Netflix’teki acımasız bir hayatta kalma yarışını anlatan Kore dizisi Squid Game’i (Mürekkep Balığı Oyunu) seyretmediyseniz bile internet ve toplumsal medyada bahsini duymuş olma ihtimaliniz yüksek.
İki hafta evvel gösterime giren çok şiddet içerikli macera dizisi büyük bir izleyici kitlesi çekti. O denli ki Netflix’in şimdiye kadar en çok izlenen üretimi olan romantik tarih dizisi Bridgerton’un rekoruna yaklaşmaya başladı.
Formatının yeni olmamasına rağmen, çarpıcı imgeleri, gerçekçi karakterleri ve insan tabiatına dair düşündürdükleriyle Squid Game bütün dünyada seyirci buldu.
Çocuk oyunları ve cinayetler
Squid Game, borca batmış ve çaresizlik içindeki 456 insanın, peş peşe altı oyun kazanırlarsa 39 milyon dolarlık mükafatı alıp gidebilecekleri umuduyla, kanlı bir hayatta kalma yarışının cazibesine kapılmasının kıssası.
Tek bir sorun var: Elenirlerse, bunu ömürleriyle ödüyorlar.
Yarışlar kolay. Yarışmacıların çocukluklarında oynamaya alışkın oldukları oyunlar bunlar. Burada seyircinin ekran karşısında çakılmasına sebep olan da temiz çocuk oyunlarının yırtıcı ölümlerle oluşturduğu zıtlık.
Squid Game’in direktörü Hwang Dong-hyuk “İnsanlar çaresiz yetişkinlerin bir çocuk oyununu kazanmak için hayatlarını tehlikeye atmasındaki ironiye vuruluyor” diyor.
“Oyunlar kolay ve kolay. O yüzden izleyiciler karmaşık birtakım oyun kurallarına değil daha çok her bir yarışmacının karakterine odaklanabiliyor.”
Dizinin çekiciliğinde bir nostalji ögesinden de kelam edilebilir. Örneğin üçüncü kısımdaki Dalgona balmumu şekerlemesi (Kore’de çocukların sevdiği karamela gibisi bir şekerleme) yarışı, birçok Korelinin çocukluğunda oynadığı bir oyun.
Burada oyuncuların kağıt kadar ince balmumu şekerlemesi üzerine çizilmiş biçimi, bir iğne kullanarak büyük bir dikkatle kesip çıkarması gerekiyor. Biçim çok karmaşık olduğunda, belirtilen müddette kalıptan çıkarılamazsa ve şekerleme çatlarsa, oyuncu kaybediyor.
Twitter’da bir Koreli “Squid Game seyrederken Dalgona şekerlemesi yemeyi özledim. Yemeyeli 20 yıl falan olmuş. Hala var mı onlar? Bulabileceğimi sanmıyorum” iletisini paylaşmış. Toplumsal medya, Squid Game gündemine adeta kitlendi.
Karakterler ‘bizden biri’
Uzmanlar dizinin muvaffakiyetinin, canlandırılan karakterlerle de ilgili olduğunu söylüyor.
Bunlar ekseriyetle toplumun “kaybetmiş” bireyleri. Tümünün büyük mali meseleleri olsa da, tek tek çok farklı hayatlardan gelmiş bireyler.
Örneğin baş roldeki kişi, ailesinin hürmetini kazanmaya çalışan kumar düşkünü işsiz bir adam. Yarışlarda karşısına Kuzey Kore’den kaçıp Güney’e iltica etmiş, trajik şeyler yaşamış bir genç, patronlarından makus muamele gören Pakistanlı bir göçmen emekçi üzere karakterler çıkıyor.
Sangmyung Üniversitesinden global kültürel içerikler konusunda uzman profesör Kim Pyeong-gang “Görünen o ki, beşerler, bilhassa de gerçek hayatlarında daima olarak yabancılaşma ve kırgınlık yaşayan genç nesil, kendisini dizideki karakterlere yakın hissediyor” diyor.
Öteki Doğu Asya ülkeleri üzere Güney Kore’de de, toplumun yarışa dayalı karakteri çok sayıda insanı yabancılaştırıyor. Ne kadar çok çalışsa da, herkesin yeterli okullara girmesi ya da âlâ işlere alınması mümkün değil.
Dizideki oyunlar da her ne kadar ölümcül de olsa, kazanan ve kaybedenin, kurallara uygun ve adil bir biçimde belirlendiği bir toplumsal alternatifi temsil ediyor.
Dizide müsabaka yöneticilerinden biri bunu şöyle söz ediyor: “Yarışmaya katılan herkes eşit. Dışardaki dünyada adaletsizliğe ve ayrımcılığa maruz kalan her şahsa adil bir yarışı kazanması için son bir fırsat veriyoruz.”
Kırmızı ışık, yeşil ışık
Batı medya kuruluşları Squid Game ile 2019 yılında Oscar mükafatı alan Kore sineması Parasite ortasında paralellikler kuran yazılara yer verdi. O sinemada de toplumdaki servet uçurumları ve adaletsizlik işleniyordu.
Lakin Asya’nın doğusunda seyirciler diziyi daha çok 2014 üretimi korku-bilimkurgu üslubundaki Japon sineması “As The Gods Will”e (Tanrıların İstediği Gibi) benzetiyor. Bu sinemada de misal bir hayatta kalma yarışı teması vardı lakin okul arkadaşları ortasında geçiyordu. Benzerlikler yüzünden Squid Game’i intihalle suçlayanlar bile oldu.
Örneğin As the Gods Will’de de Squid Game’in en çok alıntılanan sahnelerinden birinde geçen “Kırmızı ışık, yeşil ışık” isimli klâsik çocuk oyunu var. Dev bir kız çocuğu görünümündeki bir robot lazer ışını saçan gözleriyle yarışmacıları buluyor ve öldürüyor.
Ne var ki Squid Game’in direktörü Hwang intihal suçlamasını reddediyor ve iki senaryo ortasında bu türlü bir irtibat olmadığını, benzerliklerin birebir stilde olmalarından kaynaklandığını söylüyor.
“Ben Squid Game’i 2008 yılında planlamaya ve metni yazmaya da 2009’da başladım. İşaret edilen benzerlikler büsbütün tesadüf olup her iki tarafın da birbirinden çalması kelam konusu değildir” diyor.
Squid Game’e gösterilen büyük ilgi dizinin ikinci döneminin da yapılması davetlerini beraberinde getirdi. Lakin meraklılarının bunun için hayli beklemesi gerekebilir.
Variety mecmuasına konuşan direktör Hwang “Squid Game 2 için şimdi âlâ ve olgunlaşmış bir planım yok. Şu anda bunu düşünmek bayağı yorucu geliyor” dedi.