Uzun çalışma saatleri, darp, tehdit, düşük maaş, ruhsal şiddet nedeniyle son yıllarda Türkiye’den yüzlerce tabip farklı ülkelere çalışma emeliyle göç etti. Yurt dışına gitmek isteyen doktor sayısı her geçen gün artarken Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan‘ın tabiplere yönelik, “Açık konuşuyorum, açık konuşmayı severim. Varsın gidiyorlarsa gitsinler. Bizler de üniversiteleri yeni, bitiren hekimlerimizi buralarda istihdam ederiz, buralarda onlarla devam ederiz” kelamları de tartışılmaya devam ediyor.
3 sefer darp edilen, sayısız tehdit ve küfre maruz kaldığını söyleyen Ceren Sultan Altay da yurt dışına gitmek isteyen tabiplerden biri. “Şiddetin artmaya başladığı devirde arkadaşlarım da şiddet görmeye başlayınca bu ülkede kalmayacağım kararını vermiştim” diyen Altay, hasta yakını bir hâkim tarafından el hareketi eşliğinde kimliğinin sorulduğunu, kalbi ve teneffüsü durmuş bir hastayla ilgilenirken öbür hasta yakınlarının “Ölüyü dirilteceğine dirilerle uğraş” dediğini aktardı.
Altay, yurt dışına gitme kararının arkasındaki nedenleri, gördüğü fiziki ve ruhsal şiddeti T24’e anlattı.
“Rize’den döndükten sonra o iki seneyi başımdan silip atmak istedi”
İlkokulda tabip olmaya karar verdiğini söyleyen Altay, “İdealim daima hekim olmak üzerine şekillendi. Lise Cağaloğlu Anadolu Lisesi’nde, üniversiteyi de Yeditepe Üniversitesi’nde tamamladım. 2 sene Rize Kaçkar Devlet Hastanesi’nde acil hekimliği yaptım. 3 sefer darp edildim. Küfür ve hakaret günlük rutinimizdi. Birçok darptan sıyrıldım. Tabancasıyla tehdit edenler, beni sürdüreceğini söyleyenler de her gün karşılaştığım şeylerdi. Mesleğe idealist bir tabip olarak başlamıştım. Rize’den döndükten sonra o iki seneyi başımdan silip atmak istedim. Çok hoş bir sıhhat grubum vardı. Sadece onlar sayesinde ayakta duruyordum. Hastanede sağlıkçıya karşı bir sıhhat terörü vardı.” dedi.
Medipol Üniversitesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları’nda asistan doktor olarak uzmanlık eğitimi almaya başlayan Altay, ayda 10 nöbet tuttuklarını söyledi.
Altay kelamlarını şöyle sürdürdü:
“TUS’u kazanarak İstanbul’a döndüm. Medipol Üniversitesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları’nda asistan doktor olarak uzmanlık eğitimi almaya başladım. Ayda 10 nöbet tutuyoruz. Nöbeti devredip kendi alanımda çalışmaya devam ederdim. Uykusuz bir halde güne devam edip o günü bitirmeye çalışırdık. Bir mühlet insani olmadığı düşünse de hocalarımız hastaneyi döndürmek zorunda olan şahıslar olarak bakılıyordu bize. Yalnızca eğitim almak üzere orada bulunan doktorlar değildik. Rize periyodunu baştan atamadım. Bu kadar ağır bir tempoyla da ruhsal olarak yıkıma uğramaya devam ediyordum.
“Hekimleri, eczaneye aracı olarak görüyorlar”
Bir yerden sonra şunu fark ettim, beşerler bizim bilime yaptığımız katkı, hekim olarak hasta ve hastalık hakkında ne düşündüğümüzle muhakkak ilgilenmiyor. Doktorları, eczaneye aracı olarak görüyorlar. Ağır bakım kapılarını zorla açmaya çalışma, kapıları kırma, tekmelemeler, kritik hastaya hürmet göstermeden, yalnızca kendi işi görülsün diye sıhhat terörüyle dolu bir dünyaydı bu.
“Geçim ezası yaşıyorum”
Bir yerden sonra pes ettim, Instagramda sağlıkçıya şiddet haberi paylaşılıyor, altına hekimlerin bunu hak ettiği, çok kazandığımıza dair yorumlar yapılıyor. Ben inanılmaz bir geçim zahmeti yaşıyorum. Bunun dışında da bizi motive edecek bir şey kalmadı.
“İnanılmaz kıymetsiz hissediyorum”
İnanılmaz bedelsiz hissediyorum. Çocuk Ağır Bakımı’nda çalışma yolunda devam edecektim. Çok azlar bu alanda Türkiye’de. Sabaha kadar hastanın başında durduğumu, monitörü takip ettiğimi hatırlıyorum. En ufak bir şey gözümden kaçmasın diye. Çok emeğin gerisinden bu kadar kıymetsiz hissettirmek, efor sarf etmemişiz üzere davranışlar beni çok yıprattı.
