Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2021 yılına ait ‘İstatistiklerle Yaşlılar’ çalışmasının sonuçlarını açıkladı.
Buna nazaran, 2016’da 6 milyon 651 bin 503 kişi olan 65 yaş ve üzeri nüfus, son 5 yılda yüzde 24 artarak 2021’de 8 milyon 245 bin 124 kişi oldu. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı 2016’da yüzde 8,3 iken, 2021’de yüzde 9,7’ye çıktı.
Yaşlı nüfusun 2021’de yüzde 44,3’ünü erkek nüfus, yüzde 55,7’sini bayan nüfus oluşturdu. Nüfus projeksiyonlarına nazaran yaşlı nüfus oranının 2025’te yüzde 11, 2030’da yüzde 12,9, 2040’ta yüzde 16,3, 2060’ta yüzde 22,6 ve 2080’de yüzde 25,6 olacağı öngörüldü.
Yaşlı nüfus yaş kümesine nazaran incelendiğinde, 2016’da yaşlı nüfusun yüzde 61,5’inin 65-74 yaş kümesinde, yüzde 30,2’sinin 75-84 yaş kümesinde ve yüzde 8,2’sinin 85 ve daha üst yaş kümesinde yer aldığı görülürken, 2021’de yüzde 64,7’sinin 65-74 yaş kümesinde, yüzde 27,3’ünün 75-84 yaş kümesinde ve yüzde 8’inin 85 ve daha üst yaş kümesinde yer aldığı belirlendi.
Türkiye nüfusunun yaş yapısı değişti
Türkiye’de yaşlı nüfus, başka yaş kümelerindeki nüfusa nazaran daha yüksek bir süratle artış gösterdi. Global yaşlanma süreci olarak isimlendirilen “demografik dönüşüm” sürecinde olan Türkiye’de, doğurganlık ve ölümlülük suratlarındaki azalmayla birlikte sıhhat alanında kaydedilen gelişmeler, hayat standardının, refah seviyesinin ve doğuşta beklenen ömür müddetinin artmasıyla nüfusun yaş yapısı hal değiştirdi.
Çocuk ve gençlerin toplam nüfus içindeki oranı azalırken yaşlıların toplam nüfus içindeki oranı artış gösterdi. Türkiye oransal olarak yaşlı nüfus yapısına sahip ülkelere nazaran hala genç bir nüfus yapısına sahip olsa da yaşlı nüfus sayısal bakımdan hayli fazla.
Nüfusun yaşlanmasıyla ilgili bilgi veren göstergelerden biri olan ortanca yaş, 2016’da 31,4 iken 2021’de 33,1 oldu. Ortanca yaş 2021’de erkeklerde 32,4, bayanlarda 33,8 olarak gerçekleşti.
Nüfus projeksiyonlarına nazaran, ortanca yaşın 2025’te 34,1, 2030’da 35,6, 2040’ta 38,5, 2060’ta 42,3 ve 2080’de 45 olacağı kestirim edildi.
Çalışma çağındaki yüz bireye düşen yaşlı sayısını söz eden yaşlı bağımlılık oranı, 2016’da yüzde 12,3 iken 2021’de yüzde 14,3’e çıktı.
Nüfus projeksiyonlarına nazaran, yaşlı bağımlılık oranının 2025’te yüzde 16,4, 2030’da yüzde 19,6, 2040’ta yüzde 25,3, 2060’ta yüzde 37,5 ve 2080’de yüzde 43,6 olacağı öngörüldü.
Nüfus iddialarına nazaran, 2021’de dünya nüfusunun 7 milyar 831 milyon 718 bin 605 kişi, yaşlı nüfusun ise 764 milyon 321 bin 142 kişi olduğu kestirim edildi. Buna nazaran, dünya nüfusunun yüzde 9,8’ini yaşlı nüfus oluşturdu. En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip birinci üç ülke, yüzde 34,3 ile Monako, yüzde 28,8 ile Japonya ve yüzde 22,8 ile İtalya oldu. Türkiye, 167 ülke ortasında 68. sırada yer aldı.
Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu vilayet, 2021’de yüzde 20,1 ile Sinop oldu. Bu ili yüzde 19,2 ile Kastamonu, yüzde 17,8 ile Artvin izledi. Yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu vilayet ise yüzde 3,5 ile Şırnak oldu. Bu ili yüzde 3,9 ile Hakkari, yüzde 4 ile Şanlıurfa izledi.
Yaşlı nüfus oranı vilayet seviyesinde yıllara nazaran incelendiğinde, toplam nüfus içinde yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu vilayet sayısı 2016’da 8 iken, 2021’de 22 oldu. Nüfus projeksiyonlarına nazaran yaşlı nüfus oranının en yüksek olacağı vilayet sayısının 2025’te 33’e çıkacağı iddia edildi.
Toplam nüfus içinde yaşlı nüfus oranının yıllara nazaran en düşük olduğu vilayetlerin, genç nüfus yapısına sahip olan Şanlıurfa, Şırnak ve Hakkari olduğu görüldü.
Yaklaşık her 4 haneden birinde en az bir yaşlı fert var
Türkiye’de 2021’de toplam 25 milyon 329 bin 833 haneden 6 milyon 112 bin 760’ında yaşlı nüfus olarak tanımlanan 65 ve daha üst yaşta en az bir fert bulunduğu belirlendi. Öbür bir sözle, hanelerin yüzde 24,1’inde en az bir yaşlı fert yaşadığı görüldü.
En az bir yaşlı fert bulunan 6 milyon 112 bin 760 hanenin 1 milyon 561 bin 398’ini tek başına yaşayan yaşlı fertler oluşturdu. Bu hanelerin yüzde 74,9’unda yaşlı bayanlar, yüzde 25,1’inde ise yaşlı erkekler yaşıyor.
En az bir yaşlı fert bulunan haneler içinde tek kişilik yaşlı hane halkı oranının en yüksek olduğu vilayet, 2021 yılında yüzde 35,2 ile Burdur oldu. Bu ili yüzde 34,9 ile Balıkesir, yüzde 34,4 ile Çanakkale izledi. Bu oranın en düşük olduğu vilayet ise yüzde 6,5 ile Hakkari oldu. Bu ili yüzde 12,5 ile Şırnak, yüzde 12,9 ile Batman izledi.
Yaşlı nüfusun yüzde 0,1’ini oluşturan 100 yaş ve üzerindeki yaşlı kişi sayısı 2021’de 5 bin 859 oldu. Türkiye’de 100 yaş ve üzerinde en fazla yaşlıya sahip birinci üç vilayet sırasıyla 815 bireyle İstanbul, 276 bireyle Şanlıurfa ve 272 şahısla Mardin iken, en az yaşlıya sahip birinci üç vilayet ise 7 şahısla Bartın ve Bayburt, 8 bireyle Ardahan ve Bilecik oldu. (AA)