Akaryakıtta uygulanan eşel taşınabilir sistemi kapsamında, artan maliyetlerin tüketicilere yansımaması için, kur ve petrol fiyat artışları ÖTV’den karşılanıyor. Lakin gerek kur gerekse petrol fiyatındaki çok artış, vergi oranlarında indirime yönelik marj bırakmadı. Yani akaryakıt eserlerinden alınan ÖTV sıfır noktasına kadar geriledi. Bu durumda artan maliyetin vergi yoluyla karşılanmasının da sonuna gelinmiş oldu. Gelir Yönetimi E. Strateji Geliştirme Daire Lideri Nazmi Karyağdı, eşel taşınabilir sistemden vazgeçilmesi halinde verginin fiyata eklenerek litre başına 2.5-3 TL ortasında artırımın otomatik olarak pompa fiyatına yansıtılacağı manasına geldiğini bildirdi.
Dünya’dan Hüseyin Gökçe’nin haberine nazaran, Nazmi Karyağdı, eşel taşınabilir sisteminin uygulama sürecinde, Türk Lirası’nın paha kazandığı devirlerde akaryakıt kaynaklı ÖTV gelirlerinde önemli azalma yaşandığı bilgisini verdi. Buna nazaran 2017 yılında 65 milyar 622 milyon lira olan ÖTV geliri, TL’nin pahalandığı 2018’de 55 milyar 593 milyar liraya geriledi. 2019’da 60.1 milyar lira olan ÖTV tahsilatı, 2020’de 69 milyar lirayı bulurken, bu yılın Ocak-Eylül devrindeki tahsilat 26 milyar 178 milyon lira oldu.
Enflasyonu düşürmeyi hedefleyen maliye siyasetinin aracı olarak uygulanan sistemin vergi gelirini azaltmasına rağmen, vatandaş ve işletmelerin fiyat artışına maruz kalmasını önlediğini vurgulayan Karyağdı, bunun maliyet enflasyonunu değerli ölçüde azalttığını lisana getirdi.
“Çözüm süreksiz fakat tesiri yıkıcı olabilir”
ÖTV kaynaklı azalan vergi geliri için yeni kaynak arayışlarına girişildiğine değinen Nazmi Karyağdı, bunları, “Tütün ve alkol eserleri üzerindeki ÖTV’nin artırılması, finansman masraf kısıtlaması, araç masraflarının yüzde 70’inin masraf yazılması, bu yıl yüzde 20’ye inmesi gereken kurumlar vergisi oranının yüzde 25’e çıkarılması vb. gibi” formunda sıraladı. Azalan gelirin öteki vergiler üzerinden karşılanmasının süreksiz bir tahlil olduğuna vurgu yapan Karyağdı, bunun tesirlerinin kalıcı olabileceği ikazında bulundu. Dolaylı vergilerin azaltılarak iktisadın sağlıklı bir patikaya yönlendirilmesine gerektiğine işaret eden Nazmi Karyağdı, tekliflerini 4 hususta özetledi:
– Gelir Yönetiminin, aktifliğini artırmaya yönelik 2005’te başlattığı çalışmaları yine gündemine alması ve süratle dönüşüm sürecini tamamlaması,
– Kayıt dışılığı teşvik eden mevzuat düzenlemelerinin ortadan kaldırılması ve siyasi olarak bu uğraşın öncelikli husus olarak desteklenmesi,
– Ülke içinden transfer fiyatlandırması yollarıyla kar aktarılmasının kontrol ve uygulama ile önlenmesi,
– Harcama ve tasarrufa kaynak olan her türlü gelirin verginin konusuna girmesi. Bununla bir arada hem düzenleme hem de uygulama olarak adil bir vergi sisteminin tekrar inşa edilmesi.
|
Akaryakıtta eşel taşınabilir nedir? Eşel Taşınabilir Sistemi (EMS), akaryakıt eserlerinden alınan ÖTV’nin (Özel Tüketim Vergisi) indirilmesi ya da artırılması uygulamasıdır. Akaryakıt, motorin ve otogaz fiyatlarında uygulanan Eşel Taşınabilir Sistemi (EMS), akaryakıt eserlerindeki fiyat hareketlerini dengelemek yahut muhakkak bir fiyatta sabitlemek hedefiyle bu eserler üzerinden alınan özel tüketim vergisinin eserlerdeki fiyat artış ve azalışları ile aykırı orantılı formda arttırılıp azaltılması halinde uygulanan bir sistemdir. Bu sistem Türkiye’de geçen yıldan bu yana uygulanıyor. |
