29 Eylül Dünya Kalp Günü nedeniyle mevzuyla ilgili ayrıntılı açıklamalarda bulunan Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Kolu Öğr. Üy. Prof. Dr. Hasret Esen, “Kalp sıhhati açısından en kıymetli bahis göbek etrafı yağlanması ve bu durum ile bağlı olarak insülin direnci ve diyabet gelişimi. Kalp damar hastalığının genetik altyapısı olsa da ömür biçimini değiştirmek yüzde 80 oranda önlenebilir” dedi.
Türkiye, genç yaşta kalp krizi hadiselerinde Avrupa birincisi. Genel kalp sıhhati açısından da haritada “yüksek riskli” bölgeler ortasında yer alıyor. Uzmanlara nazaran bunun sebepleri, damarların erken yaşlanmasına neden olan çok kilolar, sigara ve hareketsizlik. Ömür formunda yapılacak değişiklikler ise kalp ve damar hastalıklarından yüzde 80 oranında muhafaza sağılıyor.
29 Eylül Dünya Kalp Günü nedeniyle mevzuyla ilgili ayrıntılı açıklamalarda bulunan Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Kolu Öğr. Üy. Prof. Dr. Hasret Esen ülkemizde genç yaşta da (35-45 yaş arası) kalp damar hastalığında artış görüldüğünü kaydetti.
ERKEN YAŞLARDA KALP KRİZİNE BAĞLI VEFATLAR ARTIYOR
Damar sertliği sürecinin damarın yaşlanması ile bağlantılı olduğu için direkt yaşla artan bir hastalık çeşidi olduğunu belirten Kardiyoloji uzmanı Prof. Dr. Hasret Esen, “Ülkemiz maalesef genç kalp krizlerinde Avrupa birincisi ve genel kalp sıhhati riski açısından haritada ‘yüksek riskli’ bölgeler ortasında yer alıyor. Bunun nedeni de damarın erken yaşlanmasına neden olan çok kilo yani obezite, sigara ve hareketsizlik üzere faktörler. Obezite bilhassa ülkemizde son 10 yılda yüzde 40 artış göstererek şu an toplumda görülme sıklığı yüzde 30’lara ulaştı yani her 3 şahıstan biri obez. Gençlerin sıhhatini korumak için ‘sağlıklı’ kiloda kalmaları için beslenme şuurunu artırmak ve hareketliliği artırmak hayati kıymet taşıyor” dedi.
Pandemi sonrası ekran başında geçirilen mühletin de artmasıyla, toplumda kilo artışı da gözlendiğine lisana getiren Prof. Dr. Hasret Esen, okulların açıldığı bu günlerde gençleri spora yönlendirmek hatta 3 saatten fazla hareketsiz kalmamalarını sağlamanın çok kıymetli olduğunu vurguladı.
FAAL SPOR HAYATA GEÇİŞ DEVRİNE DİKKAT
Bilhassa sağlıklı gençlerde faal spor hayata geçiş periyodunda hayatı tehdit eden ritim bozukluğuna bağlı olduğu düşünülen vefatlar tespit edilmesinin kaygı verici olduğuna değinen Prof. Dr. Esen şöyle konuştu:
“Bu nedenle yapılan çalışmalarda bilhassa hastane devrinde kalp kası hasarını gösteren ‘Troponin’ yükselmesi yaşayan hastalarda mevt oranlarının yüksek olduğu tespit edildi. Zira, troponin bedeli, kalp kasında iltihabi süreç (miyokardit), kalp krizi (damarın pıhtı ile tıkanması) yahut genel oksijenlenme bozukluğuna bağlı olarak yükselebiliyor. Yakın vakitte Almanya’da yapılan bir çalışmada asemptomatik geçiren hastalar düzgünleşme periyodunda yapılan MR ile incelemelerinde yaklaşık yüzde 60 oranında sessiz miyokardit bulgusu saptandığı kaydedildi.”
“EKOKARDİYOGRAFİ YAPILARAK KALP KASI HASARI TESPİT EDİLMELİ”
“Bütün bu bilgiler ışığında kovid-19 enfeksiyonu sonrası kalp kası hasarının erken tespit edilmesi hayat kurtaracaktır” diyen Prof. Dr. Hasret Esen, hastane yatışı sırasında hasar belirteçleri yükselen hastalara ve güzelleşme devrinde 4-6 hafta içinde yapılacak olan ekokardiyografinin hayati paha taşını belirtti.
Prof. Dr. Hasret Esen, gençlerde ise bilhassa sportif aktiviteye başlamadan evvel kalp işlevlerinin kıymetlendirilmesi tavsiye edildiğini belirterek, kovid-19 enfeksiyonu sonrası göğüs ağrısı, nefes darlığı ve çarpıntı yakınması olanların gerek kas hasarı gerek kalp zarı iltihabı olan perikarditi tespit etmek için ekokardiyografi yapılması çok kıymetli olduğu ikazında bulundu.
“SİGARA VE ALKOLÜ AZALTIN, HAFTADA EN AZ 3 SAAT YÜRÜYÜN”
Prof. Dr. Esen, kalp ve damar sıhhatini korumak için beslenme ve hayat stilinin değerine değinerek, “Kalbiniz kronolojik yaşınızdan daha süratli yaşlanabilir. Yetişkin erkeklerin yarısının ve yetişkin bayanların yüzde 20’sinin kronolojik yaşlarından beş yaş büyük bir kalbe sahip oldukları bilinen bir gerçek. Kalbiniz ne kadar erken yaşlanırsa, kalp krizi, felç ve öteki ilgili sorunlar için riskiniz o kadar yüksek olur. Kalbinizin en az sizin kadar genç kalması için kilonuzu denetim altına alın, sigarayı bırakın, alkol tüketimini azaltın, haftada en az 3 saat yürüyün, tansiyon, şeker ve kolesterol seviyelerinin olağan olup olmadığını denetim ettirin” diye konuştu.
