İktisatçı ve eski Anavatan Partisi Genel Lideri Dr. Nesrin Nas, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Tayyip Erdoğan’ın gündeme getirdiği ‘ekonomide Çin modeli’ hakkında “Çin olmaya ne ölçekleri ne de vakitleri kâfi. Çin her manada planlı 20-30 yıllık bir projeyle bu noktaya geldi” yorumunu yaptı.
Daktilo1984 YouTube kanalında yayınlanan Devr-i Sabık programında Özgün Emre Koç’un konuğu olan Dr. Nesrin Nas, ekonomik krizin nedenlerini, iktidarın siyasetlerini ve gündemdeki ‘Çin modeli’ tartışmalarını kıymetlendirdi.
Çin’in uyguladığı modelle bir anda bu noktaya gelmediğini vurgulayan Nas, “Çin olmamız için ne ölçekleri ne de vakitleri kâfi. Güya Çin bu modeli uyguladı ve çabucak bu noktaya geldi üzere konuşuyorlar. Hayır, Çin çok planlı bir uygulama yaptı. Çin ve Kore’de tarım bölgelerinden kente gelen aileler evvel küçük ölçekli işletme sahibi yapılıyor. Çocukları lisede, üniversitede parasız eğitim alıyor, akabinde teknolojiye, mühendisliğe yönlendiriliyor ve insan kaynağı olarak yetiştiriliyor. 20-30 yıllık bir proje bu. Siz kırsaldan gelen aileleri kentin dışına yerleştiriyorsunuz, çocuklara ne eğitim ne sıhhat hizmeti veriyorsunuz. Bu yapıyla Çin falan olamazsınız. Çin’in birinci yıllarındaki üzere insanları aylık 60 dolara çalıştırırlar, en fazla onu yaparlar ancak bu da sizi ihracatçı yapmaz. Örneğin, Çin’de 5 milyon pantolon sipariş etseniz bir ayda bunu teslim alırsınız lakin Türkiye’de bu türlü bir altyapı yok. Bu türlü bir talebe yetişemezsiniz. İşletmelerin yüzde 97’si küçük aile işletmesi, ölçeğimiz çok küçük” yorumunu yaptı.
Geleceğe yönelik bir insan kaynağı yetiştirilmediğini belirten Nas, “Türkiye şu an yönetim ediyorsa geçmişten gelen insan kaynağıyla ediyor. Artta yetiştirilen bir kaynak yok. Ayrıyeten savundukları bu modele kendileri de inanmıyor. İnansalar ekonomiyi eleştirmeyi bir ulusal güvenlik konusu hâline getirmezlerdi” dedi.
“İktidar vakit yaratıp yeni bir fırsatla müsabakayı bekliyor”
Türkiye’nin içinde bulunduğu krizin literatürde ‘uzun ve yapışkan’ olarak isimlendirilen, her safhasında daha da derinleşen geniş bir kriz olduğunu söyleyen Nas, “İktisatçıların ‘Bu iş uyguna gitmiyor’ dediği, krizin birinci işaretlerinin görüldüğü devir 2008’di. Lakin küresel mâli kriz yaşanınca iktidar hiç beklemediği bir fırsatla karşılaştı. ABD ve Avrupa piyasayı likiditeye boğunca Türkiye’ye de bol ve ucuz kaynak girmeye başladı. Akabinde, şu an yaşadığımız krizin üstümüze inmesi 2018’de olacaktı. Bu kere da pandemi ortaya çıktı ve küresel piyasada likiditenin bollaşmasıyla yeniden birebir şey yaşandı. Gördüler ki vakit yaratınca yeni bir fırsat çıkıyor. İktidar da bu vakti yaratmaya çalışıyor. Krizi daima ileri bir tarihe atmak için çalışmışlar lakin krizler ortası vakit artık daralıyor” tabirlerini kullandı.
Yayının tamamına buradan ulaşabilirsiniz.