CHP Genel Lider Koordinatör Başdanışmanı Erdoğan Toprak, Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesine ait, “Turizmdeki mümkün turist ve gelir kayıplarıyla birlikte kuzeyimizdeki savaşın Türkiye iktisadına negatif yansıması on milyarlarca dolara ulaşabilir. İktidarın oluşabilecek hasarı en taban seviyede atlatabilmek için kapsamlı bir plan-program ya da tedbir paketini devreye sokması elzemdir” dedi.
CHP İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, haftalık kıymetlendirme raporunu yayımladı. Toprak, Türkiye gündeminde yer alan başlıkları raporunda şöyle kıymetlendirdi:
“Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı harekât yeni bir mülteci meselesini ve ağır bir insani krizi ortaya çıkartırken AB ve Avrupa ülkelerinin iki yüzlü yaklaşımları yeniden gün ışığına çıktı. Ukrayna’da savaştan kaçan insanlara kapıların açılması çok insani ve doğaldır. AB, Suriyeli, Libyalı mültecilere kapattığı kapıların bilakis Ukrayna’dan gelecek mülteci akınına ‘açık kapı politikası’ başlattı.
Rusya-Ukrayna gerginliğini tırmandırmanın öncülüğünü Biden ve Johnson yaparak, Almanya, Fransa ve AB’yi kendi politik emelleri için kullanmış görünüyorlar. Rusya, her türlü mümkünlüğü ve riski göze alarak batı içindeki bu bölünmüşlüğü, görüş ayrılıklarını Ukrayna operasyonu için fırsat görerek kendi lehine olduğunu öngördüğü işgal atağını yaptı. Ukrayna, Batı tarafından sahipsiz formda ortada bırakıldı.
“Türkiye’nin dışarıda tutulmaya devam edeceğini gösteriyor”
İsrail Cumhurbaşkanı Yitzak Herzog’un Ankara ziyaretinden evvel Yunanistan’a ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ne (GKRY) resmi ziyarette bulunacak olması, Türkiye’ye İsrail-Yunanistan-GKRY ittifakının güçlü bir halde devam ettiği iletisinin verilmesidir. Bu ziyaret programı, ABD’nin EASTMED boru sınırına takviyesini çekme kararına karşın bu ittifaka takviyesinin sürdüğünü ve Türkiye’nin dışarıda tutulmaya devam edeceğini gösteriyor.
“28 Şubat 2022 tepesi tarihi ve hayati bir dönüm noktasıdır”
28 Şubat 2022 tepesi, Türkiye’nin bugününde ve geleceğinde tarihi ve hayati bir dönüm noktasıdır. Demokrasi, özgürlük, adalet ve refah temelli yeni siyasal yapının temel taşları, altı önderin üstlendiği tarihi sorumlulukla döşenecektir. Ülkemizin, yurttaşlarımızın demokratik toplum hasretinin yolunu açacak, toplumsal ilerlemeye ivme kazandıracak ‘Türkiye Taahhütnamesi’, tarihî uzlaşmanın dokümanı olarak siyasi tarihimize altın harflerle yazılacaktır.
Altı siyasi önderin ülkemizi demokrasiye, özgürlüklere saygılı, şeffaf-adil-hukuka dayalı bir idare sistemine kavuşturmak için bir ortaya gelmeleri, parti ve kurumsal aidiyetler dışında ilkesel bir mutabakata varmaları çok pahalıdır. Ülkemizin ve yurttaşlarımızın gelecek umutlarına, aydınlık ufuklarına, çocuklarımızın memnun, huzurlu, barış ve refah içinde bir ortada yaşayacağı yarınlarına açılan kapının anahtarıdır.
“Erdoğan’ın ‘çekimser oy’ vermesi siyasi ve diplomatik şaşkınlıktır”
Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin (AKBK) Rusya oturumunda Türkiye’nin ‘çekimser’ oy kullanması, iktidarın iç siyasete endeksli ve çelişkili siyasetlerle ne yapacağını bilmez halde olduğunu yeniden gösterdi. ‘AİHM ve AKBK kararlarını tanımadığını’ söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rusya’nın Ukrayna işgalinin haksız-hukuksuz olduğunu ve reddettiklerini söz ettikten sonra çekimser oy talimatı vermesi, siyasi ve diplomatik şaşkınlıktır.
AİHM ve AKBK’nın yargıyla ilgili kararlarını siyasi hesaplarla tanımayan, Türkiye’yi yargının siyasallaştığı bir manzaraya sokmaktan çekinmeyen Cumhurbaşkanı Erdoğan ve iktidar, Rusya konusunda kabul ya da ret oyu kullanarak net hal takınma ya da Azerbaycan, Sırbistan üzere oylamaya katılmama tarafında davranacağına hem tanımadığını söylediği AKBK toplantısına katılıyor hem de ‘tavırsız’ kalarak çekimser oy kullanıyor.
“Rusya ile olan kontaklar göz önünde tutularak hareket edilmesi ülke yararınadır”
Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesi, global para, döviz, güç, emtia, besin piyasalarında sert değişimleri tetikledi. Petrolün varil fiyatı 90 dolardan 105 dolara tırmandı. Buğday fiyatları 352 dolar/ton ile 2008’den bu yana en üst seviyeye çıktı. Bu gelişmelerin ülke iktisadını olumsuz etkilemesi kaçınılmazdır. İktidarın yeni ekonomik modeli büsbütün geçersiz hale geldi.
Rusya ile iplerin kopması ya da gerilmesi yalnızca güç ithalatı değil ülke iktisadı için çok hayati alanlarda geniş çaplı aksiliklere yol açabilir. Rusya karşı yaptırımlarla misillemeye yönelirse her alanda çok önemli kayıplar kelam konusu olabilir. S-400’lerden Akkuyu Nükleer Santrali’ne, sebze-meyve ihracından müteahhitlik hizmetleri ve turizme kadar Rusya ile olan kontaklar göz önünde tutularak hareket edilmesi ülke faydasınadır.
