“Türk Lirası kıymet kaybedince ihracat artar, Türkiye kazanır” söylemi son günlerde sıkça lisana getiriliyor. Son olarak Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu da enflasyon raporu sunumunda cari fazla vurgusu yapmış, ihracatın bu durumda güç kazandığının altını çizmişti. Peki dolar karşısında daima eriyen Türk Lirası ihracatçı için hakikaten de sürdürülebilir mi?
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dış ticaret istatistiklerine nazaran de Türk Lirası kıymet kaybettikçe ihracat artıyor. Bu yıl ihracatın 200 milyar doları aşması bekleniyor. Fakat son sekiz yılda ihracattaki artış ile Türk Lirası’nın kıymet kaybı tıpkı oranda değil. Bu süreçte lira dolar karşısında yüzde 332 paha kaybı yaşarken, ihracattaki artış yüzde 123 ile sonlu kalmış durumda.
Ayrıyeten Türkiye, ihracat için üretim yaparken yurt dışından yüksek oranda hammadde ithal etmek zorunda. Yani kurdaki artış üretim maliyetlerini de yükseltiyor. Kurdaki çok oynaklık ise artan ani maliyetler yüzünden birtakım firmaların ihracatı durdurmasına kadar gidebiliyor.
Tansiyonun insan hayatındaki değeri üzere
İstanbul Mobilya Kâğıt ve Orman Eserleri İhracatçıları Birliği Lideri Ahmet Güleç de yalnızca yüksek kur üzerine yapılan planların uzun devirde kimseye bir yarar getirmediğini belirtiyor. Güleç’e nazaran ihracatçı ne düşük kur ne de yüksek kur istiyor. Bu husustaki tek beklenti sabit ve istikrarlı bir kur siyaseti. Çünkü Güleç’e nazaran kur ihracatta tıpkı tansiyonun insan hayatındaki üzere bir kıymete sahip.
Girdi maliyetleri daima yükseliyor
Endüstrici ve ihracatçının birinci tercihinin öngörülebilir kur olduğunu söyleyen Konut ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Lideri Talha Özger, “Biz ihracat yapabilmek için yurt dışından daima hammadde almak zorundayız. Ve bunları da dövizle alıyoruz. Bugün çelik fiyatları 2 bin dolardan 4 bin 500 dolara, plastik fiyatları bin dolardan 3 bin dolara ve demir fiyatları 700 dolardan bin 400 dolara yükseldi. Bu bizim üzere ihracatçıların dış pazarda rekabetçi olmamızı engelliyor” dedi.
Kur yükseldikçe bizden indirim istiyorlar
İhracatçılar olarak uzun vadede yükselen kur yerine daha istikrarlı bir kuru tercih ettiklerini belirten İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) İdare Heyeti Üyesi Tayfun Koçak, “Kurlardaki ani yükselişlerde bilhassa yurt dışındaki müşterilerimiz bizden indirim istiyor. Bunun ana sebebi Türk Lirası’nın paha kaybı. Biz de bu durumda rekabet gücümüzü kaybetmemek için dolar cinsinden fiyat indirimleri yapmak zorunda kalıyoruz. Fakat tek sorun bu değil. Artan girdi maliyetleri hem borç yükünü hem de üretim süreçlerini zora sokuyor. Kimya dalının hammadde girdilerinde ithal yani dışa bağımlı olduğunu düşünecek olursak kur artışlarının firmalara getireceği finansman yükü de maalesef fazla. Bazen gün içindeki çok oynaklık yüzünden üretim ve ihracat süreçleri zora giriyor” değerlendirmesinde bulundu.
Her artış direkt dala yansıyor
Dövizde yaşanan hareketliliğin hem iç pazara hem de dış pazara yansıdığını söz eden İstanbul Dokumacılık ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Lideri Ahmet Öksüz, “Pamuk, polyester elyaf üzere hammaddelerin fiyatları küresel piyasalarda belirlendiği ve birtakım eser kümelerinde yüksek oranda ithal hammadde kullanmak durumunda olduğumuz için kurlarda yaşanan yükseliş direkt olarak dalımıza yansıyor. Bir yandan güç maliyetlerinde ocak ayından beri yaşanan yüzde 150’ye varan artış, minimum fiyatta yaşanacak olan artışlar üreticinin ve ihracatçının kar marjını aşağıya çekecektir. Kur hareketliliğin de riski en az seviyeye çekebilmek için firmaların masrafları kadar kısmını hedge etmesi çok mantıklı olacaktır. Bizim öncelikli talebimiz her vakit rekabetçi kur ve fiyat istikrarıdır” diye konuştu.
Emre Eser
© Deutsche Welle Türkçe
