Rusya’nın neredeyse iki hafta evvel başlayan Ukrayna işgali global piyasalardan güç fiyatlarına ve milletlerarası yaptırımlara kadar geniş çapta ekonomik sarsıntılara sebep oluyor.
ABD, Avrupa Birliği ve İngiltere başta olmak üzere birçok ülke, Rusya’ya 24 Şubat’tan bu yana yıpratıcı ekonomik yaptırımlar uyguluyor ve bu piyasalarda rekor fiyat yükselişlerine sebep oluyor, global arz tasaları ise emtiada birçok varlıkta rekor fiyat yükselişlerine yol açıyor.
Rusya, dünyada doğalgaz, petrol, alüminyum ve buğday üzere birçok ham hususun en büyük ihracatçıları ortasında. Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımların global piyasalar üzerinde domino tesiri oluyor.
Uzmanlar, Rusya’nın global emtia zincirinin arz ve talep kısmından büsbütün çıkarılmasına kadar sürecek bir tekrar fiyatlandırmanın gerçekleştiğini düşünüyor.
- Ukrayna’nın işgali ve ekonomik yaptırımlar: Rusya ve dünya nasıl etkileniyor?
Altında yükseliş
Altında yeni haftanın başında 2 bin doların üzeri test edildi.
Altın fiyatları geçen hafta yüzde 4’ü aşan bir yükseliş kaydetmişti.
Alüminyumun fiyatları rekor kırarak 4 bin dolara ulaştı.
Nikel fiyatlarında ise yüzde 16’lık artışla son 11 yılın en yüksek düzeyi kaydedildi, nikel fiyatları 33 bin doların üzerine çıktı.
Paladyum, 2020 Mart ayından bu yana rekor yükselişle 3 bin 357 dolara çıktı.
Rusya global paladyumun yüzde 40’ını üretiyor.
Yeni rekor düzeylere ulaşan bakır fiyatları ise ton başına 10 bin 835 dolara çıktı. Bakırda Rusya kıymetli bir üretici olarak öne çıkıyor, global üretimin yaklaşık yüzde 3,3’ünü oluşturuyor.
Ziraî emtialar
Global emtia piyasasındaki artış ziraî emtialara da yansıyor.
Dünyanın değerli buğday ithalatçılarından olan Rusya’da arz şoku yaşanacağına ait beklentiler buğday fiyatlarında yükselişe yol açtı.
Reuters haber ajansına nazaran Chicago Ticaret Konseyi’nin en faal buğday mukavelesi bu hafta rekor kırarak yüzde 41 civarında yükseldi. Mısırda yüzde 17, soyada ise neredeyse yüzde 6 oranında yükseliş kaydedildi.
- Rusya’nın Ukrayna’yı işgali global besin zinciri için felaket olabilir
Euro ve rublede düşüş
Euro geçtiğimiz hafta dolar karşısında yüzde 3 kıymet kaybı yaşayarak 2020 yılından bu yana en düşük düzeyine geriledi.
Euro, inançlı liman olarak referans edilen İsviçre Frangı karşısında da kıymet kaybetti ve 2015’in başından beri birinci sefer 1 frangın altına düştü. Bu durumda İsviçre Merkez Bankası’nın müdahale etme mümkünlüğü arttı.
Rus Rublesi ise paha kaybetmeye devam ediyor; bugün dolar 125 rubleye kadar çıktı.
Şubat ayında 73 düzeyinde olan rublenin bu düşüşünün Rus iktisadını üzerinde olumsuz tesiri olacağı düşünülüyor.
- Rusya’nın Ukrayna’yı işgali Türkiye iktisadını nasıl etkileyebilir?
- Rusya’nın Ukrayna’yı işgali: Rusya’ya hangi yaptırımlar uygulanıyor?
Rus petrolü
Rusya’nın büyük bir global ihracatçı olduğu güç alanında yaptırımların güç olduğu belirtiliyordu. Fakat ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Avrupalı müttefikleriyle Rusya petrollerinin ithaline yasak getirebilecek bir adımla ilgili aktif bir formda müzakere yürütüldüğünü söyledi.
Reuters haber ajansına konuşan Avrupa Birliği içinden bir kaynak, son 24 saatte yasaklama fikrine daha açık bir pozisyona gelindiğini söyledi. Benzeri bir yasak için ABD Kongresi’nin de adım atabileceği düşünülüyor.
Rus petrolüne yaptırım kaygılarıyla Brent petrolün fiyatı 2008 yılından bu yana en yüksek düzey olan 140 dolara yaklaştı ve akabinde bir ölçü geriledi.
ABD tipi ham petrol ise yüzde 8 yükselişle Pazar gecesi 130’50 doları gördü.
- Brent petrol, Rus petrolüne ambargo kaygılarıyla 140 dolara yaklaştı