilir” değerlendirmesinde bulundu.
Kişi gebe kaldıktan sonra tespit edilen ve ekseriyetle tek bir Over’da ortaya çıkan yumurtalık kistinin/kistlerinin gebeliğin dördüncü ayından itibaren kaybolmaması çeşitli problemlere yol açabilir.
HAMİLELİKTEKİ KİSTLER GÖZLEMLENMELİDİR
Doç. Dr. Lebriz Hale Aktün, “Hamilelikte belirlenen yumurtalık kistinin çapı 6 cm’den küçükse ve torsiyon üzere bir duruma yol açmadıysa ekseriyetle cerrahi müdahalede bulunulmadan kisti gözlemleme yoluna gidilir. Durumu berbata giden kistlere komplikasyona sebebiyet vermeden gebelikte müdahale edilmesi gerekebilir. Yapılan muayene akabinde belirlenen yumurtalık kist tedavisinin belirlenmesinde kistin niteliği ile niceliğinden hastanın yaşına ve tıbbi geçmişine kadar pek çok faktör tesirlidir. Sık görülen folikül kistleri ekseriyetle vakit içerisinde kendi kendine yok olduğundan uzman tabip, ‘gözlem’ yoluna gidebilir yahut tıbbi tedavi ile takip edebilir. Bu usul kapsamında hasta rutin aralıklarla muayene edilerek kistin mevcut durumu gözlemlenir. Çapı 6 ila 10 cm aralığında olan yumurtalık kistleri içlerinde sıvı harici bir oluşum taşıyorsa ve 10 cm’den büyükse ekseriyetle ameliyatlı müdahale gerektirir” sözlerini kullandı.
