İnşaat kesiminde, çimento, demir ve ithal yapı materyallerinde kurdaki yükselişe bağlı fiyat artışları nedeniyle maliyet tırmandıkça yeni projeler sürat kesmeye başladı. Kamu bankaları, konut kredi faizlerinde indirime gitti, fakat kur atakları ve artan maliyetler nedeniyle konut fiyatlarında yüzde 10-20 seviyesinde artışlar yaşanınca, emlak bölümünde beklenen canlanma sağlanamadı.
Anka Haber Ajansı’ndan Esra Ulus’un haberine nazaran hükümetin faizleri indirerek piyasayı tüketimle canlandırma planı tutmadı. Merkez Bankası’ndan arka arda gelen toplam 300 baz puanlık faiz indirim kararları ile dövizde yükseliş sürüyor. Bu yükseliş hammaddede dışa bağımlı bütün bölümleri olduğu üzere 2018 yılından bu yana krizde olan inşaat dalını de olumsuz etkiliyor.
Merkez Bankası’nın 23 Eylül’deki 100 baz puanlık faiz indirim kararının açıklandığı gün tonu 6 bin 930 TL olan demirin fiyatı bir ayda 8 bin 550 TL oldu. Çimento, güç maliyetlerindeki artışın da tesiriyle yüzde 10 zamlandı ve devamı bekleniyor. Kesim temsilcileri, tüketici kredilerinin faizleri düşse bile hem arz zahmeti hem de artan inşaat maliyetleri sebebiyle konut fiyatlarında süratli bir yükseliş bekliyor. Konut fiyatlarındaki artışlar şimdilerde yüzde 10-20 düzeylerinde yükseldi.
Gayrimenkul danışmanları Şule Alp, Burak Özmutafoğlu ve Tüm Teşebbüsçü Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Lideri Hakan Akdoğan, emlak dalında fiyat artışının devam edeceğini belirtti.
“Faiz indirimi kâfi olmadı”
Yaşanan kur ataklarından gayrimenkul bölümünün etkilendiğini belirten TÜGEM Lideri Hakan Akdoğan, şu açıklamayı yaptı:
“Kur artışı gayrimenkul bölümünde fiyatların önemli oranda artmasına neden oldu. Kamu bankaları, konut kredileri faiz oranlarında indirime gitti lakin bu emlak kesiminde hareketlenmesini sağlamadı. Hatta alımı erteleyenleri de bu düşüş harekete geçirmedi, zira faiz düşse de fiyatlar birebir oranda düşmedi. Tam bilakis yüzde 20’ye varan artışlar yaşandı. İkinci elde ilanlarında yüzde 5 ila 10’luk artışlar gözlemliyoruz. Bazı semtlerde artışlar yüzde 50’ye kadar çıkarken, kıyı şeridindeki yazlık konutlarda bu artış yüzde 200’e kadar da dayandı.”
“Maliyetler yüzde 100’ü aştı, tapudan dönen satışlar var”
Faiz düşük olduğu için nakit parası olanlar parasını bankada pahalandırmak yerine gayrimenkul alarak değerlendirdiğini söyleyen VA Konut Yatırım AŞ’nin kurucusu Mehmet Akif Dilsiz de şunları belirtti:
“Evvelden dolar yükseldiğinde konut fiyatları düşerdi lakin artık tam karşıtı bir periyot yaşanıyor. Faiz indirimi kararının akabinde bizim projelerimizin olduğu bölgede Pendik ve Kurtköy’de yüzde 20’ye varan fiyat artışları oldu. Zira kredi faiz oranları düşse de enflasyon yüksek. Satışlar konusunda önemli talepler var. Lakin piyasada yeni proje yok. Bu nedenle eldeki gayrimenkul çok değerlendi. Hatta tapuda satış iptali tarafında çok talep olduğunu da sıklıkla duymaya başladık. Yani tapu dairesine kadar gidiyor, süreçler yapıldığı sırada satıştan vazgeçiyor. İnşaat maliyetlerindeki artış geçen yıla nazaran yüzde yüzü aştı. Cam, köpük ve silikon yüzde 200 oranında zamlandı. Demirde de tedarik sorunu var ve bu nedenle fiyatı artıyor. Bu maliyet artışları nedeniyle büyük firmalar yeni projelere başlamıyor. Ayrıyeten arsa sahipleri de fahiş ölçülerde paralar talep etmeye başladı. Yani maliyetler öngöremediğimiz için yeni projelere müteahhitler girişemiyor.”
“Piyasada yeni proje yok”
Gayrimenkul brokeri Burak Özmutafoğlu, evlerin fiyatlarına yapılan artırımın dövizdeki artışla gerçek orantılı olduğunu belirtti. Özmutafoğlu, “İnşaatın ham unsuru olan çimento, demir, alüminyum dövizle alınıyor. Bu nedenle dövizdeki artış maliyetleri yükseltiyor. Kredi faizlerinin düşüşü bu nedenle yerli alıcı için cazip değil. Zira konut fiyatları kur ataklarına bağlı olarak daima artıyor. Zati piyasada yeni proje de yok. Bu nedenle olan projeler de pahalı” dedi.
“Ev fiyatlarındaki artış devam edecek”
Kamu bankaları, konut kredileri faiz oranlarında indirim yapınca konut fiyatlarını yükseldiğini söyleyen Gayrimenkul Danışmanı Şule Alp, mesken fiyatlarının önümüzdeki süreçte artacağına dikkat çekti. Alp, şunları kaydetti:
“Konut kredileri faiz oranlarında 26 Ekim’den itibaren geçerli olmak üzere faiz indirimi yapıldı. Fakat bu süreçte konut fiyatlarında yüzde 10 ila 20 oranında artış oldu. Pandemi periyodunda verilen düşük faizli konut kredisinde de benzerini yaşamıştık. O vakit da ev fiyatları bir anda yüzde 20-30 zamlanmıştı. Artık de beklendiği üzere konut kredilerinde faiz oranlarının düşürülmesiyle konut fiyatlarının artması bir oldu. Yani faiz indirimiyle sağlanan avantaj, satıcıların fiyatları artırmasıyla manasını yitirdi. Alıcı için avantajı kalmadı.”
