Yeni Şafak gazetesi muharriri ilahiyatçı Hayrettin Karaman, “Yoksulluk ve işsizlik” başlıklı yazısında, “Devlete sıra gelmeden görevlerini ihmal eden öteki kaynakları da tıpkı formda eleştirmek ve uyarmak görevdir. Yalnız devleti ve iktidarı suçlayanların bir kısmının amacı üzüm yemek değildir.” görüşünü savundu.
Karaman yazısında, “Yoksulluk sıkıntısı neredeyse insanlıkla yaşıttır, dinler ve beşeri sistemler teorik ve amelî olarak bu kaygıya deva bulmaya çalışmış, birçok farklı formüllerden kelam etmişlerdir. İslâm’ın bu kaygıya deva olarak ileri sürdüğü ve muhakkak vakitlerde uygulayarak müspet sonuçlar alınmış olan tahlili burada özetleyeceğim; zira bunu bugün, bu rejim içinde de uygulamak mümkündür. Evvel yoksulluğun ne olduğunu konuşmamız gerekiyor. Zekât mükellefiyetini göz önüne alırsak Hanefî mezhebine nazaran temel gereksinimleri (havâic-i asliyyesi) dışında Müslümanı zekât yükümlüsü kılacak kadar zekâtlık serveti olan (mesela 85 gram altını olan) kimse güçlü, buna malik olmayan kimse fakir sayılır ve bu şahsa zekât verilebilir. Gaye her bir ferdin temel muhtaçlıklarını (sağlıklı ve kâfi beslenme, barınma, yaz ve kışa nazaran giyilecek iç ve dış giysiler, elbiseler, vaktin ve koşulların değişmesiyle temel muhtaçlıklar ortasına giren araçlar, gereçler ve ihtiyaçlarını) sağlamış olarak yaşamasıdır; İslâm toplumu bunu sağlamakla yükümlüdür.” tabirini kullandı.
Karaman şunları kaydetti:
“Genel kural şudur: Fazlası olan, muhtaçlığı olana verecek; herkes eşit derecede fakir yahut güçlü olmayacak, fakat zenginlerin yanında temel muhtaçlıklarını karşılayamamış bir fakir kalmayacak. Bu maksadı gerçekleştirmek için öngörülmüş kaynaklar geniş aile, sivil toplum ve devlettir. Geniş aile içinde sıra kendine geldiğinde varlıklı (fazlası) olan, olmayana verecek (mecburi nafaka). Farz ve beyhude ibadet olan ve/veya ceza olan kaynaklar: Zekât, fitre, kurban, keffaret, fidye, sadaka, hayır, karz-ı hasen (faizsiz ve menfaatsiz ödünç vermek)… Bunlar amacı hâsıl etmeyince devlet devreye girecek ve bütçesi yettiği kadar yoksulluk sorununu çözecektir (mecburi). Tahlilden niyetimiz, temel gereksinimlerin sağlanmasıdır. Sıra devlete gelmiş de devlet bunu ihmal etmiş ise onu tenkit etmek, uyarmak, istenmeyen sonuçlarından haberdar etmek aklı, lisanı, kalemi eren her Müslümanın görevidir. Lakin devlete sıra gelmeden görevlerini ihmal eden öbür kaynakları da birebir formda eleştirmek ve uyarmak görevdir. Yalnız devleti ve iktidarı suçlayanların bir kısmının gayesi üzüm yemek değildir.
İşsizlik konusuna gelelim: Temel muhtaçlıklarını kendi imkânlarıyla sağlamış olup maddi üretime katkı yapmasına da toplumun muhtaç olmadığı bir kimse maddi üretim yahut varlıklı olmak için çalışmaya mecbur değildir. Çalışma imkânı bulunduğu halde devlete ve topluma yük olan kimse en azından geçimini sağlayacak kadar çalışmaya mecburdur. Deva devletin ve sivil toplumun her şeye karşın ülkede aç ve açık bir kimse kalmayıncaya kadar, neye mal olursa olsun görevlerini yapmalarıdır; zira bunu ihmal etmenin maliyetine denk bir maliyet yoktur.”
