Koronavirüsle mücadelede Sağlık Bakanlığı tarafından başlatılan aşı uygulaması, tüm ülkede hız kesmeden devam ediyor. Türkiye genelinde yapılan toplam aşı 20 milyonu geçerken, ikinci dozu da yaptıran kişi sayısı 8 milyona yaklaştı.
Türkiye’de uygulanan BioNTech ve Sinovac koronavirüs aşılarının her ikisinin de yan etkileri oldukça benzer olarak gözlemleniyor. Yan etkiler arasında ağrı, kızarıklık ve enjeksiyon yerinde şişme, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, bulantı, titreme ve kas ağrısı bulunuyor. Bu semptomlar aslında vücudunuzun bağışıklık kazandığının iyi bir işaretidir ve genellikle 72 saat içinde geçerler (geçmediği durumlarda tıbbi yardım alın).
Ancak bu yan etkileri azaltmak için atabileceğiniz küçük adımlar vardır ve bunların çoğu diyetinizle ilgilidir. Bu kapsamda açıklamalarda bulunan Diyetisyen Serkan Sıtkı Şahin, yan etkileri azaltmak için Covid-19 aşısından önce ve sonra tüketilebilecek gıdaları sıraladı.
YAN ETKİLERİ AZALTMAK İÇİN BESLENME ÖNERİLERİ
Birkaç gün boyunca hasta hissetmek hiç de eğlenceli değil, ancak bu BioNTech veya Sinovac aşısından sonra mümkün. Aşı olduktan sonra yeterli dinlenme ve uyku oldukça önemli. Ancak bunun ötesinde, yiyecek ve içecek açısından bazı basit yapılması ve yapılmaması gerekenler de çok büyük önem taşıyor.
Mide bulantısı için zencefil çayı deneyin
Zencefil, sindirim sistemi şikayetleri için mükemmel ve güvenli bir üne sahiptir . Zencefil çayı yapmak kolaydır. Zencefil çayı adeta içinizi ısıtacak, hoş, hafif baharatlı bir içecektir. Zencefil çayı, mide bulantısını yatıştırır ve hazımsızlığı hafifletir. Sonuç olarak, taze zencefil çayı hastalık belirtilerini ortadan kaldırmak için mükemmel bir içecektir. En iyi zencefil çayı türü için taze zencefili ince ince dilimleyin. Soymanıza gerek yok, ancak durulayın ve görünen kirleri ovalayın. Her fincan çay için yaklaşık 2,5 cm zencefil kullanın. Zencefilleri suya atın ve karışımı yüksek ateşte kaynatın. Hafif bir kaynama sağlamak için ısıyı gerektiği kadar azaltın. Beş dakika kaynatın (veya ekstra güçlü çay istiyorsanız 10 dakikaya kadar). Genelde beş dakikada yeterince keskin hale gelir.
İsterseniz çayınızı tamamlayıcı bir asitlik ve lezzet için ince bir yuvarlak limon ile servis edebilirsiniz. Ateşli zencefil aromasını yumuşatacak hafif bir bal da ekleyebilirsiniz.
Kısıtlayıcı diyetler veya detoks gibi bir şey yapmayın
Bağışıklığın gelişmesi, vücudun aşıyı doğru okumasına ve diyette yeterli protein gerektiren antikorları ve beyaz kan hücrelerini sentezlemesine bağlıdır. Bu yüzden kısıtlayıcı diyetlerden ve detokslardan mutlaka uzak durun.
Sağlıklı sıvılar tüketin
Sudan çaya, en sevdiğiniz sağlıklı sıvıları bol bol için. Aşının neden olabileceği ateş, vücudun susuz kalmasına neden olabilir. Şekerli ve gazlı içeceklerden uzak durun.
Sağlıklı, Akdeniz tarzı beslenin
Aşı randevunuzdan birkaç hafta önce özellikle sağlıklı beslenmeye başlayın. Antienflamatuar etkilere sahip en iyi bilinen beslenme tarzı Akdeniz diyetidir ancak etki göstermesi birkaç hafta sürer. Vücudunuzu birkaç hafta önceden şartlandırmak, aşıdan hemen sonra korunmaya başlamaktan ve dikkat etmekten daha mantıklıdır.