“Sistemin tıkanacağı görülünce KKM hesaplarının 31 Aralık’ta sona ermesi kararlaştırıldı”
Rusya-Ukrayna savaşı, dövizde faiz ve kur farkı garantili, altında fiyat garantili hesaplarla iktisadın temellerine mayın döşendiğini açığa çıkarttı. Sistemin tıkanacağı görülünce, kur muhafazalı mevduat (KKM) hesaplarının 31 Aralık’ta sona ermesi kararlaştırıldı. Bu ekonomik intihardan derhal vazgeçilmeli; dövizde, altında, TL’de KKM uygulaması durdurulmalıdır. Kurdaki ve altın fiyatlarındaki her 1 liralık artış, Hazine ve Merkez Bankası’na (MB) yüz milyarlarca liralık ödeme yükü getiriyor.
2022 bütçesinde bu türlü bir ödenek yok. Bu yılın bütçe açığı maksadı 278 milyar 374 milyon TL. Artan risklerle Hazine ve MB üzerine binecek kur farkı ödeme yükümlülüğü yıllık bütçe açığı amacını de aşacak ve açık ikiye katlanacak. Yalnızca Rusya-Ukrayna savaşı değil, ABD Merkez Bankası’nın mart ayından itibaren başlayacağını duyurduğu faiz artışları da doları yükseltecek gerek dış piyasalarda gerekse içeride kurları üst çekecek. Hazine’yi batıracak KKM uygulaması yürürlükten kaldırılmalıdır.
“Döviz yüklü borç stoku telaş veriyor”
Türkiye iktisadının ‘liralaştırma’ ismi altında dövizleştirilmesi ve dolarize edilmesi sonucunda, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilen 2018 yılında 893 milyar lira olan toplam kamu borç stoku, 21 Şubat’ta açıklanan 2022 Ocak ayı datalarıyla 2 trilyon 844 milyar liraya yükseldi.
İktidarın ve basiretsiz iktisat idaresinin içeride her şeyi denetimi altında tutacağını; faizi, dövizi denetim edeceğini düşünerek kurguladığı, tüm riskleri Hazine’ye ve millete yıkan bu model, artık kendi denetimi dışındaki dış gelişmelerle çöküş sürecine girdi. Ülke iktisadının ve halkın fevkalâde yükler ve maliyetlerle karşı karşıya kalma ihtimali yükseliyor. Döviz yüklü kamu borç stoku telaş veriyor.
“Turizm ve müteahhitlik hizmetlerine ağır hasar verebilir”
Güneyimizde, Suriye’de 11 yıldır devam eden savaşın ağır insani ve ekonomik faturasını üstlenmek zorunda kalan Türkiye, artık de kuzeydeki sıcak savaşla (Ukrayna-Rusya) milyarlarca dolarlık ek bir bedel ödeme riskiyle karşı karşıya kaldı. Bu süreç, 35 milyar doları aşkın gelir hedeflenen 2022 turizm dönemine ve yurt dışı müteahhitlik hizmetlerine ağır hasar verebilir.
Turizmdeki olası turist ve gelir kayıplarıyla birlikte kuzeyimizdeki savaşın Türkiye iktisadına negatif yansıması on milyarlarca dolara ulaşabilir. İktidarın oluşabilecek hasarı en minimum seviyede atlatabilmek için kapsamlı bir plan-program ya da tedbir paketini devreye sokması elzemdir.
“İktidarın iktisat siyasetlerine güvensizlik derinleşti”
İktidarın iktisat siyasetlerine güvensizlik derinleşti. Şubat ayında Ekonomik İtimat Endeksi, yüzde 2,6 gerileyerek 98,2 oldu. Ocak’ta yapılan fahiş artırımların tesiri, iktisat siyasetlerinde her gün yeni bir değişikliğe gidilmesi, KDV indirim kararında yapılan yanlışlıklar ve kararların tekrar değiştirilmesi vb. belirsizlikler Sektörel İnanç Endekslerini negatif istikamette etkiledi.
TÜİK’in inanç endekslerindeki bu durum, şahsen iktidarın oturup düşünmesini; ülkeyi, toplumu, aileleri, bireyleri, kesimleri hangi noktaya getirdiğini görüp siyasetlerini ivedilikle gözden geçirmesini gerektiriyor.
Şimdi artırımların yansımadığı Tarım-Girdi fiyatları yıllık yüzde 45,61’e yükseldi
Ziraî girdi fiyatlarındaki enflasyon artışına yönelik açıklanan datalar, yaz aylarında da pek çok mevsim eserinin fiyatının çift haneli olacağını, ceza ve tehditlerle fiyat düşürme siyasetinin tutmayacağını gösterdi. Şimdi elektrik, doğal gaz, akaryakıt artırımlarının yansımadığı Tarım-Girdi Fiyatları Endeksi, yıllık yüzde 45,61’e yükseldi.
Ocak ayı Tarım-ÜFE enflasyonunun yıllık yüzde 52 seviyesine varması, aralık ayına ilişkin yüzde 45,61 oranındaki Tarım-GFE artışının ötesinde ocak-şubat artışlarının üretici fiyatlarına tam yansımadığını gösteriyor. Bu durumda gerek yüzde 100’e yaklaşan yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) gerekse Tarım-ÜFE’deki artışlar şimdiki etiketlere, perakende fiyatlara yansıdığında hem enflasyonun hem de mevcut fiyatların çok daha üstlere çıktığı görülecek.” (ANKA)