Ayşe Sayın
BBC Türkçe, Ankara
TBMM Genel Şurası’nda 2022 Merkezi İdare bütçesinin görüşmelerine CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun iktidarı gaye alan konuşması, “el hareketi” ve “Yeliz” tartışması damgasını vurdu. Sık sık kendisine kelamlı sataşmada bulunan AKP milletvekilleri ile polemiğe de giren CHP başkanı, “Bu bütçe, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne yapılmış bir kumpas bütçesidir. Bu bütçeye hayır diyeceğiz” dedi.
Konuşması sırasında yaptığı el hareketi tartışma konusu olan CHP başkanı için AKP’liler “kınama cezası” istedi. CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel’in, Kılıçdaroğlu’nun, rastgele bir kişi yahut kümesi maksat almadığı açıklaması üzerine rastgele bir süreç yapılmadı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay isim vermeden Kılıçdaroğlu’nu eleştirerek, “Milletin kürsüsünden hareket çekenlere, millet o denli bir hareket çeker ki ömür uzunluğu kendinize gelemezsiniz” dedi.
TBMM Lideri Mustafa Şentop’un başkanlığında toplanan TBMM Genel Konseyi’nde sakin başlayan bütçe görüşmelerinde, CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu’nun kürsüye çıkmasından sonra vakit zaman hava gerildi. Yaklaşık 12 saat süren bütçe görüşmelerinin birinci gününde, hükümet ismine Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, bütçe sunumunu yaptı, görüşmelerin bitiminde de milletvekillerinin tenkitlerini yanıtladı.
Parti kümeleri ismine verilen sözlerde ise önder olarak CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ile HDP Eş Genel Liderleri Pervin Buldan ve Mithat Sancar kelam aldı.
GÜZEL Parti Genel Lideri Meral Akşener milletvekilli olmadığı için küme başkanvekilleri Erhan Usta ve Müsavat Dervişoğlu konuşurken, görüşmeleri baştan sona kadar izleyen MHP başkanı Devlet Bahçeli, geçen yıl olduğu üzere bu yıl da kürsüye çıkmadı, Küme Başkanvekilleri Levent Bülbül ve Erkan Akçay bütçe üzerine konuştu.
AKP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bütçe görüşmelerine katılmadığı için Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş ve Genel Lider Yardımcısı Nurettin Canikli, hükümetin bütçesini savundu.
Sancar’dan “erken seçim” önergesi
Getty ImagesBütçe görüşmelerinde kümesine ayrılan süreyi Pervin Buldan’la paylaşan HDP Eş Genel Lideri Mithat Sancar, Türkiye’de hem demokratik hem de ekonomik manada kriz olduğunu söyledi, “Krizden acil çıkışa muhtaçlık var” dedi. Sancar, muhalefet partilerine de “erken seçim” için ortak önerge verme daveti yaptı:
“Şimdi bu kadar büyük krizleri yaratan bir iktidarın vazifede kalmaya devam etmesi kabul edilebilir bir şey değildir. Kendilerini istifaya davet ediyoruz fakat istifa etmeyeceklerini de biliyoruz. O nedenle artık Meclis’e misyon düştüğüne inanıyoruz. Meclis bu mevzuda inisiyatif almalıdır. Erken seçim kararı bir an evvel bu meclisten çıkarılmalıdır. Bütün muhalefet partilerine davetimizi yineliyoruz: Erken seçim önergesini gecikmeden buraya daima birlikte getirelim. Ben biliyorum laf atanlar dahil, AKP sıralarında artık bulunan ve burada bulunmayan milletvekilleri ortasında bu gidişattan vicdanı sızlayanların sayısı az değildir. İnanıyorum ki artık bana laf atanlar dahil bu gidişattan vicdan azabı duyanlar az değildir. En azından erken seçim kararına evet oyu verebilecek sayıda vicdanlı AKP’li milletvekilleri vardır. Biz buraya erken seçim önergesini getirelim, kendilerini vicdanlarıyla baş başa bırakalım. Bu ülkeye sandığı getirelim.”
