Karar gazetesi yazarı Uğur Emek, köşesinde “Mega projelerin bedelini kim ödeyecek” isimli bir yazı kaleme aldı. Emek, kamu-özel iş birliği (KÖİ) projelerinin vatandaşların ödediğini belirterek “Hizmet fiyatını ya vergi mükellefi ya da hizmet kullanıcısı olarak sizler ödüyorsunuz. Yazı hususumuz sizlerin hangi hizmeti hangi sıfatınızla ödeyeceğinizle ilgilidir.” dedi.
Emek, KÖİ ödemelerinin bölümlere nazaran farklılıklarını yazısında şöyle aktardı:
“Yat limanlarında gelir garantisi bulunmamaktadır. Fiyatı direkt hizmet kullanıcıları ödemektedir.
Kent hastanelerinde iki cins ödeme yapılıyor. Birincisi, kamuoyunda kira diye bilinen kullanım bedelidir. İkincisi de 18 kalemden oluşan hizmet bedelidir. Kira bedelini direkt Sıhhat Bakanlığı ödemektedir. Hizmet bedelinin laboratuvar ve görüntüleme üzere kalemleri Sıhhat Uygulama Bildirimi kapsamında SGK tarafından; geri kalanı da Bakanlık bütçesinden ödenmektedir.
Akkuyu Nükleer Santralinde üretilen elektrik için Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş satın alma garantisi verdi. Satın alınacak fiyat ve fiyat evvelden belirlendi.
YİD (yap-işlet-devret) metoduyla yapılan gümrük kapılarında araç sayısı üzerinden gelir garantisi veriliyor. Bildiğim kadarıyla; bu projelerde gerçekleşen kullanım, garanti edilenin üzerinde kaldı ve ulusal bütçeden bir ödeme yapılmadı.
(Değerli okur, büyük projenin sıkıntısı de büyük olur demiştim ya. Bakın ölçeği görece düşük gümrük kapılarında talep varsayımı daha kolay ve gerçekçi yapılmış. Unutmayın mega proje baş ağrıtır).
Havaalanı ve demiryolu tesislerinde yolcu sayısı üzerinden gelir garantisi veriliyor. Gerçekleşme, öngörülenin altında kalırsa ortadaki fark ulusal bütçeden ödeniyor.
Karayollarında ve köprülerde araç sayısı üzerinden gelir garantisi veriliyor.
Pahalı okur bu projelerde sizlerden bir şikâyetimiz var. Sizler bu yolları ve köprüleri kullanmıyorsunuz. Neymiş, fiyatlar kıymetliymiş.
Siz Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim köprülerini kullanın diye KDV oranı yüzde 18’den, yüzde 8’e düşürüldü.
Yetmedi. Osmangazi Köprüsünde, Avrasya Tünelinde ve Ankara Niğde Otoyolunda; mukavelede belirlenen fiyatları uygulamada düşürüldü. Ortadaki fark “katkı payı” başlığı altında ulusal bütçeden ödeniyor.
(Katkı hissesi YİD projelerinde fiyatın kullanıcılar tarafından büsbütün yahut kısmen ödenmesi mümkün olmadığı durumlarda; yönetim tarafından vazifeli şirkete büsbütün yahut kısmen yapılan ödemedir).”