“ŞEKER VE UNDAN UZAK DURUN”
Kalp sıhhati açısından en kıymetli mevzu göbek etrafı yağlanması ve bu durum ile bağlantılı olarak insülin direnci ve diyabet gelişimi olduğunu aktaran Esen, kalp damar hastalığının genetik altyapısı olsa da hayat biçimini değiştirerek yüzde 80 oranda önlenebilir olduğunu belirterek, “Hangi besinleri nasıl pişirdiğinizden ne vakit yediğinize kadar birçok nokta kalp sıhhatini etkilediğine değinereke, kalp sıhhati açısından en değerli bahis göbek etrafı yağlanma, bu durum ile bağlı olan insülin direnci ve diabet gelişimi. Bu nedenle rafine karbonhidrat dediğimiz şeker ve beyaz undan uzak durmayı tavsiye ediyoruz” dedi.
“BALIK, YEŞİL YAPRAKLI SEBZELER VE TAM TAHILLARA AĞIR VERİN”
Esen son olarak kalp sıhhatinde beslenmenin de özel bir değeri olduğunu vurguladı. Günlük kalori muhtaçlığının büyük kısmının gündüz saatlerinde alınmasının ve 20: 00’den sonra besin alınmamasının kalp sıhhatini olumlu etkilediğini belirtti. Kalp dostu kilit besinlerin yüklü olduğu beslenme tertibine geçilmesini söyleyerek, kıymetli tavsiyelerde bulundu.
Prof. Dr. Hasret Esen, kalp ve damar sıhhati için tüketilmesi gereken besinleri ise şöyle sıraladı:
“Omega 3 açısından varlıklı somon, tuna, uskumru, ringa balığı ve alabalık üzere balıklar yararlıdır. Bilhassa doğal ortamda yetişmiş ve taze olmasına dikkat edilmelidir. Haftada en az 2 kere tüketilmesi uygundur, trigliserit kıymetlerinin düşürülüp yararlı kolesterol yükselmesine yardımcı olur.
“Ispanak, karalahana, pazı üzere besinler bol ölçüde tüketildiğinde kalp krizine karşı koruyor. Bu tip sebzelerde damar sıhhati açısından yararlı nitrat bulunduğu tespit edilmiş ve nizamlı bu tip sebzelerle beslenenlerde %15 civarında kalp krizi daha az görülmüş. Bilhassa kurufasulye, barbunya üzere liften güçlü baklagillerde bulunan nişasta bağırsaklarımızda bulunan yararlı bakteriler tarafından sindirildiğinde yağın emilimini azaltmaktadır. Domateste bulunan likopen unsuru antioksidan özellikte yani bedende hastalıkları tetikleyen ‘yangı’ dediğimiz ve bağışıklık sistemimizin kendi savunma düzeneği ile meydana getirdiği süreci önleyebiliyor.
“Mevsimine uygun taze meyvelerden renkli olan karadut, kızılcık ve ahududu üzere meyvelerde antosiyanin ismi verilen antioksidan bulunmakta ve kalp damar hastalığı açısından yararlı olduğu görülmüş. Ayrıyeten elma ayva üzere lifli meyveler yağ emilimini azaltmakta. Akdeniz diyetinin temelini oluşturan zeytinyağı polifenollerden varlıklı olup ‘antioksidan’ özellikte. Çoğunlukla zeytinyağı tüketenlerde yapılan çalışmada kalp damar hastalığı gelişme riski oranının yüzde 30 daha düşük olduğu saptanmış.
“Tam buğday, esmer pirinç, yulaf, çavdar, arpa, karabuğday ve kinoa sayılabilir. Bu tahılları beyaz pirinç, beyaz undan yapılmış besinlere tercih edebilirsiniz. Unutulmaması gereken en kıymetli nokta bu tahılların da kalori ölçüsü emsal dolayısı ile az ölçüde tüketmek gerekli. Lif içeriği yüksek olması nedeniyle yağ ve tuzun emilimini azaltmakta, böylelikle kolesterol ve tansiyon bedellerinde düşüşe katkıda bulunmakta. Günde 3 porsiyon tam tahıllı besin tüketenlerde yüzde 22 kalp krizi daha az meydana geldiği görülmüş. Kavrulmamış ceviz ve fındıkta bulunan mangan, bakır ve magnezyum üzere ‘mikro’ besinler kalp için çok yararlı. Ayrıyeten bu kuruyemişler bedende birçok hastalığın temeli de sayılan oksidatif gerilim ve yangı dediğimiz süreci önlüyor.
“Kakao oranı yüzde 70 ve üzerinde çikolatada bulunan flavonoid ismi verilen unsurlar antioksidan özellikte olup damar sıhhati için yararlı Haftada 3- 5 sefer az ölçüde tüketilebilir. Sarımsak özünde bulunan allisin hususu damar gevşetici ve antienflamatuar özelliklere sahip. Tansiyon düzenlemeye yardımcı oluyor, allisin hususu bilhassa taze ve ezilmiş sarımsakta daha çok bulunmakta.”