Kılıçdaroğlu iktidara yüklendi, AKP’lilerle polemiğe girdi
Meclis’teki bütçe görüşmelerine başkanlık sistemine geçilen 2018’den evvel Erdoğan-Kılıçdaroğlu tartışmaları gündem olurdu. Fakat artık görüşmelere Cumhurbaşkanı yardımcısı Oktay katıldığı için, kimi yorumculara nazaran “rakipsiz” kalan Kılıçdaroğlu, konuşması, kendisine laf atan iktidar milletvekilleriyle polemiğe girmesi ve tartışılan el hareketi ile öne çıktı.
Konuşmasında, iktidarı “128 milyar dolar”, “10 bin dolar alan siyasetçi” tartışmalarını da gündeme getirerek eleştiren CHP Önderi, Erdoğan’ı eleştirirken de sık sık “tek kişilik hükümet” vurgusu yaptı. Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlardan “bunlar”, “atanmışlar” diye kelam eden Kılıçdaroğlu, çoğunlukla da AKP sıralarına dönerek konuştu.
Merkez Bankası’nın 128 milyar dolarının “buharlaştığını” savunan Kılıçdaroğlu, AKP sıralarına dönerek, “Alıyorsunuz 128 milyar doları. Bir protokol yapıyorlar. Damada teslim ediyorlar. Damat ile kayınpeder ne yaptı 128 milyar doları? Kime sattılar? Biliyor musunuz?” diye sordu. AKP sıralarından kendisine laf atılması üzerine “Birisi de ‘Tarihte 128 milyar dolar olmadı’ diyor. Bu kadar habersiz. Bundan ne beklenir Allah aşkına. Bu iktidar, tek kişilik hükümet. Bu hükümet saygınlığı olmayan bir kişilik hükümet” karşılığını verdi. CHP önderi kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şu soruyu sordunuz mu? ‘Ben kendi vatandaşımdan niçin dolarla borçlanıyorum, niçin avroyla borçlanıyorum, bu memleketin Türk lirası yok mu?’ Hani milliydiniz, bunların hiçbiri ulusal değil. Kendi parasına değil de yabancı paraya güvenen birisi. Kitabını yazmışlar. Türk lirası nasıl pul edilir. Kitap bu. Tek kişilik hükümet, bir devlet bir kişinin iki dudağı ortasına teslim edilmez. Bu insanların töresinde, hukukunda devlet bir bireye teslim edilmemiştir. Tek bireye teslim ettik. Buradakiler hükümet değildir. Kabine diyorlar. Ne kabinesi? Erdoğan diyor ki ‘hiçbir vakit faizci olmadım.’ Bütün faizcilerin, bütün tefecilerin tek umudu Erdoğan’dır. Garantisi de umudu da Erdoğan’dır.
Getty Images“Kumpas bütçesi”
Bütçeyi “Türkiye Cumhuriyeti’ne kurulmuş kumpas bütçesi” olarak nitelendiren Kılıçdaroğlu, bu nedenle de “hayır” oyu vereceklerini söyledi:
“Bu bütçe milletin alın terini sömüren bir bütçedir. Bu bütçe yoksuldan alıp zengine veren bir bütçedir. Bu bütçe çiftçinin alın terini sömüren bir bütçedir. Bu bütçe Türkiye Cumhuriyeti devletini yoksullaştıran bütçedir. Bu bütçe cumhuriyet tarihinin en büyük kaynak transferiyle yoksuldan alıp zengine veren bir bütçedir. O nedenle bu bütçe, açık ve net söylüyorum, Türkiye Cumhuriyeti devletine yapılmış bir kumpas bütçesidir.”
Getty Imagesİktidarın, “sırtı kalınlara dokunamadığını” fakat gücünün yoksul fukaraya, esnafa yettiğini ve bu kesitleri tehdit ettiğini savunan Kılıçdaroğlu’na AKP milletvekillerinden “Sen de tehdit ediyorsun” karşılığı geldi. Bunun üzerine CHP önderi, “Kimseyi tehdit etmem. Şunu söylüyorum; kim yasa dışı bir imza atarsa, kim yolsuzluk yaparsa onların hiçbirini devlette tutmayacağım. Hırsızlık yapanı, yolsuzluk yapanı tutmayacağım. TBMM’yi de kirlilikten arındıracağım. Siyasi Ahlak Kanunu çıkaracağım” karşılığını verdi. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun “10 milyon dolar alan siyasetçi var” kelamını anımsatan Kılıçdaroğlu, AKP’lilere, “Kim olduğunu biliyorsunuz, ben de biliyorum. Üstteki arkadaş ‘niye aldın’ diye niçin sormuyor? Haksızlık karşısında susan dilsiz şeytandır. Bu kadar açık ve net. Gelecek buraya soracağız. O kişi kim?” diye seslendi.
“Benim adaylığım seni niçin bu kadar ilgilendiriyor?”
AKP Aydın milletvekili Metin Yavuz, “Aday olacak mısınız, aday olun bence?” diye laf atması üzerine de Kılıçdaroğlu, “Benim adaylığım seni niçin bu kadar ilgilendiriyor ha? Gel, gel, gel, geliyor gelmekte olan unutma! Geliyor gelmekte olan unutma sen!” karşılığı verdi.
Kılıçdaroğlu’nun akabinde AKP kümesi ismine kelam alan Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş da CHP önderinin geçen yılki konuşmasındaki “adaylık” tartışmasını anımsatarak, “Ben açıkçası, Kılıçdaroğlu’nun bu yılki konuşmasında Cumhurbaşkanlığı adaylığına biraz daha fazla yakın olduğunu gördüm ancak burada bu isimlendirmeyi yapmak haddimize değildir, bize düşmez” görüşünü lisana getirdi.
“Arkadaşlar Yeliz konuşuyor”
İktidarı “uyuşturucu baronlarına art çıkmakla” suçlayan Kılıçdaroğlu, “Zindaşti’yi mahpustan kim çıkardı? Tonlarca kokain yakalanıyor, savcı cüret edip soruşturma açamıyor” görüşünü lisana getirdi. AKP milletvekillerinin reaksiyon göstermesi üzerine “Konteyner numaraları bile yayınlandı, bu kadar mı habersizsiniz?” karşılığını verdi.
CHP başkanı, AKP İstanbul milletvekili Ahmet Hamdi Çamlı’nın kendisine kelamlı müdahalede bulunması üzerine de “Arkadaşlar, Yeliz konuşuyor” diye seslendi. Muhalefetin kahkahasıyla karşılanan bu kelamlar üzerine Çamlı kelam istedi. AKP küme yöneticileri Çamlı’yı oturması için ikna etmeye çalışırken, TBMM Lideri Mustafa Şentop, tutanaklara bakıp kelam vereceğini söyledi. Çamlı’nın Kılıçdaroğlu’nun konuşmasından sonra da konuşmak istemesi üzerine CHP milletvekilleri “Yeliz, Yeliz” diye tempo tuttu.
Ahmet Hamdi Çamlı, Meclis’te başkanlık sistemine ait Anayasa değişikliğinin görüşmelerinde “Yeliz” takma ismiyle toplumsal medya hesabından yaptığı yayınlarla gündem olmuştu.
AKP’li Demirbağ: Takma ismi Yeliz, ancak hareket galiz
Kılıçdaroğlu’nun konuşması sonrasında “sataşma” gerekçesiyle kelam alan Çamlı, Kılıçdaroğlu’na bir soru sormak istediğini, “Yeliz” sorununun bir “tantana olduğunu, aslı astarı olmadığını” söyledi. CHP’li Özel ise “Hepimiz o gece buradaydık. Siz, bir bayan takma ismiyle şuradan yayın yapıyordunuz. Kazara kamerayı kendinize çevirdiniz, ekranda gül cemaliniz vardı ve “Yeliz” yazıyordu” karşılığını verdi. Bu sırada AKP Elazığ milletvekili Zülfü Demirbağ’ın “Takma ismi Yeliz lakin yapılan hareket galiz” kelamları tutanaklara yansıdı.
El hareketi tartışma yarattı
Yurt dışından borçlanmaları eleştirirken, “Amerika’daki enflasyon, avroyla borçlandılarsa Avrupa Birliği’ndeki enflasyonu da sırtımıza yıkıyorlar” derken bir elini yumruk yapıp öteki elini üstüne vurarak yaptığı hareket ise tartışmalara ve AKP’lilerin protestolarına neden oldu. AKP sıralarından, “Bayanlar var burada” “ayıp, ayıp”, “özür dilesin” sesleri yükseldi, sıra kapaklarına vurarak bu hareket protesto edildi. Kılıçdaroğlu, tartışmalar ortasında konuşmasını sürdürdü.
CHP başkanının konuşmasının sona ermesinin akabinde, AKP Küme Başkanvekili Uzman Ünal, Kılıçdaroğlu’nun el hareketinin “genel ahlak kurallarına aykırı” olduğunu belirterek, kınama cezası verilmesi için süreç yapılmasını ve birleşime orta verilmesini istedi. Birleşimi yöneten Şentop, imajları izleyip karar vermek üzere birleşime orta verdi.
Özel: Konuşmasını güçlendirmek için
Verilen ortanın akabinde yine toplanan Genel Kurul’da CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel kelam alarak, Kılıçdaroğlu’nun el hareketine açıklık getirdi. Özel, Kılıçdaroğlu’nun konuşmasını güçlendirmek için elini öteki elinin sırtına vurduğunu ve bu hareketle hiçbir milletvekili yahut parti kümesini maksat almadığını vurguladı. Genel Kurul’da Özel’in bu açıklaması kâfi görüldü ve Kılıçdaroğlu hakkında bir süreç yapılmadı.
Toplumsal medyada gündem oldu
Kılıçdaroğlu’nun el hareketine ait manzaralar toplumsal medyada da gündem oldu. AKP’li milletvekili ve parti yöneticileri ise Kılıçdaroğlu’nun el hareketine ait imgeleri, sesini keserek paylaştılar.
Oktay: El hareketi çekene millet o denli bir hareket çeker ki
Getty ImagesHükümet ismine bütçe üzerindeki tenkitleri ise Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay yanıtladı. CHP’nin “tek parti periyodu nostaljisi” yaşadığını savunan Oktay, “Histeri krizleriyle kaleme kağıda sarılıp, karşılıksız mektuplar yazıyor, Türkiye’nin geleceğine kastedenlerden medet umuyorsunuz” görüşünü savundu:
“Yozgat’ta farklı, Meclis’te başka konuştuğunuzu; Anadolu’da Kandil’i yerle yeksan etmekten kelam edip, gelip terörle çaba tezkeresine “Sayın Öcalan” diye kelama başlayan HDP’nin güdümünde Meclis’te hayır oyu verdiğinizi bu millet görüyor! ‘Helalleşme de neymiş, yalnızca insanları avutmak, sömürmek’ deyip, 5 ay sonra ‘sözde helalleşme seyahatine çıkan’ tutarsızlığınızı hepimiz görüyoruz!”
Helalleşmenin “helalleşilecek kesimler” listesi çıkararak olmayacağını vurgulayan Oktay, CHP’lileri samimi olmamakla eleştirdi. CHP’lilere “Diyarbakır anneleriyle, aziz şehitlerimizin aileleriyle, gazilerimizle helalleşebilecek misiniz?” diye seslenen Oktay, isim vermeden Kılıçdaroğlu’na da el hareketi nedeniyle yüklendi:
“Milletin kürsüsünden hareket çekenlere, millet o denli bir hareket çeker ki ömür uzunluğu kendinize gelemezsiniz! Yalnızca kendinizden değil milletin teveccühünden de umudunuzu kesmiş durumdasınız; ki Mehmetçiğimizi şehit eden dağdaki terörist ve yandaşlarıyla, firardaki satılmış, hain FETÖ mensuplarıyla ve vesayet odaklarıyla ittifak arayışındasınız.”
CHP’lilerin “Milletin karşısına çıkalım, haydi gelin, çabucak sandık” diye laf atması üzerine de Oktay, “Ne oldu ağrınıza mı gitti arkadaşlar?” karşılığını verdi.
HDP’lilerin bütçeyle ilgili “savaş bütçesi” tenkitlerine reaksiyon gösteren Oktay, “PKK DEAŞ ve FETÖ terör örgütleriyle uğraşımız sizi rahatsız mı ediyor? Sizi rahatsız etse de biz uğraşımıza devam edeceğiz” dedi.
Kılıçdaroğlu’nun iktidara geldiklerinde çifçi, esnafın borçlarını silme vaatlerini anımsatan Oktay, “Şunu da sileceğim, bunu da vereceğim, onu da vereceğim” üzere vaatler veren Sayın Kılıçdaroğlu, geçmişteki “Siz ne veriyorsanız ben 5 fazlasını vereceğim” diyen siyasetçileri hatırlattı” diye konuştu. Oktay, “Yüzde 52’si yeşil alanlardan oluşan Türkiye’nin en stratejik ve çevreci şehircilik projesi” diye tanımladığı Kanal İstanbul’u ise şöyle savundu: