Cumhurbaşkanı’na nazaran Merkez Bankası’nın rezervi 122 milyar dolar, büyüme oranı rekor seviyede. TÜİK yıllık enflasyonu yüzde 19,58 olarak açıkladı. Pekala gerçekte durum nasıl? Banu İtimat, DW Türkçe’de yazdı
Erdoğan Türkiye’nin büyüme oranından kelam ettiği konuşma sırasında, yerdeki polis kumanyasından kalanları toplamaya çalışan insanları gördü mü sanki? O beşerler kimdi, öyküleri neydi, bilemeyeceğiz lakin Erdoğan’ın övündüğü büyüme sayılarının halkın refahıyla ilgisi olmadığını biliyoruz. Hükümetin ve ona bağlı kurumların verdikleri sayıların mutlak olarak ya da tek başlarına gerçekleri yansıtmadığını da.
Türkiye’nin 2021’in ikinci çeyreğinde yüzde 21,7’lik büyüme ile tarihinin en yüksek yıllık büyüme oranlarından birini kayda geçirdiği yanlışsız, lakin can alıcı soru, bu sıçramanın nereden kaynaklandığı. Yanıtı ise, biraz düşünürseniz bulabileceğiniz kolaylıkta: Geçen yıl, yani 2020’de pandemi tesiriyle yaşanan iktisattaki sakinlik, canlanmanın onun üzerine gelmesi.
Pekala enflasyon? Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK’in açıkladığı gibi yüzde 19,58 mi , yoksa Enflasyon Araştırma Kümesi ENAG’ın hesaplarından çıkan yüzde 44,7 mi gerçeği yansıtıyor? TÜİK’in sayılarını temel alacak olursak, besin ve alkolsüz içecek fiyatlarında görülen yüzde 28,79’luk yıllık artışa ne demeli? İnsanların pazarlardan, mitinglerden artan besinleri toplamaları bu yüzden olmasın? TÜİK’in verdiği üretici fiyatlarındaki yıllık yüzde 43,96 oranındaki artışın hayata nasıl yansıyacağını da göreceğiz. Besinde üretici fiyatlarının Eylül 2021’de yıllık yüzde 38 artış kaydettiğini de buraya yazalım.
Merkez Bankası rezervi eksi 45 milyar 350 milyon dolar
Gelelim Merkez Bankası rezervlerine… Erdoğan’ın son konuşmasında argüman ettiği üzere, Merkez Bankası döviz rezervi nitekim 122 milyar dolar mı? Hayır. O sayı Merkez Bankası’nın brüt rezervi. İçinden toplam döviz yükümlülükleri ve SWAP ölçüsünü çıkardığımda, Ekim 2021 için bulduğum gerçek döviz rezervi eksi 45 milyar 350 milyon 786 bin 706 dolar. Sayıyla şöyle bir şey oluyor: -45.350.786.706 dolar.
Taban fiyat 316,54 dolar
Merkez Bankası’nın son liderinin yüreği hop ediyor olmalı. Lakin etmiyor da olabilir. Zira birebir yürekle gitti, faiz indirdi. Döviz aldı başını gitti. Net taban fiyat 316 dolar 54 sent oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklanamaz bir inadı var. Hakikati yadsıma inadı. İktidarına mal olabilecek yanlışları üst üste yapma inadı. İktisat siyasetlerine karışmak, faizleri ısrarla indirtmek, antidemokratik uygulamaları sürdürmek, hukukun üstünlüğünün ayakları altına alınmasına yol açmak üzere. Bütün bunları yaparken, bir taraftan da dış yatırıma olan gereksinimi büyüyor. Milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’ye verdiği notlar ise yatırım eşiği denen hududun oldukça altında. Erdoğan ekonomik gidişata ne mazeret ararsa arasın, 2013’ten bu yana tepetaklak gidişin bizatihi sorumlusunun kendi idaresi olduğu gerçeği ortada ve seçmen de bunu her gün şahsen yaşıyor.
Erdoğan’ın kelamını ettiği servet memlekette aşikâr bir zümrenin elinde toplanmış vaziyette. Memleketin iktisadı tepetaklak giderken, o zenginler, en son Pandora Belgeleri’nde
Otoriter ve totaliter rejimlere dair değişmeyen bir kural var. Bu cins iktidarlar kendi sonlarını hazırlıyorlar. O son er ya da geç geliyor. Bu gidişle Erdoğan için gelecek seçimler, 7 Haziran 2015 seçiminden sonra çoğunluğu kaybedeceği ikinci seçim olacak. Bu defa muhalefet evvelkine nazaran daha kalabalık ve safları sıklaştırmış halde yürüyecek üzere görünüyor. Şayet bu türlü olursa, Erdoğan’ın kurduğu, her yetkiyi elinde topladığı sistem de nihayete erebilir. Türkiye güzelleştirilmiş bir parlamenter sisteme dönerse, memlekete demokrasi, kurumlara bağımsızlık gelir, hukukun üstünlüğü unsuru de yine hayata geçerse, tahminen o vakit iktisat de düzelme talihini yakalar.
Banu İtimat
© Deutsche Welle Türkçe