Kütahya’da 2044 yılına IC İçtaş tarafından işletilecek olan Zafer Havalimanı için devletin firmaya toplamda 196 milyon euro verileceği hesaplanıyor.
Birgün’den İbrahim Ekinci’nin yazı dizisine nazaran Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) datalarına nazaran havalimanına gelen yolcu sayısı 2017, 2018, 2019 yılları için sırasıyla 103 bin, 99 bin, 82 bin olarak kaydedildi. Buna karşılık, tıpkı yıllarda havalimanına verilen yolcu garantisi ise 2017, 2018 ve 2019 için sırasıyla 1 milyon 83 bin, 1 milyon 137 bin, 1 milyon 171 bin yolcu.
Pandeminin başladığı yıl ise salgın tesiriyle havalimanına gelen yolcu sayısı 16 bin 450 olurken, tıpkı periyot için verilen yolcu garantisi ise 120 milyon yolcu olarak belirtildi.
Devlet tarafından havalimanına verilen yolcu garantisi ve gelen yolcu sayısı ortasında bu datalara bakarak yüzde 90-95 ortasında bir sapma olduğu gözlemlendi.
Projenin maliyeti 61,1 milyon euro
Zafer Havalimanı projesini 29 yıl 11 aylık işletme müddeti ile IC İçtaş kazanmıştı. Projenin yatırım maliyeti ise 61,1 milyon euro olarak gerçekleşmişti.
Havalimanına verilen yolcu garantilerinde ise yıllar ilerledikçe artışlar yapıldı. 2012 yılında 1 aylık işletmede 50 bin yolcu garantisi verilmişken bu sayı 2013’te, 850 bin yolcu garantisine yükseltildi.
İzleyen yıllarda yüzde 3 üzere küçük oranlı artışlarla garanti edilen yolcu sayısı artırıldı ve 2022’de 1 milyon 317 bin yolcu düzeyinden sonra, garantili yolcu sayısının artırılmayacağı tabir edildi.
Sayıştaş raporlarında verilen garantiye ulaşılamadığı yer aldı
Sayıştay havalimanına ait hazırladığı bir raporda 2012-2016 yılları ortasında verilen 2 milyon 395 bin 916 yolcu garantisinin gerçekleşme oranının sadece yüzde 3 ila 5 seviyesinde kalarak, 124 bin 867 yolcunun uçuş yaptığı vurgulandı.
Birebir tarihlerde ise firmaya garanti yolcu farkı olarak 4 milyon 542 bin euro ödendi.
33 milyon euro havacılık dışı gelir
Zafer Havalimanı’nın işletmeci şirketi IC Kiptaş’ın 33 milyon euro da havacılık geliri elde edileceği belirtildi.
Havacılık dışı gelirler havalimanına gelen yolcuların havalimanındaki tesislerde yaptığı harcamalar olarak biliniyor.
Havacılık dışı gelirlerle birlikte şirketin toplam geliri 228 milyon euro olarak gerçekleşebilir.
YÜZDE 90 SAPMA UYGUN NİYET OLABİLİR Mİ?
Bir ölçüde yanılmak da mümkün. 1 milyon garanti verdiniz lakin 900 bin oldu.
100 bin yanıldınız. 200 bin yanılın, garanti ödeyin. Bu faturayı da “önemli bir altyapı yatırımıydı, kamu faydasına bir – iki yıllık ödemenin ziyanı olmaz” diye savunun. Yeniden olur, olabilir diyelim. Fakat 1 milyon yolcu garantisi verdiğiniz yere… Şayet 70 – 80 bin yolcu geliyorsa, hesabınızda yüzde 90 – 95 sapma olmuşsa… En başta kamu idaresi, bunda makûs niyet aramaz mı? Berbat niyet de olmasın. Pekala, hesap kitap bilmeyen biri ya da birilerinin ne işi var o karar mercilerinde? Haydi onu da atladınız! Bu yanlış hesabı yapandan bir hesap sordunuz mu? Kamuyu ziyana uğratmanın bedeli ne oldu onun için?
Artık biz de bir hesap yapalım… Bu liman hakkında neler biliyoruz? Resmi açıklamaları not edelim:
İhalesini 29 yıl 11 ay işletme mühleti ile IC İçtaş kazandı. Öngörülen üretim mühleti erken tamamlandı, 24 Kasım 2012’de açıldı. Projenin yatırım maliyeti 61,1 milyon avro. Bakanlık bir soru önergesine verdiği karşılıkta yatırımın 150 milyon avro olduğunu belirtiyor. Meğer yeniden bir diğer kamu dokümanında (KÖİ 2018 raporu, ekran imgesi sayfada) yatırım meblağı 2019 yılı fiyatlarıyla 78.482.497 dolar olarak verilmiş. 2012 paritesine nazaran bu sayının avro bedeli 61,1 milyon avro.
Firma 2044 yılına kadar işletecek.
İç çizgi yolcusunda 2, dış çizgi yolcusundan 10 avro hizmet fiyatı alacak.
2012 yılından 1 aylık işletme devrinde 50 bin yolcu garantisi vardı. Tam yıl olarak 2013 itibariyle 850 bin yolcu garantisi ile başladı (500 bin iç sınır, 350 bin dış çizgi olmak üzere).
İzleyen yıllarda yüzde 3 üzere küçük oranlı artışlarla garanti edilen yolcu sayısı artırıldı (2022’de 1 milyon 317 bin yolcu düzeyinden sonra, garantili yolcu sayısı artırılmayacak).