Rusya’nın Ukrayna topraklarına yönelik olarak başlattığı işgal harekatı beşinci gününe girdi. Birinci iki gün süratli hareket eden Rus birliklerinin son 72 saatte karşı karşıya kaldığı güçlü direniş nedeniyle yavaşladıkları bildirilirken tüm dünyanın dikkati, Belarus’un mesken sahipliğinde düzenlenen ateşkes müzakerelerine çevrildi. Süreci en yakından takip edenlerin başında Türkiye geliyor.
VOA Türkçe’nin haberine nazaran Türkiye, Rusya Federasyonu ile yalnız bölgesel hususlarda değil, doğalgaz ve petrol ithalatından nükleer santral inşaatına kadar birçok alanda işbirliği yapıyor. Fakat bilhassa Türkiye’nin ekonomik krizle karşı karşıya kaldığı 2022 yılında Rusya’yla yapılan turizm, hayati kıymete sahip.
Son yıllarda Rusya, Türkiye turizminin ana aktörü haline geldi. Kültür ve Turizm Bakanlığı datalarına nazaran geçtiğimiz yıl Türkiye’ye 29 milyon 400 bin turist gelirken birinci sırada yaklaşık 4 milyon 700 bin turist gönderen Rusya yer aldı.
Rusya Başbakan Yardımcısı’ndan Turizm Dairesi’ne ‘‘yerli turizmi geliştirin’’ daveti
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Ocak ayında Türkiye’nin 2022 yılı turizm geliri amacını bir evvelki yıla nazaran 10,5 milyar dolarlık artışla 35 milyar dolar olarak açıkladı. Bakanlığın hem gelir hem de turist sayısındaki artışta en fazla umut bağladığı ülke hiç kuşkusuz Rusya’ydı.
Fakat Ukrayna’nın beklenenden daha çok direniş göstermesi ve buna ek olarak başta Avrupa Birliği ve ABD olmak üzere birçok ülkenin Rusya’ya yönelik ambargo ve kısıtlamalara katılacağının açıklaması, Moskova’nın atak öncesindeki hesaplarını bozmuş görünüyor. Merkezi Ankara’da bulunan Rusya Araştırmaları Enstitüsü, Rusya Başbakan Yardımcısı Dimitri Çernişenko’nun Rus Turizm Dairesi Rosturizm’e Ruslar’ın bu yaz kendi ülkelerinde tatil yapmaları için kampanya teklifleri hazırlaması talimatı verdiğini yazdı.
‘‘Rusya-Ukrayna savaşı uzarsa en az 10 milyar dolar, kısa müddette çözülürse 5 milyar dolar turizm gelirlerinde kayıp olur’’
Turizm acentesi sahibi Cem Topaloğlu, Türkiye’nin maksat turizm gelirinin en az beşte birinin Rusya’dan gelecek turistlere bağlı olduğunun altını çizerken, savaşın akabinde başlayan yaptırımların bu amacın çok uzağında kalınmasına yol açacağı kaygısını taşıyor.
Topaloğlu, ‘‘Rusya ve Ukrayna savaşı tüm beklentileri bozdu. Turizm açısından önümüzdeki tablo hiç de iç açıcı değil. Geçen yıl 4,5 milyon civarında turist gelmişti. Bu yıl 6 ya da 6,5 milyon Rus turist bekleniyordu. Bakanlık kişi başı turist harcamasını 900 dolar olarak hesaplıyor. Lakin çalışmak için gelen Ermeni ve Gürcü, transit geçen İranlı da turist kabul edilince bu ölçü düşüyor. Bence bir turistin harcaması 1200 dolar civarında. 6,5 milyon gelmezse neredeyse 8 milyar dolar kayıp olur. Buna 2,5 milyon Ukraynalı turistin en az 1,5 milyonunun gelemeyeceği varsayımını da eklersek kayıp 10 milyar doları aşıyor. Ki Rusların ‘alyans’ dediği ortak acentelerle çalışan Özbek, Tacik, Kazak da gelmeyebilir hatta Azerbaycanlılar’da da kayıp yaşayabiliriz. Burası da 1 milyar dolar fiyat. Yarın müzakereler sonuç verse, kısa müddette sorun çözülse, bu yaşananlar ve devamında yaşanacak artçı krizler nedeniyle en optimist iddiayla 5 milyar dolar kaybederiz. Zira Rusya’da hem gelir kaybı oluşacak hem de inanç kaybı’’ dedi.
Başta İtalyan, Fransız ve İspanyol olmak üzere Avrupalı turistlerin Türkiye’deki insan hakkı ihlalleri ve tabiat katliamları nedeniyle Türkiye pazarına küstüğünü vurgulayan Cem Topaloğlu, bu yıl İsrailli turistlerde beklenen artışın ise Ukrayna ve Rusya pazarının yerini tutamayacağını lisana getirdi.
‘‘Böyle bir ortamda Rusya’dan değil 6,5 milyon 650 bin turist gelir mi o bile şüpheli’’
Eski Turizm Bakanı Bahattin Yücel, Türkiye’nin savaş şartlarında dahi güçlü bir diplomasi uyguladığını ve Rusya’yla alakalarını ateşe atmamak için gösterdiğini vurgularken bilhassa ekonomik ve mali yaptırımların Rus iktisadını sarsacağına dikkat çekiyor.
Yücel, ‘‘Önce bir hakikati kabul etmek gerekir. Türkiye şu ana kadar çok serinkanlı bir dış siyaset izledi. Rusya’ya karşı dikkatli ve ihtimamlı bir tavır sergiledi. Lakin savaş uzarsa kimse savaşı bırakıp tatile girmez. Bu biçimde düşük yoğunlukla sürerse Rusya’nın önemli tedbirler almasını gerektirecektir. Bu türlü bir ortamda Rusya’dan değil 6,5 milyon, 650 bin turist gelir mi, o bile kuşkulu. Rusya Başbakan Yardımcısı’nın verdiği talimat bu bakımdan kıymetli. Üstelik Sberbank ATM’lerde 20 dolardan daha düşük meblağlarda para çekme müsaadesi veriyormuş. Bu türlü bir durumda Rusya insanını tatil yapsın diye yurtdışına göndermez. Bu durum Türkiye turizmi için bir öbür kayıp yıl manasına gelebilir’’ dedi.
Enflasyon ve cari açık baskısı altında güç günler geçiren hükümetin ekonomik krizden çıkışta turizm gelirlerine çok güvendiğini belirten Bahattin Yücel, lakin mevcut tablonun bu beklentiyi çok büyük ihtimalle karşılayamayacağını lisana getirdi.
