*Vergi Uzmanı Dr. Ozan Bingöl
Cep telefonu üzerinden Özel Tüketim Vergisi ödüyoruz. Cep telefonsuz hayatın devamının güç olduğu günümüzde, temel bir muhtaçlık haline gelen bir eser için lüks eserlerden alınması gereken “ÖZEL TÜKETİM” vergisi ödemek zorundayız. Bu durum ülkemize has bir ÖTV uygulaması olarak vergi literatürüne geçmiştir.
Pekala cep telefonundaki özel tüketim vergisi oranı kaçtır? Cep Telefonu alırken ne kadar vergi ödüyoruz?
Cep telefonunda daha evvel tek oranlı ÖTV kelam konusu iken, 2019 yılından itibaren telefonun vergisiz fiyatına nazaran artan oranlı ÖTV sistemine geçtik. Mevcut durumda cep telefonu fiyatına nazaran geçerli ÖTV oranları aşağıdaki üzeredir:
- 640 TL ve altı cep telefonlarında ÖTV oranı %25,
- 640 TL’nin üzerinde lakin 1.500 TL’yi aşmayan cep telefonlarında ÖTV oranı %40,
- 1.500 TL’nin üzerindeki cep telefonlarında ÖTV oranı %50 olmuştu.
Üstteki ÖTV artışı telefonun KDV matrahına da ek edileceğinden artışın en son fiyata yansıması daha da yüksek olmaktadır. Aşağıda vergisiz fiyatı 2.000 TL olan cep telefonu alımında ödenen vergileri bir örnekle açıkladım:
Bir vatandaş gümrük girişi 2.000 TL olan bir cep telefonunu için;
- %1 Kültür Bakanlığı hissesi 20 TL
- TRT Bandrol fiyatının matrahı: 2.020 TL
- %10 TRT bandrol fiyatı 202 TL
- ÖTV’nin matrahı: 2.222 TL
- %50 ÖTV 1.111 TL
- KDV’nin Matrahı 3.333 TL
- Daha sonra %18 KDV 600 TL (KDV 599,94 TL’dir anacak sayı yuvarlanmıştır.)
- 2.000₺ gümrük girişli telefon için aracı ve bayi karı hariç olmak üzere ödenen vergi 1.933 TL
Görüldüğü üzere bir telefon kendine alan vatandaş bir telefonda hazineye almaktadır. Vergisiz fiyatın %96,6’sı kadar vergi tahsil edilmektedir.
Üretmeden üretenden çok kazanmak kelamının beden bulmuş, ete kemiğe bürünmüş halidir karşımızdaki.
Fakat cep telefonunu almakla ile bitmiyor olay. Bu cep telefonu ile konuşurken de vergi ödemeye devam ediyoruz. Telefon kullanımında;
- Telsiz Kullanım Fiyatı aylık 3,10 TL
- Özel İrtibat Vergisi %10
- KDV %18
-Ayrıca bu telefondan konuşmak için yeni bir çizgi aldıysanız Yeni Tesis Özel Bağlantı Vergisi: 86,00 TL; bu vergi, yeni abonelikler için 12 eşit taksitte faturalandırılmaktadır. Bu vergi faturanızda, Öbür Vergiler, Harçlar, Fonlar kaleminde yer alır.
-Son olarak, aygıt yahut paket üzere belirli bir bedel içeren kampanyaya katılmanız durumunda faturanıza yansıyacak bir damga vergisi olacaktır. Tarafınızdan imzalanan sözleşmede/taahhütnamede yer alan en yüksek nakdî fiyatın %0,948’i olarak hesaplanır ve tarafınıza yansıtılır.
Telefonun şarjının bitmesi halinde ise elektrik kullanımı ile birlikte vergi ödemeye devam ediyoruz;
-Elektrik Güç Fonu: Elektrik altyapısını düzgünleştirmek için Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı’nda yapılan çalışmalara aktarılan bedeldir.
-TRT Hissesi: 3093 Sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanunu gereği, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu’nun masraflarının karşılanabilmesi için aktarılan bedeldir
-Elektrik Tüketim Vergisi (ETV yahut BTV): Sayacın bulunduğu bölgedeki belediyeye aktarılan bedeldir. Mesken ve ticarethanelerden tüketim meblağının %5’i, sanayi kümesinden ise %1 oranında tahsil edilir.
KDV: Tüketim fiyatı üzerine tüm eklemeler yapıldıktan sonra çıkan meblağın %18’i kadar Katma Bedel Vergisi alınır.
Bu kadar vergi öderken her hanede telefonun olması demek aslında hazineye gelir demektir, lüks makam araçları demektir, şatafatlı makam odaları demektir, hesapsız makam harcamaları demektir…
Cep Telefonunda Bilinmeyen ÖTV Artırımı Nasıl İşliyor?
2019 yılı Mayıs ayında cep telefonunda artan oranlı ÖTV sistemine geçtik. Artan oranlı sistemin pahası çok yüksek, lüks niteliği olan cep telefonlarını daha yüksek oranlı ÖTV’ye tabi tutması beklenirdi. Lakin, artan oranlı sistemde vergi matrahına temel olacak limitler çok düşük tutuldu. En düşük ÖTV oranına tabi telefonlar vergisiz fiyatı 640 TL ve altı olanlardır. Artan kurlar nedeniyle bu fiyata telefon bulmak neredeyse imkansız. Hasebiyle en alt ÖTV oranı neredeyse uygulama dışı kaldı. Telefonun vergisiz fiyatı 1.500 TL’nin üzerinde ise bu defa ÖTV oranı ikiye katlanıyor ve %50 oluyor.
Artan oranlı sistemde ÖTV oranının tespitinde dikkate alınacak telefon fiyatlarında hiç güncelleme yapılmaması nedeniyle, kurdaki ve enflasyondaki artışlarla birlikte aslında cep telefonlarının neredeyse tamamı en üst ÖTV oranı olan %50’lik ÖTV oranına tabi hale geldi. Böylelikle, cep telefonlarına rastgele bir düzenleme yapmaksızın bâtın ÖTV artırımı yapılmış oldu. Mevzuyu bir örnekle açıklayayım:
2019 yılı mayıs ayında artan oranlı ÖTV sistemine geçildiğinde dolar kuru 5,95 TL idi. Yani o gün 200 dolara gümrüğe gelen bir cep telefonu o gün ki kurla 1.190 TL yapmakta idi ve %40’lık ÖTV oranına tabi idi.
Birebir cep telefonuna bugüne kadar hiç artırım gelmemiş olsa bile bugünkü kur ile (kur 9,50 kabul edelim, 200 X 9,50 = 1.900 TL) 1.900 TL olmakta ve %50 ÖTV oranına tabi tutulmaktadır. 3 yıldır bir matrah güncellemesi olmadığı için bu da zımnî bir vergi artırımı demektir.
ÖTV’nin matrahına TRT bandrol fiyatı ve Kültür Bakanlığı hissesi da dahil olduğunda vergi yükü daha da artmaktadır.
Adil, öngörülebilir bir vergi sisteminde vergi kanunlarındaki sayı, meblağ, matrah güncellemelerinin yalnızca mükellefle yük getirenler için değil, mükellefin lehine olacaklar için de yapılması gerekir. Yoksa, düzenleme yapılmadan bâtın kapalı vergi artışlarını yaşamak zorunda kalırız.
Bu yazı Ozan Bingöl’ün ferdî blogundan alınmıştır.
