Son 1,5 yılda inşaat materyallerinde TL bazında 3, dolar bazında ise 2 kat artışın konut satış fiyatlarına da yansıdığını söyleyen insaathesabi.com Kurucu Ortağı Mikail Karaca, “Satış fiyatlarındaki yüksek artış, talebi kiralık konutlara kaydırdı lakin kâfi arz yok. Maliyet artışı sürdükçe kiralar da artmaya devam edecek, bu da daire satış fiyatlarını artırmaya devam edecek” dedi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bilgilerine nazaran, İnşaat Maliyet Endeksi Temmuz 2021’de yıllık yüzde 44,76 arttı. Aktüel piyasa fiyatları üzerinden vilayetlere nazaran inşaat maliyeti hesaplama hizmeti veren insaathesabi.com’un datalarına nazaran, Mart 2020’den bu yana demirde TL bazında yüzde 153 ve dolar bazında yüzde 75, PVC’de TL bazında yüzde 305 ve dolar bazında yüzde 180 artış yaşandı. İnşaat gereçlerinin pandemiden bu yana döviz ve TL bazlı fiyat artışı kıskacında olduğunu vurgulayan insaathesabi.com Kurucu Ortağı, İnşaat Yük. Mühendisi ve SPK Lisanslı Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Mikail Karaca, “Hammaddenin yanı sıra, navlun fiyatlarında 1 yılda yüzde 500’ü aşan, ithal eserlerde de 2018’den bu yana yüzde 300’e varan yükselişler, satış fiyatlarını tetikledi. Talep, kiralık meskene kaydı. Arz, talebi karşılayamayınca kiralık meskenlerin tansiyonu yükseldi. Maliyet artışları durmadığı surece kiralık konut krizi yeniliğini koruyacak” diye konuştu.
Hammadde fiyatları artmaya devam ediyor
Maliyet artışının vilayetlere ve kullanılan gereç çeşidine nazaran değişkenlik gösterdiğini belirten Karaca, hammaddedeki artışın kolay kolay durmayacağını söyleyerek şunları paylaştı:
“Türkiye genelinde genel inşaat maliyetlerinin son 1 yılda yüzde 40 ila 120 ortasında arttığını görüyoruz. Lakin bu oranlar hayli genel bir yaklaşım sunuyor. Demir örneği üstünden ele alalım: Kasım 2020’de 490 dolar olan demirin ton fiyatı, mayısta yani 6 ay sonra 740 dolara çıktı. Döviz bazında yüzde 50 fiyat artışı yaşandı. Öte yandan kasım ayında 7,80 olan dolar kuru mayısta yüzde 9 artarak 8,50’ye yükseldi. TL bazında fiyat yeniden yüzde 60 arttı. Böylelikle ortadan 1 yıl geçmeden TL bazında yeniden yüzde 60 artış oldu.”
“Pandemide yavaşlayan üretim, 2021’de talepleri karşılayamadı”
Navlun fiyatlarında 10 kata varan artışların da hammadde fiyatlarına yansıdığını belirten Karaca, “Pandemide birçok kesim üretim yapmadı, tüketicilerin gereksinimleri birikti. Aşılamanın yaygınlaşmasıyla kısıtlamalar gevşemeye başladı, siparişler çoğaldı. Tüm kesimlerde üretim faaliyetleri birebir anda başlayınca siparişleri taşıyacak konteyner bulmak güçleşti. Ekim 2020’de Çin’den 2 bin dolara gelen bir konteynerin fiyatı, bugüne geldiğimizde 13 bin dolar civarına çıktı. Üstelik fiyatlar artmaya da devam ediyor. İnşaat projelerinde kullanılan ithal eserler de döviz kuru ve TL bazlı fiyat artışlarından etkileniyor” tabirinde bulundu.
Milletlerarası piyasaların Türkiye’ye tesiri
Milletlerarası piyasaların Türkiye’deki inşaat kesimine tesirleri incelendiğinde, navlunun yanı sıra hammadde fiyatlarındaki artışın öne çıktığını söyleyen Karaca, öne çıkan hammaddeleri şöyle anlattı:
“Bin metrekarelik bir yapıda yaklaşık 50 ton yani yaklaşık 400 bin TL’lik demir kullanılıyor. Elektrik kablolarının tamamının içinde bakır var ki bakırın fiyatı son 1,5 yılda yüzde 150 arttı. İskeleden çatı kaplamasına, kapıdan pencereye inşaatta pek çok yerde kullanılan alüminyumun fiyatı ise son 1,5 yılda 2,5 kat arttı. İnşaatlarda doğrama ve pimaşlarda kullanılan PVC ise 3 kata yaklaşan oranla fiyatı en çok artan gereçlerden biri oldu.”
İnşaat maliyeti hesabında yüzde 98 doğruluk oranı
Yerli eserlerin de fiyatının arttığını söyleyen Karaca, bu durumu şöyle açıkladı:
“Türkiye’de piyasası 50 TL olan bir eser, Avrupalı bir şirket tarafından 10 Euro’ya yani kabaca 100 TL’ye satılıyorsa, lokal üretici yüzünü daha fazla para kazanacağı yurt dışı satışa çeviriyor. Cumhuriyet tarihinin ihracat rekorunu kırmamız, tam da bu yüzden. Türkiye’den bir müşteri tahminen eseri yerli üreticiden alacak fakat o eser artık 100 TL’den pazar buluyor, o yüzden fiyatı da otomatikman artıyor. Öbür yandan pandemiden evvel 6 ay vadeli satış yapmayı kabul eden üreticiler artık ödemeyi nakit alıp teslimatı 2-3 ay sonra yapmaya başladı zira mal yetiştiremiyor.”
insaathesabi.com olarak maliyet artışını vilayetlere ve kullanılan gereç cinsine nazaran hesapladıklarına değinen Karaca, “Global piyasayı, hammadde fiyatlarını, döviz kurlarını, materyallerin fiyat değişkenliklerini 81 vilayet için farklı başka takip ediyoruz. Türkiye’de inşaat maliyet yazılımı olan tek firma olarak yüzde 98 doğruluk oranları elde ediyoruz” dedi.
