İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, Türkiye’nin yeni kalkınma modelinin “üretim” üzerine inşa edildiğini belirterek, “Türkiye’nin daima ek dış kaynak sağlamak için, önemli bir ek maliyet ödemesinin artık sonlandırılması gerektiği çok açık. Bununla ilgili bir yol ayrımına gelindi. Muhakkak bir bedel ödenmesi gerekiyorsa, o bedeli de ödeyip iktisatta yeni bir periyoda geçilmesi gerekiyor.” dedi. Avdagiç, tüm dünyada enflasyonun 2022 yılında baş rolde olacağına ve Türkiye’nin de bundan hissesine düşeni alacağını tabir ederek, bilhassa kur ve emtia fiyatlarındaki artıştan kaynaklanan yüksek enflasyonun bir dengelenme programıyla aşağıya çekilmesi gerektiğini söyledi.
Avdagiç, hibrit olarak gerçekleştirilen aralık ayı olağan meclis toplantısındaki konuşmasına, 11 Aralık 2017 yılında vefat eden İTO‘nun 19. periyot İdare Konseyi Lideri İbrahim Çağlar’ı anarak başladı.
Covid-19 salgınının tesirlerine değinen Avdagiç, “Salgın şokunun akabinde gelen beklenmedik artçı şoklar, 2021’in genel görünümüne damgasını vurdu. Navlun kriziyle başlayan artçı şoklar serisi, emtia fiyatlarındaki yüksek artış, güç krizi, yüksek enflasyon ve Covid-19’un yeni mutasyonlarıyla sürdü.” sözlerini kullandı.
Salgının 3. yılının günlük aktivite ve sıhhat tesirleri açısından birinci 2 yıldan daha güzel olacağını söz eden Avdagiç, tedarik zincirlerindeki problemlerin 2022’de değerli ölçüde bitmesi beklendiğini fakat bilhassa çiple ilgili külfetin azalarak da olsa yılın genelinde tesirli olabileceğine ait iddiaların tartı taşıdığını aktardı.
Avdagiç, 2021 yılının bilhassa ihracatçıyı cesaretlendiren bir yıl olarak tarihe geçtiğini vurgulayarak, “Tabir yerindeyse Covid-19 girdabından 2022’de büsbütün çıkabileceğimiz bir ekonomik taban kazandık. Bunun en değerli göstergesi de, 2021 yılının üçüncü çeyrek büyüme sayısıdır.” dedi.
Türkiye’nin salgının başından bu yana üst üste 5 çeyrektir büyüyen iktisat ile yakalanan trendin süreksiz olmadığını gösterdiğini belirten Avdagiç, son devirde bütün milletlerarası kuruluşların Türkiye’nin büyüme oranlarını üst yanlışsız revize ettiğini hatırlattı.
“2022’de Türkiye ihracat fazlası veren ülkeler ligine kalıcı halde girecek”
Şekib Avdagiç, ihracatçıların birçok eserde siparişleri karşılamakta zorlandığını söz ederek, “Bu tablo, Türkiye’nin süratli bir yatırım atağına girmesi gerektiğine işaret ediyor. Satacak malımız olsa, daha fazlasını satabilir durumda olacaktık. Bu durumda tahminen de yıllık 250 milyar dolarlık ihracatı konuşuyor olacaktık.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’nin finansmanını üreterek, kazanarak sağlayan bir ülke olma yolunda emin adımlarla ilerlediğini lisana getiren Avdagiç, “İş dünyası olarak hükümetimizin bu süreçte vereceği her türlü dayanağı, tam kapasiteyle yatırıma ve istihdama çevirmek temel amacımız olmalı. İnanıyoruz ki bu geçiş yılının tamamlanmasının akabinde 2022’de Türkiye ihracat fazlası veren ülkeler ligine kalıcı halde girecek.” formunda konuştu.
Avdagiç, 2021 yılında cari açıkta olumlu gelişmeler yaşandığına değinerek, “İhracatta devam eden artışın tesiriyle 2020’de yüzde 4,9 seviyesinde bulunan cari açığın GSYH’ye oranının bu yılın yüzde 2,5 düzeylerine ineceği görülüyor. Bu da kırılganlığın azalması manasına geliyor. Münasebetiyle Türkiye’nin istikametini cari açığı sıfıra indirmeyi temel alan siyasetlere çevirmesi çok kıymetlidir. Cari açığın gündemimizden çıkarılması, Türkiye’yi hem ekonomik hem de siyasi olarak çok daha yeterli bir düzeye taşıyacağına inanıyoruz.” tabirlerini kullandı.
