Tüketici Müracaat Merkezi Onursal Lideri Aydın Ağaoğlu, fahiş fiyatlarla uğraşta kontrol eksikliğine dikkati çekti. Ağaoğlu, “Ticaret Bakanlığı’nı televizyonlarda, haberlerde kontrol yaparken görüyoruz. Ellerinde kâğıt kalem, yazıyorlar. Nerede bu cezalar? Niye açıklamıyorlar” dedi.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan, fahiş fiyatlarla ilgili olarak “5 zincir market piyasayı alt üst ediyor” demişti. Erdoğan, Hal Yasası’nı işaret ederek, “Bu türlü bir suiistimal varsa zulmün önüne geçeceğiz” açıklaması yapmıştı.
Tüketici Müracaat Merkezi Onursal Lideri Aydın Ağaoğlu, sorunun kontrollerle çözülebileceğini belirtti. Ağaoğlu, şu değerlendirmeleri yaptı:
“Kabak 7,69 geçen haftaya nazaran 19-20 kuruş yüksek. Alışı 3,80 vergiler 57 kuruş, sürece ve sevk sarfiyatları 1,58 kuruş mağazacılık masrafları 2,04 toplam 7,99’a mal etmiş ve bunu 7,69’a 30 kuruş ziyanına bu maliyet hesapları doğruysa satıyor.
7,56 kuruşa mal edilen domatesi 5,29 kuruşa satıyor. Bunun sebebi ne olabilir? Takip edildiklerini hissettiler ‘Biz düşürelim fiyatları’ mı dediler? Takibe gelince, takip yapmak istiyorsak Ticaret Bakanlığı bunun üzerine sarfiyat. Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Tarım Bakanlığı ortak kurul oluşturdular. 3 sene evvel Ağustos 2018 döviz krizinde bunu gördük. Kimi düzenlemeler, denetlemeler yapıldı ve enteresan şeyler gördük.
“Ticaret Bakanlığı çıkarttığı mevzuatın peşinde durmadı”
Bir zincir market beni mahkemeye verdi, tazminat istedik. Ticaret Bakanlığı’nın açıklaması vardı ‘Biz bunlara ceza uyguladık’ diye. Ben de bunu tabir ettim. Son celse Ticaret Bakanlığı’ndan sorulmuş. Gelen karşılık hiçbir ceza uygulanmadığı tarafındaydı. Ticaret Bakanlığı hiçbir ceza uygulamadım dedi ancak ben gerekli evrakları mahkemeye sundum ve davayı kazanan taraf oldum. Ticaret Bakanlığı palavra söyler mi? Ticaret Bakanlığı Mahkeme’ye palavra bilgi verdi. Çıkarttığı mevzuatın peşinde durmadı. Haksız fiyat artışı kıymetlendirme heyeti var bunlar çalışmadı.
“Cezalar neden açıklanmıyor?”
Ticaret Bakanlığını televizyonlarda, haberlerde kontrol yaparken görüyoruz. Ellerinde kağıt kalem yazıyorlar. Nerede bu cezalar? Niye açıklamıyorlar? En değerlisi Rekabet Kurumu Mayıs 2020’de yaklaşık 1 buçuk yıl evvel 29 firmayı rekabeti ihlal ettikleri gerekçesiyle incelemeye aldı. Hakim ortak hareket ettikleri gerekçesiyle içerisinde zincir marketler de içinde olan firmaları inceledi.
“Dijital takip sistemi kurulmalı”
Planlı üretim yapılmalı. Bölge bölge teşvik verilsin. Trakya’da ayçiçeğine daha çok teşvik verilsin lakin Konya’da da pancar ve buğdaya yüksek teşvik verilsin. Temel besin eserleriyle ilgili dijital takip sistemi kurulmalı. Üreticiden domates çıktığında hangi hal, tüccar, markete gittiyse o elektronik sisteme girilirse takibi başlamış olur. Tarladan 3 liraya çıkan domates nasıl markette 9 liraya, pazarda 7 liraya satılıyor? 3 lirayla 7 lira ortasındaki fiyat farkı pazar esnafının cebine mi kalıyor yoksa orada kayıt dışı üreticiden gizlenen bir fiyat artışı mı var?
“Bakanlık şeffaf bir biçimde açıklasın”
Halde sıkı takip lazım. Kamu otoritesi pazarcıya 3 liraya fatura var neden 7 liraya satıyorsun diye soracak. Pazarcı, tüccardan 5 liraya aldım ve 3 liraya fatura kesti. Bu vergi kaçırma hatasını da oluşturabilir, üreticiye aldatma da olabilir. Kayıt dışı da takip edilmeli, üretim de desteklenmeli, dijital takip sistemiyle de denetim edilmeli. Bilhassa bunlarla uğraş etmesi için üç Bakanlık’tan oluşan bir uyum heyeti kuruldu. Bugüne kadar kime ne ceza kesmiş, neyi takip etmiş biz vatandaş olarak bilmek istiyoruz. Bakanlıklar misyonunu yapsın ve şeffaf bir biçimde açıklasın, olumlu katkısı olacak.” (ANKA)
