Dr. Mahfi Eğilmez
Bilimsel gerçekler yüksek faizin yüksek enflasyonun sonucu olduğunu gösterdiği halde bunun karşıtının geçerli olduğunu, yani yüksek enflasyonun yüksek faizin sonucu olduğunu sav edenler var. Argüman etmekle kalmıyor kanıtlamaya ve Merkez Bankası’nın faizini düşürerek enflasyonu düşürmeye uğraşıyorlar. Bilimsel gerçeğin aksisini kanıtlama uğraşı yeni bir yaklaşım değil. Türkiye tıpkı iddiayı 1994’de ortaya atıp uygulamaya kalkınca büyük bir kriz yaşamıştı.
Aşağıdaki grafik Merkez Bankası faizi (sol eksen), Enflasyon (sol eksen) ve USD/TL kuru (sağ eksen) ortasındaki alakayı gösteriyor (bu grafikte kullanılan MB Faizi dataları TCMB sitesinden, enflasyon bilgileri TÜİK’den ve USD/TL kuru bilgileri ay sonu kurları temel alınarak Bloomberg HT sitesinden alınmıştır.)
Grafik, Merkez Bankası’nın, yüksek enflasyonu düşürmek emeliyle faizi düşürdüğünü ve düşürdüğü andan itibaren kurun ve enflasyonun düşmediğini, tam aksine yükseldiğini açık ve net bir biçimde gösteriyor.
Toplumsal bilim dediğimiz şey yaşanmış olayların gözlemlenmesi ve tekraren test edilmesi sonucunda mutlaklık derecesine nazaran hipotez, teori ve kanun haline getirilerek tasnif edilmesi eforundan ibarettir. Toplumsal bilimler ve onun bir modülü olan iktisat bilimi birçok hususta üniversal sonuçlara sahip olsa da bu sonuçlar mahallî şartlara nazaran birtakım farklılıklar gösterebilir. Mesela ABD üzere parası rezerv para pozisyonunda olan bir ülkede kur enflasyon üzerinde değerli bir tesir yaratmazken Türkiye üzere parası rezerv para olmayan ve dolarizasyon tesirinde olan bir ülkede kur enflasyon üzerinde çok kıymetli bir tesir yaratabilir. Münasebetiyle enflasyonun nedenleri ortasında bu türlü farklılıklar çıkabilir. Onun için her vakit birinci nedene bakmak gerekir diyoruz: Türkiye’de kur artışında ve onun tesiri altında ortaya çıkan enflasyon artışında birinci neden risk artışıdır. Bu ortamda faizi indirmek demek risklere ek yapmak demektir. Risklere yapılan her ek kuru ve akabinde da enflasyonu yükseltir.
Bir vakitler ‘bilimden ayrılanı kurt kapar’ demiştim, bu sözümü kurdaki yükseliş çerçevesinde bugüne uyarlayayım: ‘Bilimden ayrılanı kur kapar.’
Bu yazı Mahfi Eğilmez’in ferdî blogundan alınmıştır.
