Muğla’daki orman yangınının Kemerköy termik santraline sıçraması durumunda havaya asbest havaya yayılacağı istikametindeki ikazlar, 2010 yılında yasaklanan kimyasalmadenin zehirli tesirlerinden nasıl korunulabileceği sorusunu bir kere daha gündeme getirdi.
Asbest ve Tehlikeli Atıklar Derneği (ASTA) İdare Şurası Üyesi Kenan Yıldız’ın verdiği bilgilere nazaran asbestin vatandaşın bu kadar gündemine girmesi kentsel dönüşümle oldu. 1970’ler 80’lerde yapılan binalarda kullanılan asbest yıkımlar sırasında açığa çıkıyor lakin başlangıçta hiç bir tedbir alınmıyordu. Örneğin Ankara’da Anka Mall AVM karşısındaki balık halinin çatısından yaklaşık 2 bin metrekare asbest içeren eternit sökülmüştü.
Pekala belediyeler bugün yıkımlarda asbest tedbiri alıyor mu? Kenan Yıldız, İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya’da valiliklerin yıkılacak binaların asbest ve tehlikeli husus envanter raporunu yaptırmaları için belediyelere yazı gönderdiğini, birinci vakitler belediyelerin kurallara uyduğunu lakin birtakım müteahhitlerin baskısı nedeniyle son periyotta uygulamalarda gevşeme olduğunu belirtiyor.
Kenan Yıldız’ın Ekonomimanşet’e verdiği bilgilere nazaran asbeste karşı en temel korunma, konutları daima hepa filtreli elektrik süpürgesiyle süpürmek. Yıldız, son yıllarda ürtelen elektrikli süpürgelerin birçoklarının hepa filtreli olduğunu ancak yeniden de emin olmak için satın alım basamağında sorulması gerektiğini belirtiyor.
Asbest yasaklı olsa da Kenan Yıldız, alışveriş sitelerinde asbestli salmasta, asbestli conta diye satışların yapıldığını belirtiyor. Yıldız, yurtdışından gelen pudra, sulu ve pastel boya üzere eserlerin de tehlikeli olabileceğini kaydediyor. Asbest, Çin, Rusya üzere ülkelerde yasak değil, bu da ithalatattaki riskleri ortaya koyuyor.
Maske koruyor
Asbest kentsel dönüşüm dışında yangınlarla da atmosfere karışıyor. Havadaki asbeste karşı tedbir almanın yolu ağzın maskeyle kapatılması. Bu tedbir büyük oranda müdafaa sağlıyor.
Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) Lideri Mehmet Şeyhmus Ensari ise söküm bölgelerinde alınması gereken tedbirlerle ilgili şunları anlatıyor:
“Öncelikle bölgeden uzaklaşalım, yıkım müddetince imkanımız varsa öteki semtlerde kalalım. Yıkımların yakınına gidip izlemeyelim. mümkün mertebe dışarı çıkmayalım, konutumuzun pencerelerini açmayalım, tek kullanımlık FFP3 toz maskesi kullanalım. Kıyafetlerimizi binamıza girmeden çırpalım, meskene girince banyoda çıkaralım, karşıt çevirelim ve bir poşete koyalım. Bundan sonra makinede yıkayalım”.
