Türk Lirası’nın cazibesinin artırılması ve aksi dolarizasyonu desteklemek için 30 Eylül’e kadar uygulamada olan TL mevduata stopaj dayanağına yeni bir uzatma gündemde. Ekim 2020’de uygulamaya alınan stopaj indirimleri ile 6 aya kadar vadeli hesaplarda stopaj yüzde 15’ten yüzde 5’e, 1 yıla kadar vadelide yüzde 12 olan oran yüzde 3’e, 1 yıldan uzun vadelilerde ise yüzde 10’dan yüzde 0’a çekilmişti.
Dünya’dan Şebnem Turhan’ın haberine nazaran Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık datalarına nazaran 10 Eylül itibariyle TL mevduatların toplam mevduatın yüzde 44,8’ini, yabancı para mevduatlar ise yüzde 55,2’sini oluşturuyor.
Şubat 2021’de TL mevduatının hissesi en yüksek düzeye çıktı
Ekim 2020’de başlayan TL mevduata stopaj takviyesi son olarak Temmuz 2021’de iki ay daha uzatılmış ve takviyede müddet sonu 30 Eylül’de sona erecekti. Lakin son devirde alınan kararlar TL mevduata verilen dayanağın süreceğinin de işareti.
Merkez Bankası’nın geçen hafta yabancı para zarurî karşılık oranlarında yaptığı 2 puanlık yükselişle temmuzdan bu yana yabancı para zarurî karşılık oranlarını 4 puan artırmış oldu. Ayrıyeten TL cinsi zarurî karşılıkların da döviz olarak tutulmasını sağlayan rezerv opsiyon düzeneğinin da 1 Ekim itibariyle sona ereceğini açıkladı.
Siyaset faizinin marttan bu yana yüzde 19 olarak uygulanması TL mevduatta da faizlerin üst çekilmesine neden olmuştu. BDDK bilgilerine nazaran geçen yıl ekimde TL mevduatın toplam mevduat içindeki hissesi yüzde 49,3 iken Temmuz 2021 itibariyle bu oran yüzde 50,9’a yükseldi.
TL mevduata hem stopaj dayanağının uygulandığı hem de nakdî sıkılaştırma adımları ile dolar/TL’de gerileme ve mevduat faizlerinde yükselişin yaşandığı Şubat 2021’de TL mevduatın hissesi yüzde 51,4 ile son devirlerin en yüksek düzeyine çıkmıştı. Bu düzey dolar/TL’deki hareketlilik sonrasında mayıs ve haziranda yüzde 50 düzeyine gerilemişti.
En yüksek hacim 3 ay vadeli mevduatta
Merkez Bankası bilgilerine nazaran bankacılık dalında toplam TL mevduatı Temmuz 2021 itibariyle 1.6 trilyon lira. Bunun 387.8 milyar lirası vadesiz, 1.2 milyar lirası ise vadeli mevduatta bulunuyor. Vadeli mevduatta en yüksek hacim ise 815.1 milyar lira ile 3 ay vadeli mevduatta.
Merkez Bankası bilgilerine nazaran 304.8 milyar lira da 1 ay vadeli mevduatta bulunuyor. 1 yıl ve uzun vadeli mevduatta 75.4 milyar lira, 6 ay vadeli mevduat da ise 62.5 milyar liralık tasarrufu var vatandaşların. Vadeli mevduatların büyüklüğündeki değişim ise stopaj takviyesinin 6 ay ve 1 yıl vadeli mevduata ilgiyi artırdığını gösteriyor.
Merkez Bankası’nın datalarına nazaran bu yıl temmuzda geçen yıl temmuza nazaran 1 yıl vadeli TL mevduattaki artış yüzde 84,34 oldu. 6 ay vadeli mevduatta artış yüzde 21,88, 3 ay vadeli mevduatta ise yüzde 22,82 büyüme sağlandı. 1 ay vadeli mevduatta ise geçen yıl temmuz ayına nazaran yüzde 4,38’lik gerileme yaşandı.
