Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgale başlamasının akabinde uygulanan yaptırımlarla bedel kaybeden ruble kayıplarının birçoklarını geri aldı ve işgal öncesi düzeyine geri döndü.
Mart ayı başında ruble dolara karşı yüzde 40 paha kaybetmişti fakat ayın sonunda ruble işgal öncesi düzeyine nazaran dolara karşı yalnızca yüzde 4 aşağıda.
Rublenin savaşa karşın bu kadar dirençli çıkmasında rol oynayan faktörler var.
Rublenin paha kaybının önüne geçmek için Rusya’nın aldığı birinci tedbirlerden biri Rusya Merkez Bankası’nın siyaset faizini 28 Şubat’ta yüzde 9,5’ten yüzde 20’ye çıkarması oldu.
İkinci olarak da döviz alımına yüzde 30 bedel getirildi. Bu oran şu an için yüzde 12’ye düşmüş durumda.
Rusya’da yaşayanların ve şirketlerin ruble satışı ve döviz alımına öbür pürüzler de getirildi.
Başka tedbir de petrol ve gaz üzere ihracatçı şirketlerin döviz gelirinin yüzde 80’ini rubleye çevirmelerinin kaide koşulması oldu.
Financial Times gazetesine nazaran Rusya Merkez Bankası savaşın birinci iki günü rubleyi korumak için piyasaya 1,2 milyar dolar enjekte etti.
Rusya’nın açıkladığı son tedbir ise petrol ve gaz alımı yapan ülkelerin ödemelerini ruble yapmaları istikametinde oldu.
Financial Times gazetesine nazaran katı sermaye denetimleri ve yabancıların ruble yatırımlarından çıkmalarının engellenmesi, ülkenin finansal sistemin çökmesini engelledi.
Bunun bir dezavantajı ise Rusya’nın global finansal sistemden düzgünce izole olması.
Ruble güçlü kalmayı sürdürebilecek mi?
Fakat kimi uzmanlara nazaran bu durum kalıcı değil.
Reuters haber ajansına konuşan Alfa Bank Şef Ekonomisti Natalia Orlova, rubledeki güçlenmenin ihracatçı şirketlerin aylık ve çeyreklik olarak dövizlerini satmalarından dolayı kaynaklandığını aktarıyor.
Orlova, bu durumun döviz piyasasında dengesizlik oluşturduğunu aktararak rublenin güçlendiğini vurguluyor ve bu durumun süreksiz olduğunu düşünüyor.
Financial Times gazetesine konuşan eski Rusya Merkez Bankası Lider Yardımcısı Oleg Vyugin ise savaş başladığında Rus vatandaşlarının ruble satmasıyla para ünitesinin bedel kaybettiğini, fakat bu durumun engellenmesiyle rubledeki düşüşün durduğunu söylüyor.
Öbür yandan ithalatın durması fakat gaz ile petrol ihracatının devam etmesi de Rus iktisadının dış ticaret fazlası vermesini sağladı.
Memleketler arası Finans Enstitüsü (IIF) ekonomistleri Elina Ribakova ve Robin Brooks’a nazaran Rusya Batı’nın uyguladığı yaptırımlar yüzünden daha az petrol satsa da petrol fiyatlarının artmasıyla birlikte hala önemli bir çıkar elde etmekte.
Rublenin güç kazanmasına karşın yaptırımların Rus iktisadına ziyan vereceği kestirim ediliyor.
Memleketler arası Finans Enstitüsü’nden Ribakova’ya nazaran Rus iktisadı bu yıl yüzde 15 daralacak.
Şimdiye kadar ülkeden 400 yabancı şirketin çıktığı varsayım ediliyor.
- Ukrayna’nın işgali ve savaş, Rusya iktisadını ne kadar etkiledi?
- Dünya Rus petrolüne ne kadar bağımlı?
Karaborsada ruble daha düşük düzeylerde
Economist mecmuasına nazaran de rublenin bu süreçten güçlü çıkması uzun vadede bedel kaybetmesine mani değil.
Piyasanın beklentisi bir yıl içinde para ünitesinin dörtte biri oranında bedel kaybetmesi.
Yabancıların ruble cinsinden alış satış yapması güç olduğu için de hacim düşük, karaborsada rublenin dolar karşısındaki ederi çok daha düşük düzeylerde.
Ruble, 1998 yılındaki borç krizinde yüzde 70, Putin 1999’da vazifeye geldiğinde yüzde 70 daha paha kaybetmişti.
Gaz ve petrol ihracatına daha büyük manilerin getirilmesi uzun vadede rublenin daha büyük meselelerle müsabakasına yol açabilir.