Merkez Bankası bir kere daha beklenmeyeni yapıp piyasaları zıt köşeye yatırmayı başardı. Yoksa Külliye mi demeli?
Merkez Bankası’nın bugünkü faiz toplantısı (Resmi ismiyle Para Siyaseti Kurulu) öncesinde piyasanın beklentisi 50 baz puanlık indirimdi. Gerek Anadolu Ajansı gerek BloombergHT’nin anketine katılan ekonomistler ve yatırım kuruluşlarının medyan beklentisi bu tarafta şekillenmişti.
Biraz daha karamsar olanlar 100 baz puan indirim yapılacağını öngörüyordu. Ben de onlar ortasındaydım, Merkez Bankası’nın geçen ayki 100 baz puanlık indiriminin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı mutlu etmeye yetmeyeceğini, Para Siyaseti Kurulu’ndaki son vazifeden almaların da “kallavi” denebilecek bir indirime hazırlık olduğunu düşünmüştüm.
Merkez Bankası hepimizi yanıltarak 200 baz puanlık bir indirim yaptı. (Bununla birlikte 200 baz puanlık indirimi kestirim edenlerin bulunduğunu da belirteyim. Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Şenol Babuşçu dün Twtter’da 100-200 baz puan ortasında bir indirim beklediğini belirtmişti örneğin.)
Piyasalar neden tekrar yanıldı? Zira enflasyon yüzde 20’ye dayanmışken ve önümüzdeki kış aylarında daha da yükseleceği aşikarken Merkez Bankası’nın siyaset faizini yüzde 16’ya çekemeyeceğini, çünkü bunu yaparsa doların alıp başını gideceğini düşündü. Haklıydı. Ancak Türkiye’nin rasyonel tahlille kavranamayacak bir ülke olduğu gerçeğini göz gerisi etti.
Merkez Bankası enflasyondaki yükselişi umursamayarak, bildiğini okudu. Bildiği ne? Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Yüksek faiz enflasyonun sonucu değil nedeni” kanısı. Bunun yanında bir de “Faiz bütün kötülüklerin anasıdır” niyeti var doğal.
Hakikaten Servet Yıldırım, Dünya’da bugün yayınlanan yazısında biraz da ironik biçimde, “Merkez Bankası’nın bugünkü para siyaseti heyeti toplantısında nasıl bir karar alacağını bilmiyorum fakat hangi kararı alması gerektiği konusunda ikna olmaya başladım. Banka’nın bugün açıklayacağı ve tahminen de uzun müddet tartışılacak olan kararı faiz indirimi olmalıdır. Hem de o denli çeyrek ya da yarım puan değil, en az bir puan indirmelidir” diyerek münasebetini şöyle açıklamıştı: “Türkiye ‘Faiz enflasyonun sebebi mi, yoksa sonucu mu?’ tartışması ile çok vakit kaybetti. Bize birebir vakitte güç de kaybettiren bu 19 yıllık tartışma bir an evvel sonlandırılmalıdır. Gördüğüm kadarıyla bunun yolu da enflasyon yüksek seyrederken ekonomiyi bir faiz indirim sürecine sokmaktan geçiyor. Böylelikle ‘Faiz sebep, enflasyon sonuçtur’ teorisi test edilme imkânı bulacaktır. Bu sürecin sonucunda TL daha fazla paha yitirecek, enflasyon düşmeyip tahminen daha da artacaktır. Lakin bu bahis yıllardır tartışılıyor. Bu tartışma Türkiye iktisadına bir şey kazandırmıyor.”
Servet Yıldırım’ın dediği gerçekleşir ve faizin enflasyonun nedeni değil sonucu olduğunu nihayet anlar mıyız dersiniz? Keşke….
200 baz puanlık indirimin bir öteki (Yani faizin enflasyonun sonucu değil nedeni olduğu tarafındaki ısrardan başka) münasebeti bana kalırsa, geçen ay gerçekleşen 100 baz puanlık faiz indiriminin bankaların kredi faizlerini yerinden kıpırdatamamış olması. Geçen ayki indirimde sonra ticari kredi faizleri yalnızca 0.3 puan düşerek hepi topu yüzde 21.3’ten yüzde 21.0’a geriledi. Başta müteahhitler, faizin indirilmesini isteyenlerin muratlarının gerçekleşmesi için daha kallavi bir faiz indiriminin gerektiği ortadaydı. Önümüzdeki devirde bankaları kredi faizlerini düşürmeye zorlamak için finansal zaptiye tedbirlerinin de devreye girmesi şaşırtan olmaz.
Doğal Merkez Bankası bu türlü demiyor. Faiz indiriminin münasebetini enflasyonun süreksiz olduğu tezine dayayandırarak şu açıklamayı yaptı: “Enflasyonda son devirde gözlenen yükselişte; besin ve başta güç olmak üzere ithalat fiyatlarındaki artışlar ile tedarik süreçlerindeki aksaklıklar üzere arz istikametli ögeler, yönetilen/yönlendirilen fiyatlardaki artışlar ve açılmaya bağlı talep gelişmeleri tesirli olmaktadır. Bu tesirlerin arızi ögelerden kaynaklı olduğu kıymetlendirilmektedir.”
Bu münasebete inanan çıkar mı, bilmiyorum. Petrol, doğal gaz, kömür, pamuk üzere emtiaların fiyatları dünyada rekorlar kırıyor. Bu artışlar er geç Türkiye’ye de yansıyacak. Enflasyon artarken faizlerin indirilmesi, TL’nin daha da kırılgan hale gelmesine yol açacak. Dolardaki yükseliş hızlanarak sürecek, 10 TL’yi görmesi kimseyi şaşırtamayacak…
Bu kış vatandaş için de, Merkez Bankası için de güç geçecek. Ve olağan iktidar için de.
