Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2021 yılı 2. çeyreğine ait büyüme datalarına açıkladı. TÜİK datalarına nazaran Türkiye yılın ikinci çeyreğinde yüzde 21.7 büyüdü. TÜİK’in açıkladığı büyüme sayılarını yorumlayan Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, gerçek büyümenin yüzde 21.7 değil, yüzde 0.9 olduğunu söyledi.
2020 yılında pandemi nedeniyle yaşanan ekonomik daralmayı hatırlatan Gürsel, Koronaivrüs pandemisinin ekonomik tesirlerinin azalmasının iktisat üzerindeki tesirinin gerçek bir büyüme olarak algılanmaması gerektiğini söyledi. Gürsel, “Bu muazzam büyüme ne sürpriz ne de Türkiye iktisadında büyük bir atağa iktidarın tabiriyle ‘şahlanışa’ tekabül eden bir sayı değildir” dedi.
Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, TÜİK’in açıkladığı ekonomik büyüme sayılarını, Türkiye iktisadının büyüme sayılarına tesir eden faktörleri ve iktisada ait öngörülerini T24 müellifi Barış Soydan’a yorumladı.
“Çeyrekten çeyreğe baktığımızda 0.9 büyümüşüz”
TÜİK’in açıkladığı yüzde 21.7 büyüme sayısının iddialarla uyuştuğunu belirten Gürsel, 2020 yılında Koronavirüs tesiriyle iktisatta yaşanan daralmaya dikkat çekerek “2020’de Covid-19 şoku vardı. Büyük bir faaliyet kısıtlamaları oldu. Büyük bir belirsizlik oldu. İstihdam neredeyse 2 milyon azaldı. Bunu sonucunda ulusal gelirde büyük bir düşüş ortaya çıktı. Bir kez baz tesiri nedeniyle yüzde 20’si buradan geliyor zaten” tabirlerini kullandı. Gürsel, “Olduğundan çok daha büyümüş görünüyoruz lakin çeyrekten çeyreğe baktığımızda 0.9 büyümüşüz” dedi.
Büyüme kalemlerine bakıldığında net ihracatın katkısının çok yüksek olduğunu söyleyen Gürsel, bunun şaşırtan olmadığını tabir ederek, sayılara bakıldığın Türkiye iktisadının bir düşük büyüme patikasına girdiğini belirtti.
TÜİK’in açıkladığı 2. çeyrek büyüme sayılarından baz tesiri çıkarıldığında büyüme oranının yüzde 0.9 olduğunu söz eden Gürsel, evvelki yılların büyüme sayılarına da bakıldığında Türkiye iktisadının düşük büyüme patikasına girdiğinin göründüğünü söyledi.
İthalat ve ihracat sayılarının ekonomik büyüme üzerindeki tesirini anlatan Gürsel, “Bu büyümenin kalemlerine baktığımızda temel net ihracat çok yüksek katkı yapmış. Özel tüketim yüzde 22.9 lakin ihracat neredeyse yüzde 60 artarken ithalat yalnızca yüzde 19 artmış münasebetiyle net ihracat katısı çok yüksek. Bu türlü olması çok şaşırtan değil malum iç talepte büyük bir daralma oldu ve bu tabi ithalatı etkiledi. Öbür yandan da Türk Lirası’nda çok önemli paha kayıpları yaşandı. İçeride iç piyasada talep daralır ve rekabetçi hale gelirse ihracat da tabi önemli ölçüde artar” dedi.
“Türkiye iktisadı hem düşük büyüme hem de ticaret açığının yaşandığı bir patikada”
Türkiye iktisadının büyümesine ait öngörülerini paylaşan Gürsel, şöyle konuştu:
“Tabiki bu büyüme oranı düşük bir oran, her çeyrek 0.9 büyüseniz yıl sonunda yüzde 4 olur. 2020’nin ikinci çeyreğine baktığımızda 10.8 bir daralma olmuş. 3. çeyrekte ziyadesiyle telafi ediliyor bu daralma yüzde hala 16.4. Bu artış bittikten sonra 2020’nin 4. çeyreğinde yüzde 1.2 büyüme 2021’in birinci çeyreğinde 2.2 ve nihayet 2. çeyrekte yüzde 9.9 oluyor. Yani bu çeyrekler büyüme açısından 2018’de başlayan yavaşlamayı da göz önüne alırsak Türkiye iktisadı yine bir düşük büyüme patikasına girmiş görünüyor. Ekonomik büyüme yüzde 5’in altında olursa meseleler artıyor demektir. Bence üstünde durulması gereken nokta bu”
“Peki neden yüzde 9.9’da kaldı dediğimiz vakit. Aslında açık bir biçimde şunu görüyoruz; Özel tüketim yüzde 1.6 artmış bu çeyrekten çeyreğe epey önemli bir artış. Net ihracat yüzde 2.2 büyürken ithalat yüzde 3.3 büyümüş yani artık net ihracatın büyümeye olumlu katkısı da bitmiş. Bence bu da üzerinde durulması gereken bir nokta. Türk Lirası’nın büyük kıymet kaybı net ihracatı önemli ölçüde olumlu yapmıştı ve 2020’nin ikinci yarısı ve birinci çeyreğinde net ihracat bir büyüme vardı. Lakin bunun da bittiği izlenimi var.
Üçüncü çeyreği ve dördüncü çeyreği de bekleyelim ancak Türkiye iktisadı hem düşük büyüme hem de ithalatın ihracatı geçtiği hasebiyle ticaret açığının yaşandığı bir patikaya geri dönmüş üzere duruyor.”
“Ben olsam bu tabloda ben de gitmem seçime”
Barış Soydan’ın, ekonomik göstergelere bakıldığında, iktidarın seçime gitmesinde nasıl bir tesiri olabileceğini ve ekonomin seçim için verdiği bildirisi sorduğu Güsel, “Ben olsam bu tabloda ben de gitmem seçime” dedi.
Gürsel, seçime gitme kararının Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu tabloyu nasıl okuyacağına bağlı olacağını tabir ederek “Resmi telaffuzda -ki bunu inanarak mı söylüyorlar bilmiyorum- toparlanma bitti şahlanışa geçti deniyor. Şayet onlara bunu söylüyorsa o vakit bu şahlanış devam etsin bir mühlet daha bunun sonunda 2022’nin baharında bu seçimi yapalım derler. Fakat ben olsam yapmam zira şahlanış bir yana 2018-2019’a geri dönüş görüyorum” dedi.