Yüzyıllar geçiyor fakat değişen ne? Hiçbir şey…
Drapetomania, 19. yüzyıl Amerika’sında ortaya atılan “Kaçma Hastalığı” olarak nitelendirilen bir ruhsal rahatsızlığı tanımlar.
Söz, Yunanca “kaçak köle” ve “delilik” sözcüklerinin bir ortaya gelmesiyle oluşturulmuştur.
Hastalık tanımlanırken şu tabirler kullanılmıştır:
“İyi davranılırsa, kâfi yiyecek, giyecek ve yakacak odun verilirse, her aileye kalabilecekleri bir konut sağlanırsa, geceleri ortalıkta dolaşmalarına, içki içmelerine müsaade verilmez, birbirlerini ziyaret etmeleri sınırlanır, çok çalıştırılmazsa kölelerin yönetilmeleri son derece kolay olur, tıpkı dünyanın diğer yerlerindeki öbür beşerler gibi! Ancak bu “normal” kaidelerde kölelerin kaçma isteği duymaması gerekir.
Yeniden de kaçma isteği duyuyorlarsa bu artık drapetomania’dır.”
Pekala, 19. yüzyıl Amerika’sında ortaya atılan bu saçma “hastalık” terimiyle günümüz toplumlarının yani bizim ilgimiz ne?
Hepimiz çalışıyoruz ya da âlâ bir iş hayatına başlamak için okullara gidiyoruz. Sabah 6’da ya da 7’de hiç istemediğimiz halde sıcacık yataklarımızdan çıkmak zorunda kalıyoruz.
Sevmediğimiz işlerimize gidebilmek için her sabah araçlara doluşuyoruz. O trafikte, şayet aracı biz kullanmıyorsak biraz daha uyuyabilmek için fırsat kolluyoruz…
2 haftalık tatil için bir sene boyunca canımızı dişimize takarak çalışıyoruz. Kendi kazandığımızdan daha birçoklarını diğerlerine kazandırıyoruz.
Kazandığımız para yetmeyince, kredilere başvuruyoruz. Bu kredilerle konut, otomobil, telefon alıyoruz. Hayatımızın birçoklarını çalışarak geçirmemize karşın borçlanıyoruz.
Bu sefer aldığımız mesken, otomobil ya da telefon bir müddet bize memnunluk verse de daha sonra bizlere onlar sahip oluyorlar. Onların bedelini ödemek için daha çok çalışıyoruz.
Hiçbiri yetmiyormuş üzere salgınlar, hastalıklar, doğal afetler ve bitmek bilmeyen şiddet olayları üzere bitmek bilmeyen birçok problemle boğuşuyoruz.
Vakti geldiğinde oy kullanıyoruz. Bizi yönetecekleri seçiyoruz ya da seçemiyoruz…
İşte bu türlü anlarda alıp başımızı gitme fikri geliyor aklımıza, her nereye olursa.
Dalgalara çarpa çarpa, kumsalları eze eze kaçmak istiyoruz. Herkesten ve kendimizden öteki ilişkin olduğumuz her şeyden.
İşte bu türlü anlarda anlıyoruz. İki yüz yıl evvelki sistemle bugünün pek de bir farkı olmadığının.
İnsanları makul hudutların içinde yaşatıp emeklerinden azami ölçüde yararlanmak, bir diğer deyişle sömürmek için yalnızca kağıt üzerinde özgür bırakıldığımızın.
“İyi davranılırsa, kâfi yiyecek, giyecek ve yakacak odun verilirse, her aileye kalabileceği bir konut sağlanırsa…” köle olarak kullanılabileceğinin hangi yüzyılda olursa olsun geçerli olduğunu anlıyoruz.
Bunları hissettiğimizde ve birilerine anlatmaya çalıştığımızda ise toplum tarafından “Aykırı” olarak nitelendiriliyoruz. Bir nevi “Hasta” sayılıyoruz.
En sonunda bizler de, 21. yüzyılda; daima aklında, alıp başını gitme fikri olan bireyler haline geliyoruz.
Tahminen de Drapetomania’ya yakalanmışızdır. Kim bilir?
