Merkez Bankası’nın (TCMB) şirketlere ucuz kredi sunmak gayesiyle faiz indirmesi sonucunda döviz kurları ile birlikte enflasyonun patlaması, Hazine’nin borç stokunun yanı sıra ileride ödeyeceği faiz yükünün de katlanmasına neden oldu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın dün yayımladığı datalara nazaran, 2021 yılı Ağustos ayı sonunda 722 milyar TL olan iç borçlar için ilerideki ödenecek faizlerin toplamı, Mart 2022’de 1 trilyon 743 milyar TL’ye yükseldi ve birinci kere iç borç stokunu aşmış oldu.
Böylelikle, Hazine’nin vatandaşlardan toplayacağı vergilerle ödeyeceği faiz yükü, yalnızca 7 ayda 1 trilyon 21 milyar TL artmış oldu.
“En kıymetli nedeni enflasyona endeksli tahviller”
Sözcü’den Emre Deveci’nin haberine nazaran Gelecek Partisi İktisattan Sorumlu Genel Lider Yardımcısı ve Eski Bankacı Kerim Rota, bu artışın en kıymetli nedeninin, bankaların sahipliğinde olan enflasyona endeksli tahvillerin yarattığı faiz yükü olduğunu söyledi.
TCMB siyaset faizini yüzde 19’dan yüzde 14’e indirirken, TÜİK’in açıkladığı tüketici enflasyonu da yüzde 19,25’ten yüzde 61,14’e yükseldi. Bu yükseliş, yalnızca sabit faizli tahvil faizlerini değil, enflasyona endeksli tahviller için ödenecek faiz yükünün de süratle tırmanmasına neden oldu.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçiş öncesinde Haziran 2018’de 348 milyar TL olan Hazine’nin iç borç faiz yükü, ortadan geçen dört yıldan kısa müddette beşe katlanmış oldu.
Kelam konusu dört yılda, 970 milyar TL’den 3 trilyon 109 milyar TL’ye yükseldi.
“Borç stoku içinde görünmüyor”
Martta 1 trilyon 483 milyar TL’ye ulaşan merkezi idare iç borç stoku içinde enflasyona endeksli tahvil stoku 368 milyar TL düzeyinde. Toplam iç borç stoku içinde enflasyona endeksli tahviller, yüzde 24,8’lik hisseye sahip lakin bu tahvillerin yarattığı faiz yükü, buz dağının görünmeyen kısmını oluşturuyor.
Rota, muhasebe tekniğiyle enflasyona endeksli tahvil faizi riskinin nasıl gizlendiğini şu örnekle anlatıyor:
“Mayıs 2021’de 100 TL’ye ihraç edilmiş olan 10 yıl vadeli enflasyona endeksli tahvilin fiyatı, Mayıs 2031’e kadar yıllık yüzde 20 enflasyon olması durumunda, vadeden bir gün evvel 832 TL’ye yükselmiş olacak. O güne kadar da borç stokunda bu tahvile ilişkin borç yalnızca 100 TL olarak görünecek. Vade günü geldiğinde Hazine yatırımcıya 100 TL anapara ve 732 TL enflasyon farkı ödeyecek.”