Sebzeleri, meyveleri, tam tahılları, sağlıklı omega-3 ve zeytinyağı gibi tekli doymamış yağları, balıkları, kümes hayvanlarını, bakalgilleri ve yumurtaları gönül rahatlığıyla tüketebilirsiniz. Ancak süt ve kırmızı eti sınırlı tutmakta fayda var. Çalışmalar, günde beş veya daha fazla porsiyon meyve ve sebze yiyen 65 yaşın üzerindeki bireylerin, iki porsiyon veya daha az yiyen akranlarına göre daha güçlü bir bağışıklık tepkisine sahip olduğunu gösteriyor.
Aşıdan sonra en az birkaç gün düşük glisemik indeksli beslenin
Glisemik indeks, besinlerin tüketildikten sonra kan şekerinizi yükseltme hızıdır ve glisemik indeksi düşük diyet, kan şekeri seviyelerinizi dengeler. Diyabet merkezli araştırmalar, düşük glikoz seviyelerinin antiinflamatuar olma eğiliminde olduğunu göstermiştir. Genel olarak, kan şekerini sağlıklı seviyelerde tutan yiyecekler arasında yeşil sebzeler, çoğu baklagil, kepekli tahıllar, çilek ve elma gibi meyveler ve tabii ki sağlıklı yağsız proteinler, yumurtalar ve kuru yemişler bulunur.
Tüm zamanların en sevilen çaresine dönün: Tavuk çorbası
Pek çok iyi pişmiş sebzeden oluşan güzel bir şifalı tavuk suyunun sindirimi ve beslenmesi kolaydır. Tavuk suyu çorbasının ayrıca soğuk algınlığı belirtilerini hafiflettiği gösterilmiştir.
Bağışıklık tepkinizi artırmak için bağırsak sağlığınıza ince ayar yapın
İnsan popülasyonunda aşılara karşı bağışıklık tepkisi değişiklik gösterir. Bunların bir kısmı yaşa bağlıdır; yaşlandıkça bağışıklığımız azalır. Bazıları bireysel varyasyona bağlıdır. Ve bir kısmı da aldığınız aşının türüne bağlıdır.
Aşı tepkisi ve genel olarak bağışıklığın önemli bir parçası, sağlıklı bir bağırsak mikrobiyomudur. Sağlıklı bir bağırsak mikrobiyomunun aşılara karşı bağışıklık tepkisini arttırdığı bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. Bağırsaktaki çeşitli ve sağlıklı bir mikrobiyal topluluk, bağışıklık sistemini doğrudan etkiler. Yüksek lifli diyet ve fermente gıdalar yemeye aşıdan iki hafta önce başlayıp, aşıdan en az iki hafta sonraya kadar devam edin. Lif açısından zengin diyetler, bağışıklık tepkisini destekleyen faydalı bakterilerin büyümesine yardımcı olur. Yoğurt ve kefirden kimchi ve lahana turşusuna kadar fermente gıdalar, bağışıklık tepkisini destekleyen bağırsak mikroplarını güçlendirmeye yardımcı olabilir.
Çalışmalar, lactobacillus rhamnosus gibi bazı yaygın probiyotik organizmaların aşılara karşı antikor yanıtını iyileştirebileceğini göstermiştir. Bu ve diğer sağlıklı laktobasiller kefir, yoğurt ve bazı fermente besinlerde bulunur.
Ayrıca soğuk algınlığı ve grip mevsiminde hastalara sıklıkla önerdiğimiz ev yapımı “bağışıklık desteği” çorbasını da harikadır. Bir litre tavuk veya mantar suyuna soğan ve sarımsak, rendelenmiş zencefil ve bir rendelenmiş havuç ekleyerek 15 dakika pişirin ve sonunda maydanoz ve limon suyunu ekleyin.
Bu besleyici çorbayı yudumlarken ve bağışıklık sisteminizin işini yapmasına izin verirken, ayrıca stresten uzaklaşmaya çalışın. Araştırmalar stres, depresyon ve yalnızlığın bağışıklık sisteminin aşılara tepkisini bozabileceğini göstermiştir. Bu yüzden vücudunuzu sağlıklı yiyecek ve içeceklerle besleyin, susuz kalmayın, iyi dinlenin ve moralinizi bozmayın. Bağışıklık sisteminize aşıya iyi yanıt vermesi ve hızlı bir şekilde iyileşmesi için en iyi şansı vereceksiniz.