Belki hatırlayanlar vardır; dünyanın en büyük oyun firmalarından Epic Games 2020’de Apple’a dünya ticaret tarihinin tahminen de en büyük davalarından birini açmıştı. Zira Apple uygulama mağazası AppStore’u vergiye bağladı ve oradan yapılan her uygulama satışından, satın alınan her abonelikten bir devlet üzere %30 hisse alıyordu. İrili ufaklı uygulama geliştiricilerin hepsinden milyarlarca dolar para kazanıyordu.
Epic Games’te bu firmalardan biriydi. Hatta kendi oyunlarından Fortnite’i App Store’da yayınlayamamıştı ve dava sırasında Apple’ı kendi silahıyla vurmuştu.
Bir vakitler Apple’ın IBM’i amaç gösterdiği reklamdaki karakterleri Fortnite karakterleriyle değiştirerek, ekrana bu defa gözlüklü ve içinden kurtlar çıkan bir elma çıkartmıştı.
Belki de bu reklamın gücüyle, Epic Games bu savaşı kazandı. Üstelik hem Apple’a hem Google’a karşı.
Şimdi tıpkı savaşı bir Türk şirketi verecek, pekala nasıl?
Çinlilerin milletlerarası savaşlarda uyguladığı meşhur bir ticari savaş taktiği var. Bu taktiğin ismi Shanzhai. Bu taktiğe nazaran, ticarette galip gelmek için yapmanız gereken tek şey taklit etmek. Üretilen eserlere çok yakın dizaynlı eserler üreterek muvaffakiyete ulaşma uğraşını içeriyor. Eserleri, markaların ve şirketlerin taklidini ticari marka ihlali de içerebilecek halde uydurma tüketici ve elektronik eserleri içerecek formda bir taklitten bahsediyoruz. Çin yazılım alanında bu stratejiye devam ettiği biliniyor.
Voscreen’in başına gelen tam da bu.
Deniz Dündar Odtü mezunu bir dilbilimci. Eğitimde fırsat eşitsizliğine baş yoruyor ve uzmanlık alanı da lisan olduğu için bu alan üzerinde daha da fazla ağırlaşıyor ve bir gün aklına dâhiyane bir uygulama fikri geliyor.
15 saniyelik dizi ve sinema kesitlerinden insanlara lisan öğreten bir uygulama tasarlamak! Üstelik bu uygulama dünyanın her yerinde fiyatsız olacak!
Ve nihayet, 2014 de kendi grubuyla geliştirdiği Voscreen isimli uygulamayla bu fikir hayat buluyor.
Hedefi Türkiye’den küresel bir dijital eğitim markası çıkartmak olarak yola çıkan Voscreen, 2016 yılında ABD’deki esaslı bir üniversite tarafından dünyadaki en düzgün 3. eğitim uygulamasından biri olarak seçildi.
Dünyanın her yerinden beşerler bu uygulamayla lisan öğrenmeye başladı ve Voscreen dünya genelinde olduğu üzere Çin’de de popülerleşmiş ve Çin’den finansal dayanak için Çin hükümetine ve yetkililerine müracaat yapmıştı. O sırada ortaya çıkan Covid-19 salgınıyla tüm bu süreç askıya alındı.
Şimdi günümüze dönelim.
Mart 2023’te Deniz Dündar bir paylaşım yaptı. Geliştirdikleri ve 10 yıldır üzerinde çalıştıkları Voscreen uygulamasının “çakması” yapılmıştı. Üstelik bu uygulama, yaklaşık 1 yıldır ABD, İngiltere, Tayvan, Çin ve Hong-Kok üzere ülkelerde AppStore’da indirme sayısı milyonlara ulaşmıştı.
Bunun ne demek olduğunu bir düşünelim.
Uygulamamızı bir halde kulaktan kulağa duyan birisi geliyor, uygulama ismini AppStore’da aratıyor ve ismiyle logosuyla tüm özellikleriyle çalınmış uygulamayı bir halde en üstte görünüyor ve indiriyor…
Sonuç; O güne kadar yaptığınız tüm yazılım ve tüm emeğiniz çöp!
Yaşanan bu durum karşısında Deniz Dündar şahsî olarak yasal süreç başlattı. Apple’ın bu işe kulak kesilmesi doğal ki beklenmiyordu lakin Deniz Dündar ve grubu süreci toplumsal medyaya taşımaya karar verdi. Olan tüm kaynağını bu kampanyaya yatırdı. Davayı kazanırsa ve Apple‘ın uğrattığı tüm ziyanı tazmin ederse, Twitter’da katkı sunan herkese hisse verecekti. Bu tazminatın üç kalemde gerçekleşeceğini iletiyorlar. Apple’ın çakma uygulamalar üzerinden elde ettiği %30’luk kurul geliri, Voscreen’in uğradığı ve uğrayacağı maddi ziyan ve manevi tazminat…
Bir şirket şimdi cebinde olmayan bir parayı neden bu türlü bir kampanya için harcar ki?
Çünkü ABD’de hukuka nazaran haklı bir davanız varsa, tüm beşerler sizi konuşmalı ve ziyana uğradığınıza inanan geniş kitleler etrafınızda toplanmalı. Şayet haksızsanız ABD’de hukuk sistemine nazaran ceza size kesiliyor. Şayet hakikat ise, avukatlarla birlikte dava ile mutabakat yoluna varılır. İşte bu nedenle #AppleVoscreenCase hashtagi ile süreci ilerletmeye karar verildi.
Ve böylelikle dava hazırlıkları başladı. Voscreen dünyanın her yanına yayılmış bir hukuk ordusuna sahip olmasa da dava için elinden geleni yapıyor. Voscreen ismine Deniz Dündar Çin ataşeleriyle görüşüp muahede yoluna gitmek istediklerini iletmiş ve oradaki yasal sürece dair yazışmalar sürdürülmüştü. Lakin Çin çok içe kapalı bir ülke, bizim erişebildiğimiz birçok dijital hizmetin yerli malı yepyeni çakmasını(!) kullanıyorlar. Apple ise bunu yalnızca içe dönük bir App Store yayınlayarak çözmüş. Huawei de Çin’de emsal formda bir siyaset yürütüyor ve Deniz Dündar tarafından tıpkı uygulamanın Huawei’nin uygulama mağazasında da yayınlandığı iletiliyor.
Kim bilir irili ufaklı daha kaç uygulama bu tekelleşmenin kurbanı olacak. ‘Çinli şirketler 40 yıldır bu yasa dışı uygulamaya devam ediyor.’ şeklinde açıklama yapan Dündar, fikri mülkiyet ihlallerine uğrayan birinci ve son kuruluşunun kendi uygulaması olmadığının altını çiziyor.
Voscreen için sürecin nasıl ilerleyeceğini bize vakit gösterecek, bizler de bu uygulamanın takipçisi olacağız.
Linkedln
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün muharrirlerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio