Süt bölümünde uzun müddettir yaşanan girdi maliyetleri ve satış fiyatlarına yönelik sıkıntılar ve tahlil teklifleri konusunda dal temsilcileri ortak bir basın açıklaması yayınladı. Dal Temsilcileri “Şayet fiyatlar önümüzdeki periyot için hak ettiği oranda revize edilmeden bu biçimde uygulanmaya devam edecek olursa ne yazık ki hayvanların kasaba gidişi hızlanacak, bunu et krizi takip edecektir.” dedi.
“Süt üreticileri büyük bir problem içerisindedir, geleceğe itimatla bakamamaktadır” denilen basın açıklamasına Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Lideri Şemsi Bayraktar, Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Genel Lideri Tevfik Keskin, Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği Genel Lideri Kamil Özcan, Türkiye Hayvancılık Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Lideri Ahmet Ertürk, Tarım Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Lideri Mehmet Özkurnaz, KÖY-KOOP Merkez Birliği Genel Lideri Eray Çiçek ve Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği Genel Lideri Sencer Solakoğlu imza koydu.
Bloomberg HT’nin aktardığı ortak açıklamada şu tabirlere yer verildi: “Süt, hayvancılık dalının lokomotif eseridir. Büyükbaş hayvancılığın ayakta kalabilmesi ve kırmızı et üretiminde sorun yaşanmaması lakin sütün istikrarlı ve teminatlı bir pazara sahip olmasıyla mümkündür. Geçtiğimiz yaz aylarında üretici örgütleri olarak yaptığımız açıklamalarda, hayvancılığın kıymetli bir imtihandan geçtiğini, üreticilerin umutlarının tükendiğini, ellerindeki hayvanları elden çıkarıp bölümden kaçmak istediklerini, bu güçlü süreçte üreticilerimizi desteklememiz gerektiğini aksi takdirde çok büyük ve telafisi yılları alacak bir meseleyle karşılaşmamızın kaçınılmaz olacağını belirtmiştik. Maalesef şu an üreticilerimiz başta yem olmak üzere girdi maliyetlerini karşılayabilmek için her ay hayvanlarını kestirerek yahut satmak zorunda kalarak süratle bölümden çıkmaktadır.“
“Geldiğimiz nokta, 2008 krizinden hiç ders alınmadığını göstermektedir”
2008 yılının süt hayvancılığı için çok berbat bir yıl olduğu hatırlatılan açıklamada, “Çünkü yem fiyatları olağandışı formda artmış, süt fiyatları tabana vurmuş, üreticiler damızlıklarını kestirmiş, tüm bunların sonucunda ise et fiyatları tepe yapmıştı. 2010 yılı ortalarında ithalat kapıları evvel aralanmış, sonra da arkasına kadar açılmıştı. Bu krizin ülkemize yalnızca ithalat maliyeti 9,2 milyar dolar olmuştu. Bugün de süt üreticilerinin meselelerine tahlil bulamazsak misal problemlerle müsabakamız kaçınılmazdır. 2008 krizindeki üzere yaklaşık bir milyon -belki çok daha fazla- damızlık hayvan, kasaba giderse hayvancılığı tekrar nasıl canlandıracağız?” denildi.
“Fiyata yapılan müdahaleler, uzun vadede tüketici hayrına değil”
Çiğ süt fiyatlarını enflasyon gerekçesiyle frenlemenin aslında dolaylı yoldan enflasyon ithal etmek manası taşıdığı kaydedilen açıklamada şöyle denildi:
“Üreticileri damızlık süt hayvanlarını kesip bölümden çıkmaya iten sebepleri düzgün tahlil etmeliyiz. Son devirde çiğ süt fiyatları, enflasyonu artırır gerekçesiyle Besin ve Ziraî Eser Piyasaları İzleme ve Kıymetlendirme Komitesi tarafından belirlenmekte ve Ulusal Süt Konseyi’ne (USK) açıklattırılmakta, kurul işlevsizleştirilip fiyat aslında bir manada frenlenmektedir. Fakat, bunu aşmak için tarafların USK’da bir ortaya gelip maliyetleri de dikkate alarak pazarlık yordamıyla çiğ sütün gerçek fiyatı oluşturulmalıdır.
Dünyada özgür piyasa iktisadından bahsedilen hiçbir ülkede bu türlü bir uygulamanın olduğu, olsa bile muvaffakiyete ulaştığı duyulmamıştır. Fiyata yapılan bu müdahale uzun vadede gerek üretici gerek tüketicinin hayrına olacak bir uygulama değildir. Kaynağı kurutmamız halinde et ve sütte yüksek enflasyon kaçınılmazdır. Uzun müddet çiğ süt fiyatlarını sabitlemek, Ulusal Süt Konseyi’nin itinayla hesapladığı maliyet kalemleriyle oynayarak maliyeti düşürmeye çalışmak üreticiyi üretimden uzaklaştırmaktan diğer bir işe yaramaz. Bu biçimde davranarak, bugün bizim üreticilerimize verilmeyen o paraların çok daha fazlasını yarın ithalatla dış ülkelerin üreticilerine vermek zorunda kalırız. Rusya’nın buğdayda uyguladığı yüksek fiyatı ve vergileri unutmamalıyız, yaşananlar söylediklerimizin yanlış olmadığını göstermektedir.”
“Hayvanları kasaba gönderiyoruz”
Milyonlarca üretici ve ailesi”nin ‘hayvanları kasaba gönderiyoruz’ diye çığlık attığı kaydedilen açıklamada, milyarlarca dolar harcanarak oluşturulan damızlıkların kasaba, üretimi artırmak için verilen milyarlarca liralık takviyelerin boşa gitmemesi, 2008 yılında yaşanan krizin tekrar yaşanmaması için üreticilerin sesine kulak verilmesi gerekiği daveti yapıldı.
Açıklamada, “Şayet fiyatlar önümüzdeki periyot için hak ettiği oranda revize edilmeden bu formda uygulanmaya devam edecek olursa ne yazık ki hayvanların kasaba gidişi hızlanacak, bunu et krizi takip edecektir. Dünyanın süt kesimi gelişmiş hiçbir ülkesinde, süt üreticileri piyasanın acımasız çarklarına mahkûm edilmemiştir. Bu ülkelerde devlet her vakit üretici lehine müspet bir ayrımcılık yapmaktadır. Zira bilinmektedir ki, ‘süt üreticisi demek yerinde istihdam’ demektir, ‘süt üreticisi demek milyonlarca aile’ demektir, ‘süt üreticisi demek kentlere göçün önlenmesi’ demektir” denildi.
“Çiğ süt fiyatı 4,95 TL olmalı”
Ortak basın açıklamasında, “Üreticilerimiz yemin kilosuna Ekim ayında 3 lira 30 kuruş ödemişlerdir. 1,5 pariteye nazaran eline geçmesi gereken fiyat 4 lira 95 kuruş olmalıdır. Bunun altındaki fiyat sürdürülebilirlikten ve üreticilerimizin beklentilerinden uzaktır. Dalda bu meselelerin devam etmesi halinde süt üreticilerinin ziyan görmesine ve yabancı ülkelerin çiftçilerinin ithalat yoluyla finanse edilmesine neden oluruz.
Üreticilerimiz Dünya fiyatlarını takip etmektedir. Ulusal Süt Konseyi’nin 3 lira 20 kuruşluk fiyatına nazaran 100 litre için ele geçen brüt fiyat 25,60 Euro’dur. 3 lira 2 kuruş net fiyata nazaran ele geçen fiyat ise 24,16 Euro’dur.
Gelişmiş ülkelerde 100 litre çiğ süt fiyatları ise şöyleydi; Yeni Zelanda’da 38,80 Euro, ABD’de 34,46 Euro, AB’de ise ortalaması 38,00 Euro’dur. Görüldüğü üzere gelişmiş ülke üreticileri talep ettiğimiz fiyatı almaktadırlar.
Ulusal Süt Kurulu, pariteyi göz önüne alarak üreticilerin beklentilerine yanıt verecek fiyatı 3’er aylık devirler halinde açıklamalı ve paritenin korunması sağlanmalıdır. Örneğin; 4 lira 95 kuruşluk fiyat açıklaması 1 Aralık 2021 ile 28 Şubat 2022 tarihleri ortasında geçerli olmalı, sonrasında güncellenmelidir” denildi.