Sağlıklı bir bağışıklık sistemi için dikkat edilmesi gereken durumların olduğunu belirten İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Mustafa Çakar, “Tüketilen besinler doğal ortamlarında gelişmiş bitki ve hayvanlardan elde edilmeli, katkısız ve koruyucusuz olmalı, üzerlerinde tarım ilacı üzere kalıntılar olmamalıdır. Mümkün hayli kaynak suyu kullanımı sağlanmalıdır. Yaşanılan ortamın nizamlı pak hava almasını sağlamak gerekir” dedi.
Sıhhatin bedenen, ruhen ve toplumsal olarak tam yeterlilik hali olarak tanımlandığını işaret eden İSÜ Liv Hospital Bahçeşehir İç Hastalıkları Kliniği’nden Uzmanı Dr. Mustafa Çakar, “Bedenen uygun değilseniz, ruhen düzgün hissetmiyorsanız, toplumsal olarak beşerlerle bağlantınızı devam ettiremiyorsanız sıhhatinize daha fazla eğilmeniz gerekiyor demektir” diye konuştu. Uzm. Dr. Çakar, sağlıklı bir bağışıklık sistemi için ikazlarda bulundu.
PANDEMİ SIHHATİN PAHASINI İNSANLIĞA GÖSTERDİ
Sıhhati muhafazanın temel olması gerektiğini vurgulayan Uzm. Dr. Çakar, “Hastalanmadan, ilaca gereksinim duymadan evvel sağlıklı kalmak kuraldır. Kovid-19 pandemisi ile sıhhatin kaybedildiğinde telafisi çok güç yahut imkansız sonuçlara yol açabildiği görüldü. Bu virüs ile yaşanan süreçler bağışıklık sistemimizin sağlıklı olmasının ne kadar kıymetli olduğunu bir kere daha ortaya koymuştur” açıklamasında bulundu.
BEDENİMİZİ MİKROORGANİZMALARIN İSTİLASINDAN KORUYOR
Bağışıklık sisteminin bedeni yabancı unsur ve organizmaların istilasından, ziyan verici tesirlerinden korumak için çalışan sistemler bütünü olduğunun altını çizen Uzm. Dr. Çakar, şu bilgileri paylaştı:
“Mikroorganizmaların kanımızda yahut dokularda çoğalması, hayati riskler oluşturacağından bağışıklık sisteminin yaşamsal kıymeti vardır. Bu bazen direkt mikrobu tanıyıp öldürmekle bazen de dolaylı olarak bariyerler vasıtasıyla beden ve mikroorganizmalar ortasına maniler koyarak olur. Bariyer sistemler yabancı etkenin bedene girişini zorlaştıran, pürüzler oluşturan sistemlerdir. Bunlar etkeni tanımaz ve bilmez, tüm ziyanlı olabilecek organizmaların bu mahzurlara takılıp geçememeleri, en azından sayıca azalmaları amaçlanır. Örneğin; cildimiz bakterilerin bedene girmesine mani oluşturan enzimlere sahiptir. Keza burun içinde bakterilerin içeri girmesine pürüz olacak yapışkan sıvı salgılanır. Ayrıyeten mikroorganizmaları etiketleyen, tanıyan ve seçen, yakalayıp sindiren hücrelerimiz, tüm bu süreçleri art planda yöneten şef misali kan hücrelerimiz de vardır. Tüm bu hücreler birbirinden bildiriler alır, harekete geçer, dokulara göç eder, verilen işi yapar. Tüm bu sistemin ahenk içinde çalışması çok kıymetlidir.”
KANSER HÜCRELERİNİ YOK EDEBİLİR
Bağışıklık sisteminin yalnızca mikropları değil, kanser hücrelerinin de şimdi oluştuğu anda öldürülmesini sağladığının altını çizen Uzm. Dr. Çakar, “Bağışıklık sisteminin mikroplara yetersiz karşılık vermesi bağışıklık yetmezliği (immün yetmezlik), kendi dokularına çok cevap vermesi -kendine karşı olağandışı bağışık yanıt- (otoimmünite) ve romatizma, mikroplar ve kimi hususlara çok tepkisel cevaplar da alerji olarak ortaya çıkar. Bu sıkıntıların tamamında ortak nokta bir formda olağandışı çalışan bağışıklık sistemidir” dedi.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN DÜZGÜN İŞLEMESİNE YOL VERİLMELİ
Bağışıklık sisteminin bir bütün olarak birbirleriyle ilişkili çalışan çok karmaşık düzenekler içerdiğini belirten Uzm. Dr. Çakar, “Tek bir vitamin, tek bir preparat tek bir yiyecek yahut tek bir farmasötik hal ile bağışıklık sistemini güçlendiremeyiz. Kıymetli olan tüm sistemlerin sağlıklı işlemesini sağlamaktır. Bu da bedenin muhtaçlık duyduklarını alıp zararlılardan korunarak sistemin düzgün işlemesine yol vermek ile olur. Bu sistemin işlemesinde istikrar temeldir. Sisteme çok müdahale bazen aksi etki yapar, olumsuz sonuçlara sebebiyet verir” diye konuştu.
