*Mehmet Altan
Tarihin en büyük özelliği, yeninin abartılarını tasfiye ederek, problemlerin özünü net biçimde görmeye imkân vermesidir.
Siyasal propagandadan etkilenmemesidir.
***
Kanlı ve karmaşalı 1990’lı yılların günlük kasırgalarının art planında da Soğuk Savaş devrinin sonrasındaki alt üst oluş vardı.
Soğuk Savaş, ABD önderliğinde Batı Bloku ile Sovyetler Birliği’nin önderliğinde Doğu Bloku ülkeleri ortasında 1947’den 1991’e kadar devam etmiş olan milletlerarası siyasi ve askerî gerginlik periyoduydu.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, 25 Aralık 1991’de resmen dağıldı. Dağılınca da Soğuk Savaş periyodu fiilen sona erdi.
Sovyetler Birliği’nin dağılması, Doğu Bloku ülkelerinde rejim değişikliğini ve Yugoslavya’da iç savaşın başlamasını da tetikledi.
***
1990’lı yıllardaki olaylara ve medyaya bu arkaplanı temel alarak bakmak lazım bence.
Türkiye dünyadaki iş kısmı değişimlerine ve yeni dönüşümlere ahenk göstermek konusunda pek yetenekli değil.
Eski alışkanlıklarında ısrar etmekten yana garip bir inadı var. Soğuk Savaş sonrasında da bu türlü oldu.
***
31 Ekim 1989 tarihinde, muhalefetin katılmadığı 3. tıp oylamasında Turgut Özal 263 oy alarak Türkiye Cumhuriyeti’nin 8. Cumhurbaşkanı oldu. 9 Kasım 1989 tarihinde resmen misyonuna başladı.
Cumhuriyet tarihinde birinci sefer bir sivil Çankaya’ya çıkmış oluyordu.
Koşullar değişmişti lakin devlet bu kurallara uygun biçimde bir bütünlük içinde çalışmayı başaramadı.
Devlet içindeki ağır çekişme olduğu üzere basına da yansıdı.
***
Cumhurbaşkanı Turgut Özal bir yanda, ülkenin klâsik refleksleri öteki yanda kaldı.
Bu, dışarıdaki ve içerdeki sarsıntıyı artırdı.
Genelkurmay Lideri Org. Necip Torumtay, 3 Aralık 1990 günü istifa etti.
***
16 Ocak 1991 tarihinde ABD ve müttefikleri, Irak ordusunu Kuveyt’ten çıkarmak için askerî harekat başlattı.
Soğuk Savaş sonrası periyodun yüksek nabzı Orta Doğu’da atmaya başladı.
***
Körfez Savaşı’nın çabucak ertesinde Kuzey Irak’ta oluşan güç boşluğu… Bilhassa 1992-1996 ortasında Huzuru Temin Operasyonu (Operation Provide Comfort) çerçevesinde Türkiye’de konuşlanan milletlerarası güç… Kuzey Irak’ta bağımsız bir Kürt devletinin kurulmasına yönelik tasalar…
Cumhuriyet demokratikleşemediği için Türkiye yeni bir çekim merkezi olamadı. Eski endişelerin rüzgârına kapılıp kaldı.
Bütün bu gelişmeler “Kürt Sorunu”nu bu periyotta de ülkenin çözülmesi gereken en acil sorunu hâline getirdi.
Lakin maalesef Türkiye sıkıntılarını çözemeyen bir ülke.
***
Türkiye’nin fay sınırları çatırdayıp durdu…
1990 yılında başlayan seri cinayetler, 1993 yılında doruğa çıktı.
31 Ocak 1990’da ADD Lideri ve hukukçu Prof. Dr. Muammer Aksoy’un öldürülmesini, geçen hafta ayrıntılarını anlattığım Çetin Emeç suikastı takip etti.
4 Eylül 1990’da Turan Dursun, konutunun önünde vuruldu.
6 Ekim 1990’da senatör ve milletvekili, ilâhiyatçı öğretim üyesi Doç. Dr. Bahriye Üçok, meskenine kargoyla gönderilen bombalı paketin patlaması sonucu katledildi.
24 Ocak 1993’te Ankara’da Cumhuriyet gazetesi müellifi Uğur Mumcu aracına konulan bombayla öldürüldü.
17 Şubat 1993 de ise Jandarma Genel Kumandanı Org. Eşref Bitlis, Ankara’dan Diyarbakır’a havalanan uçağının kalkıştan bir mühlet sonra düşmesi sonucu hayatını kaybetti.
***
1990’lı yılların Türk Basın Tarihi’ni incelerken bu arkaplanın daima orada durduğunu ve Kürt Sorunu’nun da ana sorun olarak varlığını unutmamak gerekir.
Gerçekten o tarihe kadar özgürlüklerin kelepçesi olan Türk Ceza Kanunu’ndaki 141.142 ve 163. hususlar kalktı ancak onun yerine Kürt Sorunu’na yönelik olarak, 15 Temmuz’dan sonra da “düşünce ve ifadeye” baskı için zirve tepe kullanılacak olan Terör Yasası çıkarıldı.
***
Bugün yaşanan kâbusun ayak izleri, meseleleri çözemeyen ve çözemedikçe baskıdan medet uman kısır ve lanetli bir yetersizlikte somutlaşıyor.
Medya da bu temcit planının kölesi olarak ortalıkta dolanıyor. Hepsini büyüteç altına alıp, teker teker anımsayacağız.
P24’ten alınmıştır