Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, bakanlığın Yap İşlet Devret (YİD) projelerinde verdiği garantilerde yüzde 90’a varan hesap yanlışları tenkitlerini “burada hesap yanılgısı yok” diye yanıtladı. Bakan İsmailoğlu, “kredi ile mesken almış üzere taksit ödemesi yapıldığını” söyledi.
Bakan Karaismailoğlu, Dünya gazetesinden Maruf Buzcugil ve Gökçe’nin sorularını yanıtladı. Karaismailoğlu şunları kaydetti:
-Kamuoyunda çok tartışılan YİD ve KOİ modelini en çok kullanan bakanlığın başında birisi olarak sistemi siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
1970’li yıllarda devlet aklı olsaydı, 1. Köprü (İstanbul) büsbütün YİD yapardı, devlete yükü olmazdı. Devletin yatırım bütçesinin tamamı o vakit 1. Köprüye gitmişti. O vakit fizibıl proje olarak geçiş fiyatlarından önemli gelir elde edilirdi ve Anadolu’daki bütün projelerin finansmanı da bu gelirlerden karşılanırdı. O periyot bütün yatırımlar İstanbul’a yapıldığı için o bölge gelişti, Anadolu eksik kaldı. Turgut Özal karayoluna değer vermiş ve demiryolunu ikinci planda bırakmıştı.
Büyük yatırımcı kuruluşların master planı olması lazım. İmale başlamadan evvel kesinlikle master plana gereksinim var. Yani 5 sefer düşünüp bir adım atmak lazım. Bizim az paramız var, bu parayı âlâ kıymetlendirmemiz lazım. Bunun da olmazsa olması planlama.
AK Parti hükümetlerinin başladığında karayolu altyapısı 6 bin 500 km ve çok yetersizdi. Bunu 28 bin 500 km’ye çıkardık. Karayolu belirli etaba geldi ve oturdu diyebiliriz. Havayolunda da benzeri formda, havaalanı sayısı 26’dan 56’ya çıktı. Rize, Artvin, Çukurova bu yıl bitirilecek, Tokat da bu ay sonunda açılacak. Bütün altyapımız tamamlanmış olacak.
“Aslında demiryoluna da çok yatırım yaptık lakin şimdi çok görülmedi”
Aslında demiryoluna da çok yatırım yaptık ancak şimdi çok görülmedi zira öncelikle eski 10 bin km çizgisi yeniledik, bundan sonra üzerine ek ediyoruz. Demiryolu 1.300 km’si süratli tren olmak üzere 13 bin km’yi geçti. İnşallah bundan sonra demiryoluna tartı vereceğiz. Karayolu altyapı eksikliğinden ötürü yatırımın yüzde 65’i karayolu yüklü oldu. Demiryolu bu yıl prestijiyle yüzde 50’ye yaklaştı. Karayolun biraz daha aşağı çekeceğiz ancak bitmez doğal ki. Demiryollarının yatırımlar içindeki yükü yüzde 60’a kadar çıkacak.
Ankara-İzmir, Halkalı-Kapıkule sınırları var. Ankara-Sivas’ta çok küçük eksiklikler kaldı, bu sınırı yılsonuna kadar açacağız. Karaman’a uzanmıştık, buradan Niğde ve oradan da Mersin’e ineceğiz. Adana, Osmaniye Gaziantep değerli.
“Ankara-İzmir süratli tren sınırında 2024 yılı sonuna gerçek yolcu taşımaya başlarız”
Ankara-İzmir süratli tren sınırında 2024 yılı sonuna gerçek yolcu taşımaya başlarız. Manisa, Salihli, Eşme Uyak ortasında devam ediyor. Afyon-Polatlı ihale edilmişti, bütün eksiklikleri tekrar ihale ettik, yer teslimini yaptık. Süratle tamamlanacak, Gaziantep de 2024 yılında biter. Halkalı Kapıkule’nin de Çerkezköy-Kapıkule 2024, Çerkezköy-Halkalı 2025’te biter. Yavuz Sultan Selim köprüsünden raylı geçişe ait çalışmalarımız ise devam ediyor.
“Ülkemizde büyük bir altyapı açığı var, bütçe bunu kapatmaya kâfi değil”
-YİD modeline yönelik tenkitler ve bilhassa yüzde 90’a kadar varan geçiş/kullanım sayısındaki kusurlarla ilgili neler söyleyeceksiniz?
Ülkemizde büyük bir altyapı açığı var, bütçe bunu kapatmaya kâfi değil. Alternatif finansman modeliyle bütçeye katkıda bulunuyoruz. Bunu da denizyolu, karayolu ve havayolunda yapıyoruz. Aslında denizyolu ve havayolu projelerinden para kazanıyoruz. En başarılı örnek, Antalya Havalimanını gösterebiliriz. Toplam 25 yıllığına 8,5 milyar Euro işletme bedeli 2025 sonrasını ihale etmiştik. Bunun da artık yüzde 25’ini bu ay sonunda 2 milyar 138 milyon Euro alacağız. Ayrıyeten biz 2025 yılına kadar Antalya Havalimanına 785 milyon Euro da yatırım yapacağız. Havalimanı kapasitesini doldurdu, yeni iç çizgiler dış çizgiler, apron alanı yapılacak. Şayet bu türlü yapılmazsa, devlet kendi kasasından bunu yapması gerekiyor.
“YİD’de hesap yanılgısı yok”
Aslında burada yapılan hesap yanılgısı değil, yapılan yatırımın ilgili yıla karşılık gelen fiyatlardır. Yani bunu kusur olarak karşılaştırmamak lazım. Buraya 10 ünite yatırım yapmışsınız, bu yatırımın ne kadar müddette geri dönebileceğini hesaplıyoruz. Öbür bir tabir ile işletme sürecinde geri dönüşünün finansal modeli. Araç sayısı veriyorsunuz lakin bunun fiyat olarak karşılığına bakmak lazım. İstanbul-İzmir otoyolunda makul periyotlarda sayının üzerine çıkıyoruz, Ankara-Niğde yolunda ise öngörülenin altında kalıyoruz. Sonuçta bu yatırım devletten para çıkmadan yapıldı.
“Bu kredi ile konut otomobil almış üzere, taksitle geri ödeme üzere düşünün”
Devletin bütçesinden yapsaydık peşin verecektik. Bu kredi ile mesken otomobil almış üzere. Taksitle geri ödeme üzere düşünün. Proje belirli, maliyet belirli. Kamu bütçesinden ihale edip yapacaksınız, ya YİD ile KOİ ile yapacaksınız ya da dışardan kredi bulup, devleti borçlandıracaksınız, muhakkak müddette geri ödeyeceksiniz. Son demiryolu ihalelerini dış kredili yaptık.
“Avrasya Tüneli parasını çıkarıyor”
Avrasya Tüneli bu bahiste çok başarılı ve karşılama oranında yüzde 90’lara ulaştık. Bir de işletme maliyetleri var yolların. Bunu kimse sorgulamıyor. Sadece Avrasya tünelinin yıllık 500 milyon lira işletme maliyeti var. Geçen yıl garanti açığını kapatmak için 400 milyon verdik. Yani hem cebimizden para çıkmıyor, hem de yatırım yapılıyor. Birkaç yıl içinde başabaş noktaya gelecek. Ankara-Niğde de yüzde 60’a çıkacaktır.