Dünya buğday ihracatında kıymetli bir role sahip olan Rusya ve Ukrayna ortasındaki gerilimin buğday arzını olumsuz etkileyebileceğine, fiyatlardaki üst taraflı baskının sürebileceğine, hatta bu ülkelerin buğday ihracatının durma noktasına gelebileceğine dair endişeler bu hafta piyasaların odak noktasında yer aldı. Vadeli süreç ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, savaş sebebiyle gübre fiyatlarında artışın “kaçınılmaz” olduğunu tabir ederek “Bunun sonucunda ise neredeyse tüm tarım emtialarına yayılan bir maliyet baskısı oluşmasını bekleyebiliriz”
Bilhassa ABD ve Avrupa tarafından Rusya’ya karşı yaptırım açıklamaları ve jeopolitik risklerin tesiriyle emtia piyasalarındaki üst taraflı risk devam ediyor.
“Rusya, bilhassa Orta Doğu ve Avrupa için kıymetli bir tedarikçi rolü üstleniyor”
Zafer Ergezen, yaptığı açıklamada, Rusya ve Ukrayna ortasında tansiyonla başlayan ve sonrasında savaşa giden süreçte tarım emtialarının en olumsuz etkilenenler ortasında yer aldığını, tarım emtiaları içerisinde ise bilhassa buğdayın daha çok öne çıktığını söyledi.
Bu süreçte buğday fiyatının yüzde 20’ye varan yükseliş kaydettiğini aktaran Ergezen, Rusya’nın dünyanın en kıymetli emtia üreticilerinden biri olduğunu, bilhassa Orta Doğu ve Avrupa için kıymetli bir tedarikçi rolü üstlendiğini, bu kapsamda Ukrayna ve Rusya ortasındaki savaşın, bilhassa Avrupa ve Orta Doğu üzerinde olumsuz bir tesir oluşturmasının kaçınılmaz göründüğünü söz etti.
Rusya’nın başta petrol ve doğal gaz olmak üzere buğday, mısır, paladyum, platin, alüminyum, nikel, gübre ve gübre kimyasalları üzere eserlerde kıymetli bir üretici ve tedarikçi pozisyonunda bulunduğunu aktaran Ergezen, “Buğdayda global ihracatın yüzde 17’si Rusya tarafından sağlanıyor. Rusya ve Ukrayna, birlikte global ihracatın yüzde 29’unu gerçekleştiriyor. Toplam üretimin ise yüzde 14’ü bu ülkelerden sağlanıyor. Elhasıl, bu iki ülkenin bir savaşa girmesi, global piyasalarda arz telaşlarının artmasına neden oluyor. Bu da fiyatlarda yükselişe yol açıyor.” diye konuştu.
“Savaş, maalesef gübre fiyatlarının da artmasına yol açacak”
Zafer Ergezen, Rusya ve Ukrayna’nın birebir vakitte gübre ve gübre kimyasalları alanında da dünyanın en büyük oyuncularından olduğunu vurgulayarak, “Bu 2 ülke ortasındaki savaş, maalesef gübre fiyatlarının da artmasına yol açacaktır. Yaptırımlar nedeniyle tedarik zinciri problemi olursa kelam konusu emtialarda üst istikametli hareket görülmesi epey olası. Bu durumda gübre fiyatlarında da artış kaçınılmaz olacaktır. Bunun sonucunda ise neredeyse tüm tarım emtialarına yayılan bir maliyet baskısı oluşmasını bekleyebiliriz.” tabirlerini kullandı.
Rusya’nın bir güç tedarikçisi olmasının savaşa kadar giden yolun kıymetli nedenlerinden biri olduğunu vurgulayan Ergezen, şunları kaydetti:
“İki ülkenin savaşa girmesi ve sonrasında yaptırımların konuşuluyor olması, güç fiyatlarında da yükselişi beraberinde getiriyor. Rusya, dünyanın en büyük 3 petrol üreticisinden biri. Bilhassa petrol fiyatlarındaki artış, birçok eserin fiyatının artmasına yol açıyor, açacaktır. Birebir vakitte buğday üretiminde de güç maliyetleri değerli maliyet ögelerinden biri. Güç fiyatlarındaki artıştan ötürü buğday fiyatlarında yükseliş baskısı vardı. Artık 100 doların üzerine çıkan petrol fiyatları, buğday fiyatlarındaki artışı destekleyen ögelerden biri oldu.”
Ergezen, Rusya’ya Avrupa’nın güç, Orta Doğu’nun tarım emtiaları, dünyanın ise paladyum, nikel, gübre ve gübre kimyasalları bağımlılığı olduğunu belirterek, yaptırımlar ve kapsamının kelam konusu emtia fiyatlarının geleceğini belirleyeceği öngörüsünde bulundu.
“Merkez bankalarını yeni bir imtihan bekliyor”
Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaşın kısa sürmemesi halinde dünyayı bekleyen enflasyon tehlikesi olduğuna dikkati çeken Ergezen, şunları kaydetti:
“Zati global olarak önemli bir enflasyon tehdidi altındayız. Hem ABD Merkez Bankası hem de öteki merkez bankaları, enflasyon karşısında tedbir almak için yarışıyorlar. Hatta siyasetlerini değiştiriyorlar. Ama Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaş daha şimdiden birçok emtianın fiyatının önemli ölçüde artmasına yol açtı. Petrol ve buğday üzere ana emtia kümesinin fiyatının artması, birçok eserin fiyatının artması manasına geliyor. Şayet fiyatlar bu düzeyde kalmaya devam ederse yeni açıklanacak enflasyon sayıları, merkez bankalarının daha sert tedbir almasına yol açabilir. Bu da daha süratli yahut daha fazla sayıda faiz artırımı manasına geliyor. Faiz artırımı ise daha yavaş büyüme ve daha düşük talep demek olacak. Özcesi, merkez bankalarını yeni bir imtihan bekliyor. Ama asıl imtihan siyasetçiler için olacak.” (AA)