C VİTAMİNİ BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ DESTEKLEYEBİLİR
Yediğimiz besinlerin bir kısmının, maruz kaldığımız radyasyonun ve gerilimin oksidatif gerilimi ortaya çıkardığını vurgulayan Uzm. Dr. Çakar, şöyle devam etti:
“Oksidatif gerilim yanma yahut paslanma üzere de tabir edilebilir. Bu süreç hücrelerimiz ve DNA’mızda hasar oluşturmaya adaydır. Antioksidan sistemler bu gerilimi azaltmak ve hücrelerimizi korumak için çalışır. C vitamini, glutatyon, koyu renkli meyve ve sebzeler, propolis kuvvetli antioksidanlardan olup bu yolla bağışıklık sistemini desteklerler.”
KAN HÜCRELERİNİN DOKUYA ULAŞMASINI SAĞLAR
Bağışıklık sisteminin kıymetli bir işlevinin da mikropları tanıyan, seçen ve parçalayan kan hücrelerinin ilgili dokuya ulaşması ile ortaya çıktığını işaret eden Uzm. Dr. Çakar, bu sürecin kan damarları vasıtasıyla olduğunu vurgulayarak bu açıdan kan damarlarının sağlıklı ve açık olmasının kaide olduğuna dikkat çekti.
Mikroorganizmalara karşı bağışıklık karşılığı oluşturmak kadar süreç bittiğinde karşılığı sonlandırmanın da kıymetli olduğuna değinen Uzm. Dr. Çakar, “Mikrobun öldürülmesine karşın devam eden bağışıklık cevabı, bedenin kendi doku ve hücrelerine hasar vermeye devam eder. Covid-19 enfeksiyonu seyrinde görülen sitokin fırtınası buna hoş bir örnektir” diye konuştu.
DENETİMSİZ BAĞIŞIKLIK KARŞILIĞI ROMATİZMALARA NEDEN OLABİLİR
Denetimsiz bağışık cevabının romatizmalara, alerjilere ve otoimmüniteye neden olabileceğinin altını çizen Uzm. Dr. Çakar, bu bağışıklık karşılığı için bedenimizdeki Omega-3 ve 6 yağ asitlerinin istikrarının âlâ kurulması gerektiğini; bunun yolunun da sağlıklı Omega-3 kaynakları ile beslenmeyi de kapsayan bir dizi besinsel içeriğin gerçek alınmasından geçtiğini söyledi.
SAĞLIKLI BİR BAĞIŞIKLIĞIN 7 ŞİFRESİ
Uzm. Dr. Çakar, sağlıklı bir bağışıklık sistemi için dikkat edilmesi gereken temel prensipleri şu halde anlattı:
“Sağlıklı besin temini: Besinler doğal ortamlarında gelişmiş bitki ve hayvanlardan elde edilmiş olmalıdır, katkısız ve koruyucusuz olmalı, tarım ilacı vb. kalıntılar olmamalıdır. Meyve ve sebzeler uygun yıkanmalıdır. Besin alımında ölçü her vakit korunmalıdır. Eksik besin kadar fazla besin alımı da sıhhatimize olumsuz etki eder. Yemek saatlerine dikkat edilmeli, çok beslenmeden kaçınılmalı, yağ yakımını artırmak için yemek için açlık beklenmelidir. Devamlı abur cubur ve atıştırma stili beslenmeden kaçınılmalıdır.
“Sağlıklı pak içme suyu: Mümkün hayli kaynak suyu kullanımı sağlanmalıdır. Cam şişede temin edilen içme suları ve iyon istikrarı sağlanmış arıtma suları da filtre bakımı sağlanmak kaydı ile içilebilir.
“Temiz hava: Yaşanılan ortamın taze hava almasını sağlamak gerekir. Solunan kirli hava, alerjenler, tozlar akciğer ve kana geçerek sıhhatimizi olumsuz tesirler.
“Kaliteli uyku: Gece uykusu kesinlikle alınmalı, sağlıklı REM/NREM uyku dönemleri oluşması için vaktinde yatıp vaktinde kalkma alışkanlığı edinilmelidir. Karanlık ortamda uyunmalı, cep telefonu ve taşınabilir aygıtlar uzak tutulmalıdır. Kaliteli uyku bedenin dinlenmesi ve kendini yenilemesini sağlar.
“Fiziksel idman: Hareket etmek kas aktivitesini ve dolanımı arttırır, yağ yakımını hızlandırır, su tüketimi ile birlikte detoksifikasyona yardımcı olur. Ruhsal olarak da yararı vardır.
“Ruhsal antrenman: Ruhsal istikametten gereğinde dayanak alınmalı, bilişsel olarak devamlı faal kalınmalı, bir şeyler okuma ve öğrenmeye devam etmelidir.
“Zararlı alışkanlıklardan ve gerilimden uzak kalmak: Sigara ve alkolden uzak kalmak bu hususların uzun vadede bedene verdiği ziyanları azaltmak için çok değerlidir. Gerilim bedende önemli oksidatif gerilim ortaya çıkarır ve DNA hasarlarının tamiri zorlaşır.”