*Doç. Dr. Murat Batı
VUK m.107/A uyarınca VUK husus 93’te sayılan durumlara bağlı kalınmaksızın elektronik ortamda bildiri yapılır. Elektronik ortamda bildiri, evrakın elektronik posta adresine ulaştığı günü takip eden 5’inci günün sonunda bildiri olmuş sayılır. Mükellef Gelir Yönetimine Başkanlığı’na elektronik bildirim ile alakalı müracaat yaparken doldurduğu forma ayrıyeten SMS ile de bilgi verilsin kısmını işaretler. Bu durumda şahsa elektronik bildiri yapıldığında bu bildirim yapıldı diye bir de SMS iletisi gelir. Lakin 18 Kasım 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun 22.09.2021 tarih ve Temel No:2021/2, Karar No:2021/4 sayılı kararında ayrıyeten SMS gönderme zorunluluğunun bulunmadığı görülmektedir.
Lakin Danıştay’ın bu kararına maalesef katılmadığımı belirtmek üzere bu yazıyı yazma gereksinimi hasıl oldu.
Neden SMS gönderme mecburiliği var
Elektronik ortamda yapılacak tebligat için ilgililer “Elektronik Tebligat Talep Bildirimi” doldurarak başvurmakta ve bu yolla kendilerine bir elektronik tebligat adresi ve şifre verilmektedir. Birebir formda, “Bilgilendirme Tercihleri” başlıklı kısımda, ayrıyeten SMS yahut e-posta ile bilgilendirilmek isteyen mükellefler için adres ve telefon bilgileri alınmaktadır. Mükellefin elektronik tebligattan haberdar olmasını sağlayacak SMS ve tebligatın ilgiliye ulaşması noktasına dikkat etmek gerekmektedir. Gelir Yönetimi Başkanlığının internet sitesinde de muhatapların SMS ve e-posta yoluyla bilgilendirileceği belirtilmektedir. Bu durumda yönetim, mükellefler açısından haklı beklentinin de ötesinde, bir taahhütte bulunmaktadır.
Bu noktada bu formda bir taahhüt verilmesi ve müracaat esnasında mükellefin müracaat formunda hem e-tebliğ hem de SMS ile bilgilendirme talep etmesi nedeniyle ve hayatın olağan akışından kaynaklı her daim mükellefin e-mail adreslerini de denetim edemeyeceği de dikkate alınırsa SMS yoluyla tebligatın bilgilendirilmemesi tebligatı kararsız kılar kanaatindeyiz.
Öte taraftan Anayasa Mahkemesinin 12/03/2015 günlü ve 2013/5949 müracaat numaralı kararında belirtildiği üzere, türel güvenlik ile bellilik prensipleri, hukuk devletinin önkoşullarındandır. Bireylerin tüzel güvenliğini sağlamayı amaçlayan türel güvenlik prensibi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm hareket ve süreçlerinde devlete inanç duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerinde bu inanç hissini zedeleyici tekniklerden kaçınmasını gerekli kılar. Bellilik unsuru ise yasal düzenlemelerin hem şahıslar hem de yönetim tarafından rastgele bir duraksamaya ve kuşkuya yer vermeyecek biçimde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olmasını, ayrıyeten kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karşı kollayıcı tedbir içermesini tabir etmektedir.
Buna nazaran elektronik tebligatın yanında mükellefin SMS yoluyla da bilgilendirme talep etmesi durumunda hukuksal güvenlik ve bellilik unsuru mucibince SMS yoluyla da bilgilendirme yapılması tebligatın salahiyeti ve geçerliliği açısından bir mecburilik olduğu kanaatindeyiz.
Mevzuyla alakalı Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesinin 05.12.2019 tarih ve Temel No:2019/384, Karar No:2019/878 sayılı kararı, İzmir Bölge Yönetim Mahkemesi 1. Vergi Dava Dairesinin 29.05.2019 tarih ve Temel No:2019/485, Karar No:2019/637 sayılı kararı, İzmir Bölge Yönetim Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesinin 10.01.2019 tarih ve Temel No:2018/1272, Karar No:2019/23 sayılı kararında SMS’in de gönderilmesi gerektiği, SMS’in gönderilmemesi durumunda tebligatın yapılmadığı tarafında karar verilmiştir. Bunun üzere daha birçok karar var.
Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın internet sitesinde de SMS gönderileceği müellif
Gelir Yönetimi Başkanlığının internet sitesinde de muhatapların SMS ve E-posta yoluyla bilgilendirileceği müellif. Bu durum temelinde hem mükellefleri bir beklentiye hem de Gelir Yönetimi Başkanlığı’nı bir taahhüt altına sokar. Bu kapsamda Anayasa Mahkemesinin 12.03.2015 günlü ve 2013/5949 müracaat numaralı kararında hukuksal güvenlik ile bellilik prensipleri, hukuk devletinin önkoşullarındandır denilmiştir. Şahısların türel güvenliğini sağlamayı amaçlayan hukuksal güvenlik unsuru, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm hareket ve süreçlerinde devlete inanç duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerinde bu inanç hissini zedeleyici tekniklerden kaçınmasını gerekli kılar. Bellilik prensibi ise yasal düzenlemelerin hem bireyler hem de yönetim istikametinden rastgele bir duraksamaya ve kuşkuya yer vermeyecek formda açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olmasını, ayrıyeten kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karsı kollayıcı tedbir içermesini tabir etmektedir.
Bu kapsamda Vergi Yol Kanunu’nda SMS gönderilme zorunluluğuna ait rastgele bir karara yer verilmiş olmamasına rağmen gerek Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın internet sayfasında verilen taahhüt gerekse de müracaat esnasında SMS ile bilgilendirme isteğinin mükelleflere sorarak müracaat formlarında yazılı olarak talep edilip sonrasında bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi Anayasanın bellilik ve türel güvenlik unsurunu zedelediği kanaatindeyim.
Bu istikametiyle 18 Kasım 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun 22.09.2021 tarih ve Temel No:2021/2, Karar No:2021/4 sayılı kararına katılmadığımı belirtmek isterim.
Mevcut sorunun tahlilinin adresi ise Gelir Yönetimi Başkanlığı’dır. Umarım tez elden bu karmaşayı çözer.
* Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ali Fuad Başgil Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Kısım Lideri
