TBMM Plan Bütçe Komitesi Lideri AKP Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz, rekabetçi kur tartışmalarının gerçek olmadığını belirtirken, eninde sonunda kurun kendi istikrarını bulacağını söyledi.
Dünya gazetesinden Canan Sakarya’ya konuşan Yılmaz, parlamento kontrolünün yetersiz kaldığı tenkitlerine ait olarak, “Denetimle ilgili geçmişle mukayese edildiğinde çok daha sağlıklı bir süreç olduğunu tabir edebilirim” diye konuştu.
Yılmaz sorulara şu karşılıkları verdi:
-2022 yılı bütçesi bu hafta Meclise sunuluyor. Meclisin bütçe hakkını kullanımı konusundaki tenkitlere yönelik değerlendirmeniz nedir?
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde yönetimin tasarı olarak gönderdiği tek kanun bütçe kanunu. Yeni sistemde kuvvetler ayrılığı olduğu için Genel Kurul’da bakanlar bulunmuyorlar, lakin bütçe sürecinde bakanların Komisyon’da milletvekillerinin gün uzunluğu sorularını yorumlarını kıymetlendirme imkanı oluyor. Bu bir manada da hesap verme düzeneği olarak işliyor. Eski sistemde bir günde iki bakanlık görüşülürdü yeni sistemde her gün bir bakanlık bütçesi görüşülüyor. Bu da daha uzun bir görüşmeye imkan sağlıyor. Komite üyesi olmayan milletvekillerimizden de çok ağır iştirak oluyor, kelam alıyor görüşlerini tabir ediyorlar. Bu hesap verebilirlik manasında hakikaten çok tesirli bir sistem. Komitedeki tartışmalar daha ağır oluyor. Genel Şuralar aslında onay mercileridir. Kurullar da daha teknik çalışmalar yapılıyor. Sayıştay raporları da geldi ve üyelere dağıtıldı. Ayrıyeten Merkez Bankamızı da bütçe öncesi davet ettik, sunum yaptı iktisattaki görünüm ve para siyasetlerine ait fikirlerini paylaştı. Bu da bütçe sürecindeki görüşmeleri daha nitelikli hale getirecektir. Strateji ve Bütçe Başkanlığı teknik hazırlığı yapıyor, yıllık program hazırlıyor. Bu çalışma da kurulumuza gelmiş olacak. Bütün bu datalarla birlikte Sayıştay raporları, Merkez Bankası sunumu çalışmalarımızı daha sağlıklı bir taban de yürütmemizi sağlayacak.
-Sistem değişikliğinden sonra yapılan tartışmaların bir kısmı da iktisat ve bütçe ile ilgili sürüyor. Siz bu tartışmaları nasıl görüyorsunuz?
Bütçe süreci tıpkı vakitte Kesin Hesap Kanunu’nun da görüşüldüğü bir süreç. Hasebiyle yeni bütçe müzakeresi ile geçmişin kıymetlendirilmesi birebir süreçte ele alınmış oluyor. Kontrol işlevi ile bütçe hazırlama işlevi aslında eş vakitli bir biçimde yürüyor. Bir tarafta da Sayıştay Başkanlığı’nın hazırladığı kapsamlı raporlar kontrolün kalitesini artırmış oluyor. Kontrol konusunda bir sorun görmüyorum. Bütün dünyada meclislerin iki işlevi var, bir tanesi kanun yapmak başkası de millet ismine idareyi denetlemek. Bütçe süreci yeterli bir fırsat oluşturmuş oluyor.
-Ekonomiye ait değerlendirmelerinizi nelerdir?
Türkiye iktisadını değerlendirmeden evvel dünya iktisadını bir pahalandırmak lazım. Zira bütün dünyayı etkileyen süreçler yaşıyoruz. Dünyada bir taraftan 2019 ve devamında global finansal kriz yaşandı, artçı tesirleri sürdü. Bunu üzerine pandemi geldi. Birtakım raporlara turizm bölümünün 2024 yılında lakin toparlanabileceği tespiti yapılıyor. Biz de tabi dünyanın bir kesimiyiz. 2020 yılına baktığımızda Türkiye’de öteki ülkeler üzere etkilendi ancak mukayeseli olarak baktığımızda en az etkilenen ülkelerden biri oldu. G20’yi temel alırsak, G20 dünya iktisadının yüzde 85’i ve güzel bir referans. G20’de geçen yıl yüzde 2,3 büyüyebilen Çin, bir de yüzde 1,8 büyüyebilen Türkiye var. Öteki G20 ülkeler küçüldü. Geçen yıl 35 milyar dolar bir cari açıkla karşılaştık. 2019’da cari fazlamız vardı. 2021’e geldiğimizde birinci çeyrekte yüzde 7,2, ikinci çeyrekte yüzde 21,3 bir büyüme var, çok yüksek bir büyüme. Baz tesiri var ancak bir taraftan da bir canlanma var, kısıtlamaların kalkması ile hizmet bölümünde, turizmde muhakkak ölçüde bir canlanma yaşanıyor.
İhracat artışı yüklü olarak endüstriyle gidiyor. Endüstrinin sürüklediği bir ihracat var, bunun büyümemize de önemli bir tesiri kelam konusu. Dış talep büyüme kompozisyonunda kıymetli bir yer tutuyor. Bu büyümenin kalitesi açısından kıymetli bir hadise, Türkiye yalnızca iç taleple büyümüyor dış talebin de tesiri var. Hizmet kesimlerinde gelişme var, turizm ve endüstrinin tesiri var, ihracatla birlikte dış talebin takviye verdiği bir büyümemiz var.
Ağustos ayında cari fazla verdik. Merkez Bankası tarafından 15-17 milyar dolara kadar düşüş bekliyor.”