“Asgari fiyatta enflasyonun üzerinde bir fiyat artışı siyaseti izlenmeli”
İTO Başkanı Avdagiç, ihracat kadar iç talebin sürdürülmesini de önemsediklerini belirterek, “Zira ihracat yapmak için Türkiye’ye yatırım yapan çokuluslu şirketlere gereksinimimiz var. Onlar da yatırım yapacakları ülkenin iç pazar büyüklüğüne bakar. İnanıyorum ki, alım gücümüzün artışına koşut olarak, ihracat için yatırım yapan firmalar iç pazara da satış yapacak. Bu yüzden taban fiyatta istikrar düzeneğini değerli buluyoruz.” diye konuştu.
İşçi olmadan üretim olmayacağını vurgulayan Avdagiç, şöyle devam etti:
“İşçinin emeğine bedel kazandırmadan, üretilen mal ya da hizmette de bedel olmaz. Bu yüzden üretimin dört temel ögesinden (emek, sermaye, toprak ve girişimciden) biri olan emek, keyifli olmadan bereketli bir üretim gerçekleşmez. Oda olarak biz son bir yıldır bu istikamette açıklamalar yapıyoruz. Üyelerimiz, emeğe sahip çıkma noktasında iş dünyasına örnek oluyorlar.
Personele verilen, işçiye verilen ek her artırım, onun daha insanca bir ortamda yaşaması için gösterilen çaba, karşılıksız kalmaz. Bu yüzden iş dünyamız, minimum fiyatta enflasyonun üzerinde bir fiyat artışı siyasetini izlemeli. Çok kıymetli bir Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanımız var. Şu an süren minimum fiyat görüşmelerin, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın kararlı tavrı, Vedat Bilgin’in getirdiği bakış açısıyla, iş ve personel dünyasını keyifli eden bir kararla neticeleneceğine inanıyoruz.“
“Kurdaki çok dalgalanmaların önüne geçilmesi büyük değer taşıyor”
İTO Başkanı Şekib Avdagiç, emtia fiyatlarındaki artış ve öteki tesirler sebebiyle enflasyon 2022 yılında da dünyada başrolde olacağını söz ederek, dünya ile entegre bir iktisada sahip Türkiye’nin de yüksek enflasyondan hissesine düşeni alacağını söyledi.
Yükselen enflasyonun beklentilerde önemli bozulmalara yol açtığını aktaran Avdagiç, bilhassa kur ve emtia fiyatlarındaki artıştan kaynaklanan yüksek enflasyonun bir dengelenme programıyla aşağıya çekilmesi gerektiğini lisana getirdi.
Türkiye’nin kur-faiz ikileminde enteresan ve hassas bir süreçten geçtiğini söz ederek, şunları kaydetti:
“Bizim kurda yaşanan artış karşısında söyleyeceğimiz tek kelam vardır; daha çok ihracat yapmalıyız, daha çok üretim yapmalıyız. Şunu âlâ biliyoruz, Türkiye bu süreçten hükümet, özel bölüm ve halkımız el ele vererek muvaffakiyetle çıkacaktır. Zira biz Türkiye’nin potansiyeline güveniyoruz. Türkiye iktisadının kur-faiz üzere iki parametreye hapsedilmeyecek kadar güçlü ve büyük olduğunu bir kere daha altını çiziyoruz. Daha evvel açıkladığımız üzere, tartışmalar faiz-kur ekseninden uzaklaştı. Gayesi faiz ve kur üzerinden hesap görmek olanlara imkan vermemeliyiz. Dünya ihracatındaki hissemizin yüzde 1’i, ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 90’ları geçtiği bu periyotta kur atakları manipülatiftir. Türk gerçek kesimi gücünü üretimden, yatırımdan, ihracattan almaktadır. Türkiye iktisadının çıpası üretimdir, yatırımdır, kısır bir döngüye mahkum edilemez.
Bu yüzden döviz-faiz sorununa farklı açıdan da bakmak durumundayız. Türkiye’nin yeni kalkınma modeli ‘üretim’ üzerine inşa edilmiştir. Türkiye’nin daima ek dış kaynak sağlamak için, önemli bir ek maliyet ödemesinin artık sonlandırılması gerektiği çok açık. Bununla ilgili bir yol ayrımına gelindi. Makul bir bedel ödenmesi gerekiyorsa, o bedeli de ödeyip iktisatta yeni bir periyoda geçilmesi gerekiyor. Lakin kurdaki artışın ve fiyatlama davranışlarını bozan çok dalgalanmaların önüne geçilmesi de büyük değer taşıyor.” (AA)
