Dünyada artan doğalgaz fiyatları gübrenin tonunu bir günde 500 TL artırdı. ZMO Lideri Baki Remzi Suiçmez, bu durumun üretimi düşürerek fiyatları artıracağına dikkat çekerken; TÜSİAD Besin ve Tarım Çalışma Kümesi Üyesi Emrah İnce ise, vatandaşa yansıyacak en az yüzde 15’lik bir artırıma işaret etti.
Doğalgazın gübre üretimindeki ham unsurlardan biri olduğunu anımsatan TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Genel Lideri Baki Remzi Suiçmez, geçen hafta gübrenin tonunun bir günde 500 TL birden arttığı bilgisini verdi.
Sözcü’den Gamze Bal’ın haberine nazaran Suiçmez, yaptığı değerlendirmesinde “Gübre aslında yıl başından bu yana yüzde 150 zamlanmıştı. Doğalgaz fiyatlarındaki artışla birlikte bu artırım yüzde 200’ün üzerine çıktı. Mevcut durumda aslında pahalılıktan ötürü gereğince gübre alamayan çiftçi, artık toprağa daha da az gübre atmak zorunda kalacak. Bu da hem randımanı hem rekolteyi olumsuz etkileyerek besin arzını düşürüp, fiyatları yükseltecek” dedi.
Emsal değerlendirmeyi yapan TÜSİAD Besin ve Tarım Çalışma Kümesi Üyesi ve Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce de “Gübre, çiftçi iktisadı içerisinde yüzde 15-20’lik bir hisse alıyor. Bu durumun kesin eser fiyatlarını da yüzde 15’in üzerinde enflasyon kadar artırıcı bir tesir yapacağını öngörüyorum” dedi.
“Lakin bu oran, beklediğimiz üretim ve randıman koşulları dahilinde geçerli” diyen İnce, “Şayet üretim sırf gübre fiyatlarından ötürü düşmez de buna çiftçinin üretimden uzaklaşması, ekim alanlarının daralması üzere öteki faktörler de eklenirse bu durum da besin fiyatlarını ayrıyeten üst taşıyan bir tesir yapacaktır” diye konuştu.
“Girdilerde somut indirime gidilmeli”
ZMO Lideri Suiçmez, gübrede yaşanan son artırımlardan sonra çiftçinin tarlasına gübre atabilmesi ve üretim rekoltesi ile randımanını koruyabilmesi için acil tahlil olarak girdilerde somut indirimler beklediklerini kaydetti.
Lakin Suiçmez, gübredeki artışların doğalgaz artırımlarından sonra daha görünür olduğuna dikkat çekerek, yurt içinde yüksek kur ve ithalata bağımlılık üzere nedenlerle tüm girdilerde yıllardır durdurulamayan artışların da gözden kaçırılmaması gerektiğinin altını çiziyor.
Son bir yılda yem fiyatlarının TÜİK’e (Türkiye İstatistik Kurumu) nazaran yüzde 30 arttığını, alandaki gerçek fiyat artışlarının yüzde 60-70’lere çıktığı bilgisin veren Suiçmez, tohum ve ziraî ilaçta da misal artışların olduğuna vurgu yaptı. Suiçmez, gübrenin yılın birinci 9 ayında yüzde 150 zamlanmasına karşın TÜİK’in gübredeki yıllık artışları yüzde 62 olarak açıkladığını da kelamlarına ekledi.
Suiçmez, “Yüksek döviz kuruna bağlı olarak girdiler daima zamlanıyor. Çiftçinin maliyeti arttıkça vatandaşın ucuza tüketmesi beklenemez. Kısır döngünün bitirilmesi üretim maliyetlerinin düşürülmesinden geçer fakat o denli bir siyaset da yok. Bilakis kuru zıplatıcı kararlar alınıyor. En son siyaset faizinin düşürülmesinde olduğu gibi… Bu yüzden biz ne enflasyonda ne de besin enflasyonunda düşüş bekliyoruz” diye konuştu.
“Tarımdan kopuşu hızlandıracak”
Tekfen Tarım Eski Genel Müdürü olan, halihazırda yenilikçi tarım teknolojilerini aktaran Yeni Çiftçi Platformu Kurucusu Emrah İnce ise, gübredeki son artışların tarımdan kopuşu hızlandıracağına, çiftçinin tarımdan ve ekimden uzaklaşmasına yol açacağını lisana getirdi.
“Dünya piyasalarındaki bu dalgalanmalar tüm ülkelerin tarım kesimini olumsuz etkileyecektir” diyen İnce, “Bu dalgalanma elbet ki her ülkede farklı olmak üzere çiftçinin tarımdan ve ekimden uzaklaşmasına sebep olacak. Hangi ülkede ne kadar olacak kestirememekle birlikte Türkiye de bundan nasibini alacaktır” diye konuştu.
Tüm bunların besin fiyatlarında üst taraflı tesir yaptığına dikkat çeken İnce, şöyle devam etti:
“Bu durum bugünden yarına düzelecek bir durum da değil. Türkiye’de yapılacak havza bazlı planlamalarla ve bitki desenindeki bölgesel planlamalarla daima birlikte inisiyatif alınmalı. Bu inisiyatifin içinde bakanlık da olmalı çiftçi de çiftçi birlikleri de. Bu halde üretimi yönlendirmek gerekiyor. Bu denklem makro bir planlamayla çözülebilir. 3-5 yıllık kararlı bir duruşla, Türkiye’nin bu sorunu çok rahat çözebileceğini düşünüyorum.”
