Minimum fiyat görüşmelerine başlanmasına az bir müddet kala dolar kurundaki sert yükselişler yapılacak artırım oranının yetip, yetmeyeceği . Hali hazırda 2 bin 825 lira 90 kuruş olan taban fiyat yıl başında dolar karşılığı 376 dolardan an itibariyle 217 dolara kadar geriledi. Doların 13 TL’yi görmesi ile birlikte gübre ve zirai ilaçtan, demir-çeliğe kadar satışlar durduruldu. Bu patron için üretim maliyetinin yükselmesi manasına gelirken artacak personellik maliyeti için de Minimum Fiyat Tespit Kurulu’nda elini daha sıkı tutması gerektirecek.
Karar gazetesinden İsa Uğur Erdoğan’a konuşan Toplumsal Güvenlik Müşaviri Sertaç Sedat Köksal, enflasyon tehlikesine dikkat çekerek patronların üretim maliyetindeki artışların eninde sonunda tüketicilere yansıyacağını ve kelam konusu artırımın kısa müddette eriyeceğini söyledi.
“Zam birinci ayından sonra neredeyse sıfırlanmış tahminen de negatife dönmüş olacak”
Yalnızca artırım üzerinden konuşulan düzenlemenin personeller aleyhine olacağını kaydeden Köksal, “Artırımın çalışanlara tesirinden fazla patronlara tesirini ölçerek bir artırım planlaması yapılması, bu artırımın olumlu tesiri olmasına yarayacak” diyerek şu kelamları kaydetti:
“Covid-19 pandemisiyle sirkülasyondaki paranın artması enflasyonist bir periyoda soktu. Bilhassa gelişmiş ülkelerde büyüme de istenilen sayılarda değil hasebiyle enflasyon tehlikesi var. Bu da şu formda dönecek bize: Esasen geçtiğimiz haftalarda hane halkına bir artırım yansıtmamak için daima üreticilerin kullandığı masraflara yönelik bir artış var. En son yüzde 38-49 üzere bir doğal gaz artırımı yansıtıldı. Bu da şu noktaya getiriyor: Bir ücret- fiyat sarmalına sokuyor. Taban fiyata ne kadar yüksek oranda bir artırım yaparsak yapalım bu artırımın fiyatlara yansımasıyla birlikte minimum fiyatın enflasyon karşısında direnişi gitgide azalacak. Aslında artırım birinci ayından sonra neredeyse sıfırlanmış tahminen de negatife dönmüş olacak. O açıdan artırım üzerinden bir taban fiyat değerlendirmesi yapmak çalışanların lehine bir düzenleme olmayacak.”
“Asgari fiyatla çalışan sayısında artış olacak”
Patronların prim maliyetlerinden kurtulmak için kayıt dışı çalıştırmanın sigorta yaptırmamaktan fazla düşük primle sigortalı gösterme eğiliminde olduğunu söyleyen Köksal, taban fiyattan vergi alınmaması talebi hakkında da şöyle konuştu:
“Bunun için tartışılan durumlardan biri minimum fiyat üzerinden alınan verginin sıfırlanması. En son da patron sendikasının lideri bununla ilgili bir talepte bulundu. ‘Enflasyon kadarını biz karşılayalım, bunun üzerindekini devlet karşılasın’ halinde. Bu nasıl karşılanabilir? En yakın model taban fiyattan verginin kaldırılması. Ama ülkemizdeki kayıt dışılığın büyük bir kısmı çalışanların aldığı fiyatın daha altında sigortalı gösterilmesiyle gerçekleşiyor. Artık son yıllarda emekçilerin sigorta yapılmamasından fazla alınan fiyat doğrultusunda SGK’ye prim bildirilmemesi konusunda bir düzenleme oluyor.
Şayet bu türlü bir düzenleme çıkarılacaksa bunun oranının daha da artacağını düşünüyorum. Yaklaşık 6 milyon kadar taban fiyatla çalışan var. Taban fiyata yapılacak artırım oranıyla birlikte aslında 2020 yılında minimum fiyatın bir üst düzeyinde olanlar da 2022’nin taban fiyatı üzerinden maaş alacak üzere bir durum ortaya çıkıyor. Yani taban fiyatla çalışan sayısında artış olacak. Patronlar bu kayıt dışılık durumunu daha fazla uygulamaya başlayacak ve büyük bir vergi kaybı olacak. Öteki prosedürlerle personelin cebine giren paranın desteklenmesi gerekir. Bunun ne olacağına ait ise net bir tablo yok.”