“Kalbi ve teneffüsü durmuş bir hastayla ilgilenirken başka hasta yakınları, ‘Ölüyü dirilteceğine dirilerle uğraş’ dedi”
Şunu bile duydu kulaklarım, Rize’deyken acilde kalbi ve teneffüsü durmuş bir hasta geliyor, müdahale ediyoruz bir saate yakın, ellerim titriyor kalp masajı yapmaktan, uyum başımda, fiziki ve ruhen yoruluyorum. Hasta yakınları, ‘Ölüyü dirilteceğine dirilerle uğraş’ dedi. Müthiş laflar. İnsanın insan hayatına hürmeti kalmamış, bize de hürmeti kalmamış.
“Öldürülmek istemiyorum”
Mecburi hizmete gitmeyeceğim. Yurt dışına gitme fikrim kesin. Muhakkak yalnızca para için değil. Para bir öge doğal, hayatımızı idame ettirmek için. Hayatımı idame ettirmek için hayatımı yaşayamadığımı, bununla birlikte rastgele bir formda motive edilmediğimi fark ettim. Tabiplerin öldürülmesi üzere bir gerçek var. Ben öldürülmek istemiyorum.
“Rize çalıştığım devirde 13 tane Beyaz Kod davam vardı”
Ülkemi terk etmek için çok da istekli değilim, Türkiye’yi, İstanbul’u seviyorum, burada doğdum, büyüdüm lakin beni mecbur bırakıyor. Rize çalıştığım periyotta 13 tane Beyaz Kod davam vardı. Birçoklarında şahısların daha evvel bir sabıkası olmadığı için ertelemeli para cezasıyla daima birlikte hür bırakıldı. Kimileri hiç yargıya yansımadı.
1,5 sene evvel gitme kararım oluşmaya başladı. Şiddetin artmaya başladığı devirde arkadaşlarım da şiddet görmeye başlayınca bu ülkede kalmayacağım kararını vermiştim.
Ortada, hastası ölmüş dahi olsa onların hayatına dokunduğum, sonuna kadar çabaladığımı bilen hasta yakınları beni motive etmeye çalışıyorlar şu anda. O kadar az ki bu insanlar…
Koronavirüs sürecinde asistan doktor olduğumuz için bizim üzerimize çok fazla yük bindi. Her şeye biz koşturmak zorunda kaldık. Hepimiz sırayla Covid geçirdik. Covid periyodunda kurallar ağırdı.
“Hasta yakını hâkim, yakışıksız bir el hareketiyle kimliğimi göstermemi istedi”
O devir 2 aylık bir bebeğin annesi hakimmiş, bebeği pak bir odaya almaya çalışırken çok berbat bir el hareketiyle “Kimliğini göster bana” dedi.
Doktorlar olarak emeğimizin karşılığı almıyoruz. Hekimlik çok da parayla yapılabilecek bir şey değil sahiden. Beni bir periyot motive eden şey, bir çocuğun çok makûs bir durumda geliyor, ayağa kalkarak gidiyor. Bunun memnunluğu hiçbir şeye değişilmez. Natürel ki hekimlik de bir meslek. Doktorluk için olay yalnızca para değil.
“Hekim arkadaşım, ‘Ayakta yürürken uyumayı öğrendim’ diyordu”
Hastanın düzgünlüğü için hâlâ aileyle bir savaş veriyorum. Beyin cerrahisinde asistan arkadaşım var. Sabah 06.00’da hastaneye giriyordu, başka akşam saat 23.00’te çıkıyordu. Her gün bu biçimde çalışıyordu. Bana, ‘Ayakta yürürken uyumayı öğrendim’ diyordu. Bunu yapmanın nakdî bir nedeni olduğunu düşünmüyorum.
Bir günüm çok hoş geçiyorsa yalnızca insanların bana hürmet gösterdiği bir gün olduğu içindi. Bunun paraya indirgenmesi mesleğin itibarsızlaştırılması.
“İsveç’e gidip kasiyer olsam hiç gocunmam, kâfi ki Türkiye’de doktorluk yapmayayım artık”
Benimle misal kararı alan çok tabip arkadaşım var. Almancam ve Almanca diplomam var. Almanya benim için en kolay yol. İsveç’e gidip kasiyer olsam hiç gocunmam, kâfi ki Türkiye’de doktorluk yapmayayım artık.
“Koşulların değişmesi sıhhatte çok büyük ihtilal gerekiyor”
Şartların değişmesi sıhhatte çok büyük ihtilal gerekiyor. 5 dakika benim teşhis koymam bekleniyor.
“Çok üzgün hissediyorum, ülkeyi terk etme isteğim sebebiyle her akşam ağlıyorum”
Çok üzgün hissediyorum, ülkeyi terk etme isteğim sebebiyle her akşam ağlıyorum. Ne yapacağıma karar veremiyorum. Burası benim ülkem. Öteki bir ülkede zorluklar çekerek, yıllarca tahminen uzmanlığımı kabul ettiremeyeceğim, bunları göze alıyorum.
“Anne babamı emanet etmek istediğim doktorlar de şu anda gidiyor, yalnızca insanca muamele için”
WhatsApp gruplarımız var bunlar için. Anne babamı emanet etmek istediğim tabipler de şu anda gidiyor, yalnızca insanca muamele için. Hastalara kâfi vakitlerde, hakikat teşhisi koymak için vaktimizin olması, para en son problem.”