Patronla personel ortasındaki ihbar müddeti davasına son noktayı koyan Yargıtay Hukuk Genel Heyeti, iş arama müsaadesinden yararlanmanın çalışanın isteği şartına bağlı tutulmadığına hükmetti. Emsal kararla birlikte; talep bulunmasa da personele iş arama müsaadesi verilmesi mecburî hale gelirken, patron bu bahiste bir takdir hakkına sahip olmayacak.
Özel bir şirkette çalışan 55 yaşındaki emekçi, Toplu İş Mukavelesi unsurları mucibince emekliliğe sevk edildi. 22 haftalık ihbar öneli kullanabileceğinin bildirilen personel, bu müsaadenin kullandırılmadığı gerekçesiyle İş Mahkemesi’ne müracaat etti.
Davacı emekçi, mukavele gereği; kıdemi 5 yıldan fazla olan çalışanın ihbar önelinin 22 hafta olduğu ve patronun her gün günde 4 saat iş arama müsaadesi vermek mecburiyetinde olduğunu tabir etti. Arama müsaadesi kullandırılmadan çalıştırıldığını ve işine fiilen son verildiğini öne süren davacı, iş arama müsaadelerine ait fiyatın yüzde 100 artırımlı olarak ödenmesi gerektiğini ileri sürerek iş arama müsaadesi alacağının faiziyle davalıdan tahsilini talep etti.
Davalı şirket, savları reddetti. Mahkeme, davacının eksper tarafından hesaplanan iş arama müsaadesi alacağına hak kazandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verdi. Kararın temyiz edilmesiyle devreye giren Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, mahkeme kararını bozdu.
“İşveren bu husus hakkında takdir hakkına sahip değil”
6. İş Mahkemesi, birinci kararında direndi. Bu karar da davalı şirket tarafından temyiz edilince devreye bu kere Yargıtay Hukuk Genel Konseyi girdi. 4857 sayılı İş Kanunu’nun emekçiye bildirim mühleti içinde iş arama imkanının tanındığının hatırlatıldığı Yargıtay kararında, “İş arama müsaadesine ait düzenlemede patronun talep şartından bahsetmeksizin çalışana iş arama müsaadesinin verilmesi gerektiği belirtilerek bu mecburilik karara bağlanmıştır. Bildirimde iş arama müsaadesini toplu kullanmadığı takdirde günde 4 saat çalışacağının belirtildiği, davacının da iş kontratının feshinin yasaya, işyeri uygulamasına karşıt olduğu ve toplu müsaadeyle ilgili yazılı ya da kelamlı bir talebinin bulunmadığını belirterek itirazda bulunduğu ortadadır. İş arama müsaadesinin kullanılması gerektiğine ait hatırlatma maksatlı yapılan ikinci ihtara yönelik olarak da daha evvelki yazılı itirazını tekrarladığını, fesih sürecinin türel olarak geçerli olmadığını ileri sürdüğü anlaşılmıştır. Davacının iş arama müsaadesini kullanmadığı ihbar müddetince davalı işyerinde tam gün mesai ile çalıştığı ise sabittir. Hakikaten de İş Kanunundaki amir karara nazaran iş arama müsaadesinden yararlanma çalışanın isteği şartına bağlı tutulmamıştır. Talep bulunmasa da emekçiye iş arama müsaadesi verilmesi zarurî olup patron bu mevzuda bir takdir hakkına sahip değildir. Somut olayda olduğu üzere davalı patron tarafından iş arama müsaadesinin kullanılması için yapılan bildirimler de patronu bu yükümlülükten kurtarmaz. Patronun müsaade verildiğini belirttiği gün ve saatlerde çalışılmak istenmesi durumunda çalışana iş verilmemesi gerekir. Ayrıyeten davacı personel bildirimlere yaptığı itirazında feshin yasaya ve işyeri uygulamasına muhalif olduğunu belirtmiş olup iş arama müsaadesini kullanmak istemediği tarafında bir beyan yahut bir itiraz ileri sürmemiştir. Bu nedenle müsaadenin kullandırılması gerekirken çalıştırılan davacıya müsaade kullanmaksızın alacağı fiyata ilaveten çalıştırıldığı mühletin fiyatı de yüzde yüz artırımlı ödenmelidir. Bu nedenle emredici düzenleme gereği müsaadenin kullandırılmasının mecburî olduğunun kabulü ile alacağın karar altına alınması gerektiğini karara bağlayan direnme kararında bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Mahkeme kararının onanmasına hükmedilmiştir” denildi. (İHA)
