Fındık hasadı geçen hafta başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2021 eseri fındık alım fiyatını açıkladı. Katıldığı televizyon programında Toprak Mahsulleri Ofisi’nin yüzde 50 sağlam iç aslına nazaran Giresun kalite kabuklu fındığın kilosunu 27 liradan alacağını belirten Erdoğan, levant kalite fındığın ise kilosunun 26.5 liradan alınacağını tabir etti. Sivri fındık fiyatı açıklanmadı.
Cumhurbaşkanı açıklamasında yüksek randımanlı fındığa kilo başına 1 lira fazla ödeme yapılacağını söyledi. Türkiye’de üretilen ortalama 650 bin ton kabuklu fındığın yaklaşık 80-100 bin tonu Giresun kalite oluyor. Kalanı ise levant kalite ve sivri fındık. Yüksek randımanlı fındığın genel üretime oranı ise yüzde 30 civarında olması bekleniyor.
Dünya’dan Ali Ekber Yıldırım’ın haberine nazaran açıklanan fiyat geçen yıla nazaran yüzde 20 artış tabir ediyor. İhracatçılar bundan 10 gün evvel alım fiyatının 26-27 lira ortasında olacağını söz ediyorlardı. İhracatçılar bu fiyattan mutlu. Üreticiler ise yansılı.
Geçen yıl kabuklu fındık alım fiyatı Giresun kalite için kilo başına 22.5 lira, levant kalite 22 lira ve sivri fındığın kilosu ise 21 lira olarak açıklanmıştı.
Üretici en az 30 lira bekliyordu
Kabuklu fındık alım fiyatı konusunda üreticilerin beklentisi kilo başına en az 30 liraydı. Bu beklentinin oluşmasında Adalet ve Kalkınma Partisi(AKP) bölge milletvekillerinin “fiyatın en az 30 lira olması için çalışıyoruz” kelamları tesirli oldu.
Muhalefet partileri ise fındık alım fiyatının en az 35 lira olması için gayret gösterdi. CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel fındık fiyatının 35 lira olması için kampanya yürüttü. Lakin, açıklanan fındık alım fiyatı Türkiye’den en fazla fındık alan Ferrero ve öbür ihracatçıların istediği fiyat oldu.
İtalya’da üretim çok az, Türkiye fırsatı kaçırdı
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin daha evvel buğday, arpa, mercimek, nohut üzere eserlerde açıkladığı fiyat piyasanın çok gerisinde kaldı. Özgür piyasada bu eserlerin fiyatı yükseldi. Zira bu eserlerde çok sayıda alıcı var. Ama fındıkta bu türlü bir durum olmaz. Fındıkta dünyanın en büyük üreticisi Türkiye. En büyük alıcı ise İtalyan Ferreo.
Toprak Mahsulleri Ofisi 30 lira fiyat açıklasa, Ferreo ve başka alıcılar fındık alabilmek için mecburen 28-29 liradan hatta 30 liradan fındık alacaktı. Almazlarsa üretici fındığı Toprak Mahsulleri Ofisi’ne götürür. Fındıkta buğday, arpa üzere çok sayıda alıcı yok. İthalat alternatifi de yok. Alıcılar aşikâr. Fiyatı da onlar belirliyor. Artık fiyat 27 lira açıklandı. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin alım kriterleri şimdi açıklanmadı. Ferrero ve öteki alıcılar 25-26 liradan fındık alacak.
Türkiye’den sonra en fazla fındık üreten ülke İtalya. Bu yıl kuraklık nedeniyle üretimde önemli sıkıntılar yaşanıyor. Milletlerarası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Kurulu (INC) varsayımına nazaran İtalya’nın 2021-2022 dönemindeki üretimi neredeyse yarı yarıya azalarak 160 bin tondan 70 bin tona düşecek.
Bu fiyat üreticiye değil alivreciye fayda
İtalya’da fındık üretiminin yarı yarıya azalması demek, Türkiye’nin fazladan 90 bin ton kabuklu fındık karşılığı 45 bin ton iç fındık ihraç etmesi manasına geliyor. Türkiye için büyük fırsat. Bu nedenle olağan kaidelerde fiyatların artması beklenir.
Toprak mahsulleri Ofisi bunu dikkate alarak fiyat açıklaması gerekirdi. İtalya’daki bu üretim düşüşünü hesaba katmayarak ucuza kontrat yapanlar yani evvelce fındığı alivre olarak satanlar artık Türkiye’deki fındık fiyatını düşürerek kendilerine çıkar sağlamaya çalışıyor. Açıklanan fiyat onların işini kolaylaştıracak.
Rekolte resmi olarak açıklanmadı
Fındık fiyatı açıklandı fakat 2021 rekoltesi resmi olarak şimdi açıklanmadı. Tarım ve Orman Bakanlığı Vilayet Müdürlükleri uyumunda ziraat odaları, İhracatçı birlikleri, ticaret ve sanayi odaları, borsalar, üniversiteler, Fiskobirlik, Ticaret Bakanlığı, Ulusal Fındık Kurulu temsilcilerinden oluşan fındık rekolte tespit heyeti günlerce alanda çalıştı ve 2021 fındık rekolte kestirimini 650 bin ton olarak belirledi. Vilayet ve ilçe bazında yapılan iddia Tarım ve Orman Bakanlığına bildirildi.
Bakanlık bu rekolteyi açıklamadı. Bu datalar bakanlığa ulaştıktan sonra, rekolteyi düşük bulan fındık ihracatçıları ve fındığın en büyük alıcısı ve ihracatçısı Ferrero harekete geçti. Bakanlık, 16 Temmuz’da ilgili vilayet müdürlüklerine yazı göndererek 27 Temmuz’a kadar ikinci bir rekolte kestirimi yapılmasını istedi. İkinci iddia de yapıldı ve sonuç değişmedi. Bakanlığa ikinci defa bildirildi. Bakanlık bugüne kadar bu sayısı resmi olarak açıklamadı.
Herkes kestirimini açıkladı, Bakanlık açıklayamadı!
Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği rekolte iddia heyetinde olmasına karşın, belirlenen rekolteyi kabul etmeyerek rekoltenin 815 bin 336 ton olacağını, İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçılar Birliği ise rekoltenin 818 bin ton olarak duyurdu.
Türkiye İstatistik Kurumu, 2021 yılına ait birinci bitkisel üretim iddiasında fındık rekoltesini 700 bin ton olarak açıklamıştı. Milletlerarası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Kurulu (INC)ise, Mayıs ayında Türkiye’nin 2021 eseri kabuklu fındık üretim iddiasını 790 bin ton olarak duyurmuştu. Tarım ve Orman bakanlığı iki sefer rekolte kestirimi yaptı lakin açıklamadı.