Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) TL cinsi mecburî karşılıklara uyguladığı faiz oranını sıfıra çekerken, gerçek şahıslarda dövizden dönüşüme uyguladığı ek faiz ödemesini de sonlandırdı.
TCMB dövizden TL’ye dönüşüm sağlayamayanlar için döviz hesaplarına yüzde 1,5 olarak daha evvel uygulayacağını açıkladığı komite sisteminde değişikliğe de gitti. Banka Cuma günü bankalara gönderdiği yazı ile gerçekleştirdiği değişikliklerin 15 Nisan tarihinden itibaren geçerli olacağını belirtti.
Değişiklik öncesi zarurî karşılıklara TL hissesini artırıcı istikamette yüzde 8,5 ile yüzde 14 ortasında farklılaşan faiz oranları uygulanıyordu.
TCMB gönderdiği yazıda, “Türk lirası cinsinden tesis edilen zarurî karşılıklara uygulanacak faiz/nema oranı yüzde sıfır olarak belirlenmiş ve yurt içi yerleşik gerçek şahıslara ilişkin hesapların dönüşümüne bağlı olarak Türk lirası zarurî karşılıklara ek faiz/nema ödenmesi uygulamasına son verilmiştir” dedi.
“Yüzde 20 dönüşümü sağlamayanlara 2 ay öteleme”
TCMB gerçek ve hukuksal bireyler için farklı ayrı DTH’tan TL’ye yüzde 20 dönüşüm oranı gayesine ulaşılması için belirlenmiş olan 8 Temmuz tarihini 2 Eylül’e erteledi.
TCMB, 2020 sonunda sıfırlanan döviz komite oranlarını dövizden TL’ye dönüşün yüzde 10 ve yüzde 20 oranlarını aşikâr tarihe kadar sağlayamayanlar için sıfırdan yüzde 1,5’e yükseltmişti.
Uygulamaya nazaran dönüşüm oranlarını tutturamayan bankalar dolar ve euro cinsinde yıllık yüzde 1,5 oranında komite oranlarını uygulaması yaklaşık 3 ay ötelenmişti. Uygulama kurul ödememek için yüzde 10 oranında DTH dönüşüm oranı için 15 Nisan’a, yüzde 20 oranında dönüşüm için 8 Temmuz’a kadar yapılmasını öngörüyordu.
Artık ise 8 Temmuz tarihi 2 Eylül’e ötelenmiş oldu. TMCB ayrıyeten 2 Eylül’e kadar yüzde 10 oranında dönüşüm sağlayamayan bankalara da “iki kat” komite uygulayacak.
TCMB’nin kurul uygulamasında yaptığı değişiklikler şöyle:
– Gerçek kişi dönüşüm oranının hesaplanmasında dalda yeknesaklığı sağlamak üzere, kelam konusu oranın paydasında yurt içi yerleşik gerçek bireyler olarak DT200H Döviz Tevdiat Hesapları/Yabancı Para İştirak Fonu Bilgi Cetveli’nde raporlanan yurt içi yerleşik gerçek şahıslar ile yurt dışı şubeler nezdinde izlenen yurt içi yerleşik gerçek şahıslara ilişkin hesaplar dikkate alınacak
– Altın hesaplarından Türk lirası mevduat/katılma hesaplarına dönüşen meblağlar dönüşüm oranı hesaplamasının hisse kısmında dikkate alınacak, öbür taraftan hissede kısmında altın hesapları yer almayacak
– Gerçek ve hükmî bireyler için başka ayrı yüzde 20 dönüşüm oranı gayesine ulaşılması için belirlenmiş olan tarih 8 Temmuz 2022 yerine 2 Eylül 2022 olarak uygulanacak, amaca ulaşamayan bankalardan 2 Eylül 2022 yükümlülük tarihinden itibaren ilgili zarurî karşılık tesis devrinin bitimini takip eden ikinci iş günü komite tahsil edilecek
– 2 Eylül 2022 yükümlülük tarihi prestijiyle dönüşüm oranı gerçek ve hukukî bireyler için başka ayrı yüzde 10’a ulaşamayan bankalardan alınacak kurulun oranları Tarife Cetveli’nin 30’uncu hususunda düzenlenmiş olan kurul oranlarının iki katı olarak uygulanacak
– Gayelere ulaşıp daha sonraki devirlerde tekrar gayenin altına düşen bankalardan amacın altına düştükleri devirler için komite tahsil edilecek, üzerinde kaldıkları devirler için komite tahsil edilmeyecek.